Benoemen etniciteit verdachten kan functioneel zijn
Als de herkomst van verdachten functioneel is, hoort zij onverminderd in de krant, vindt de ombudsman.
Anders dan in landen als België en de Verenigde Staten is het in Nederland niet vanzelfsprekend dat kranten hun lezers informeren over herkomst en achtergrond van verdachten.
In Nederland zijn de meeste landelijke kranten terughoudend met het vermelden van afkomst. In dit beeld past Trouw. In de publieke opinie wordt deze terughoudendheid soms ook uitgelegd als een poging om niet-Nederlandse verdachten bewust te ontzien.
Dat verwijt lijkt mij misplaatst. Nieuwsberichten zijn normaliter zakelijk, gebaseerd op feiten die in het kader van het gepleegde delict ertoe doen. Bij het gros van alle misdrijven is het niet opportuun te vermelden of de dader nu een Nederlander, Schot of Marokkaan is.
Alleen als etniciteit van een verdachte functioneel is in relatie tot de tegen hem gerichte verdenking vermeldt Trouw zijn achtergrond. Evenals in andere media is dit ook het geval als Justitie een verdachte verantwoordelijk houdt voor een nieuwsfeit van (inter)-nationaal gewicht.
Dit laatste gold bijvoorbeeld de moordenaar van Marianne Vaatstra, en Volkert van der G., die in 2002 Pim Fortuyn doodschoot. Na jarenlang opsporingsonderzoek bleek de eerste een Friese boer en geen asielzoeker, zoals in media aanvankelijk gesuggereerd. Van de tweede moordenaar werd kort na zijn aanhouding bekend dat hij een Nederlandse milieuactivist was en niet, zoals vanwege spanningen tussen bevolkingsgroepen werd gevreesd, een geradicaliseerde moslim.
Opmerkelijk is hoe verschillend toch Nederlandse en Belgische kranten het begrip beroepsethiek interpreteren. Het Vlaams liberale dagblad Het Laatste Nieuws bijvoorbeeld bracht op 8 december vorig jaar een bericht dat begon met 'Een 45-jarige Turk'. De man had in zijn voluit in de krant genoemde straat en woonplaats buren belaagd die over muziekoverlast klaagden.
Dit voorbeeld illustreert slechts dat wat in België onbetwist journalistiek gebruik is, in Nederland ethisch afkeuring krijgt.
Belaagd werd onlangs ook een Joods-Iraaks gezin in de Rivierenbuurt in Amsterdam. Dat trotseerde vuurwerk in de brievenbus, antisemitische leuzen en een ingetrapte voordeur. De herkomst en achtergrond van een paar hiervoor opgebrachte minderjarige verdachten lieten politie en burgemeester Eberhard van der Laan in het midden.
Op basis van het snel aanzwellend vooroordeel dat het hier een antisemitische daad betrof, verbaast deze geheimzinnigheid. Trouw plaatste op 8 januari een nieuwsbericht over het incident dat afkomstig was van het ANP. De journalist van het persbureau die het artikel schreef, kende de afkomst van de verdachte jongens niet. Een Trouwlezer ergerde zich over het ontbreken van deze volgens hem relevante informatie en klaagde dat de krant 'onvolledig' heeft geïnformeerd.
Met het plaatsen van het artikel draagt Trouw de volle verantwoordelijk hiervoor en niet het ANP. Met de lezer ben ik eens dat de herkomst van verdachten deze keer zeker relevant kan zijn. Dit geheel afhankelijk van hun tot dusver onbekend gebleven motief. Ging het hier om antisemitisme of was