Bestemming bereikt: de slepende gang naar het rampgebied

OVSE-ers overleggen over welke route ze moeten nemen naar de rampplek. Beeld anp
OVSE-ers overleggen over welke route ze moeten nemen naar de rampplek.Beeld anp

De aanhouder wint. Eindelijk gloort er een beetje hoop voor het team van Nederlandse marechaussees en forensische onderzoekers dat ze vandaag dan toch aan de slag kunnen. Mede dankzij een eenzijdig en eendaags staakt-het-vuren van het Oekraïense leger bereikte een OVSE-verkenningsteam de plek waar het toestel van Malaysia Airlines neerkwam. De experts zitten tot hun frustratie al bijna een week in hun hotel in de stad Donetsk vanwege gevechten bij de rampplek. Een overzicht van zeven lange dagen proberen, overleggen en wachten.

Floris van Bodegraven

Dag 1: vrijdag 25 juli

Veertig ongewapende marechaussees en een groep onderzoekers vliegen vanaf Eindhoven naar Charkov. Ze zullen in burgerkleding het veld in gaan, volgens NOS, om de separatisten niet tegen de haren in te strijken.

Dag 2: zaterdag 26 juli

De marechaussees en de groep onderzoekers die gisteravond in Charkov landden, gaan vandaag nog niet aan het werk, meldt het ministerie van veiligheid en justitie. Zeven Nederlandse onderzoekers van het Landelijk Team Forensische Opsporing (LTFO) die wel aan de slag zouden gaan, worden tegengehouden op weg naar Donetsk. Volgens de pro-Russische separatisten is het 'te onrustig' in het gebied.

Een onderzoeksteam van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) bereikte vandaag wel de plek waar het toestel van Malaysia Airlines op donderdag 17 juli crashte. Vanmiddag kwamen de voorlopig laatste kisten met lichamen aan op vliegveld Eindhoven.

Brokstukken van het Malaysia Airlines toestel dat op 17 juli werd neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Archiefbeeld van 19 juli. Beeld belga
Brokstukken van het Malaysia Airlines toestel dat op 17 juli werd neergeschoten boven Oost-Oekraïne. Archiefbeeld van 19 juli.Beeld belga

Dag 3: zondag 27 juli

De Nederlandse marechaussees en forensische experts, die vrijdag naar Charkov vertrokken, komen aan in Donetsk. Het team wil doorrijden naar de rampplek, maar dat blijkt toch te onveilig.

Fotograaf Pierre Crom, die op de plek van de crash was, bevestigd dat: er hangt er zwarte rook boven de rampplek en wordt er geschoten.

Vandaag maakt premier Rutte bekend dat er geen militaire missie naar de rampplek komt. Volgens Rutte is het te gevaarlijk in het gebied en zou Nederland door inzet van militairen betrokken raken bij het conflict. Het kabinet zet de huidige lijn van onbewapende bewakers en onderzoekers door.

Dag 4: maandag 28 juli

Het Nederlands-Australische team gaat vandaag opnieuw op pad, maar moet halverwege terugkeren. In de buurt van Shakhtarsk, vanaf Donetsk zo'n vijftig kilometer in de richting van de plek waar de resten van het Malaysian Airlines-toestel neerkwamen, werd geschoten.

Commandant der Strijdkracht Middendorp vertelde de Tweede Kamer dat de Nederlandse marechaussees onbewapend naar de plek van de crash zullen gaan. De militaire politiemannen moeten volgens hem onbedreigend overkomen, om hun eigen veiligheid te waarborgen. Als het kan wil hij hen wel toestaan hun dienstwapen te dragen, om eventuele criminelen te verjagen.

Minister Timmermans van buitenlandse zaken is vandaag in Kiev om samen met zijn Australische collega Julie Bishop met de Oekraïense regering te praten over de gevaarlijke situatie rond de rampplek.

In de buurt van Torez blijkt een wagon te staan met de persoonlijke bezittingen van de slachtoffers van vlucht MH17. De chef van de politiemissie, de Amsterdamse korpschef Pieter-Jan Aaldersberg Aaldersberg, wil deze zo snel mogelijk naar Donetsk krijgen. Morgen onderneemt de Nederlandse missie een nieuwe poging om het rampgebied te bereiken. Alexander Hug, de interim-leider van de OVSE belooft dat de OVSE 'niet op zal geven.'

Beschadigde appartementen in Donetsk, nadat Oekraïense strijdkrachten met artillerie op de stad vuurde. Eén man kwam om. Beeld epa
Beschadigde appartementen in Donetsk, nadat Oekraïense strijdkrachten met artillerie op de stad vuurde. Eén man kwam om.Beeld epa

Dag 5: dinsdag 29 juli

Niet dus. Vanochtend besloot de Nederlandse leiding opnieuw dat het te gevaarlijk was om te vertrekken. Er wordt nog steeds veel gevochten op de weg naar de rampplek. Wel vertrok een OVSE-verkenningsgroep, dus wat dat betreft kwam Hug zijn belofte van de vorige avond na, maar die keerde later op de middag onverrichter zake terug. Ook de wagon in Torez is nog niet in beweging gekomen. Minister-president Rutte dringt met klem aan op het staken van de strijd rond Donetsk, zonder resultaat. Oekraïne wil, nu ze eindelijk vorderingen maken, het momentum niet opgeven.

Hoewel de Nederlandse experts de rampplek niet kunnen naderen, nadert de oorlog hen wel. Oekraïense artillerie nam vandaag de voorsteden van Donetsk onder vuur, wat goed te horen was bij het hotel. Meerdere flats raken beschadigd, één inwoner komt om.

Ondanks de tegenslagen gelooft minister Timmermans dat de huidige aanpak de juiste is. 'Het is geen wanhoopsdaad van het kabinet', vertelt hij aan het eind van het debat dat vandaag in de Tweede kamer werd gehouden.

"We zijn gefrustreerd dat we de rampplek niet kunnen bereiken", vertelt Pieter-Jaap Aaldersberg 's avonds aan de pers. "Toch heb ik er vertrouwen in dat we morgen een nieuwe poging kunnen doen."

Dag 6: woensdag 30 juli

Die poging werd ook ondernomen, maar was weinig succesvol. Een verkenningsteam van de OVSE nam een andere route, maar besloot terug te keren toen ze bij een checkpoint van de opstandelingen op de weg naar Slavjansk meerdere gewonden zagen.

Alexander Hug, plaatsvervangend hoofd van de OVSE-waarnemingsmissie in Oost-Oekraïne, beschrijft de situatie ter plekke als complex. In een interview met ANP zegt hij dat er geen sprake is van een frontlinie, maar dat de verschillende eenheden geïsoleerd en verspreid over het gebied met elkaar in gevecht zijn. "Als iemand schiet, dan begint iedereen met schieten. Het wordt oncontroleerbaar."

De Nederlandse experts en marechaussees, die nu al dagen in het hotel in Donetsk wachten totdat ze het gebied waar het vliegtuig van Malaysian Airlines neerkwam kunnen betreden, geven niet op. "We zullen er komen; er is geen weg terug", beschrijft ANP de sfeer binnen het onderzoeksteam.

OVSE-onderhandelaar Alexander Hug overlegt met rebellen over welke route de OVSE-verkenners moeten nemen om veilig bij het neergeschoten toestel te komen. Beeld AP
OVSE-onderhandelaar Alexander Hug overlegt met rebellen over welke route de OVSE-verkenners moeten nemen om veilig bij het neergeschoten toestel te komen.Beeld AP

Dag 7: donderdag 31 juli

Na de mislukte poging van gisteren zijn verkenners van de OVSE vanochtend opnieuw op pad gegaan om een veilige weg naar de rampplek te vinden. Dit keer maakt het team een omweg via gebied dat in handen is van het Oekraïense leger, omdat het door de separatisten gecontroleerde gebied te gevaarlijk is.

Tegen elf uur Nederlandse tijd kondigt het Oekraïense leger een eenzijdig bestand aan, zodat de onderzoekers de plek waar de resten van het Malaysia Airlines toestel liggen kunnen bereiken. Met het OVSE-verkenningsteam komen een paar uur later ook een paar Australische en Nederlandse onderzoekers op de plek van de crash aan. Voor het eerst in zeven dagen.

Een auto met journalisten die het convooi volgde keerde terug omdat de weg waar zij reden door artillerie onder vuur werd genomen.

Oekraïnse militairen bij de colonne van OVSE-voertuigen. Vandaag liet het Oekraïense leger de OVSE door, waardoor de verkenners van de organisatie eindelijk de plek waar MH17 neerkwam konden bereiken. Beeld ap
Oekraïnse militairen bij de colonne van OVSE-voertuigen. Vandaag liet het Oekraïense leger de OVSE door, waardoor de verkenners van de organisatie eindelijk de plek waar MH17 neerkwam konden bereiken.Beeld ap

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden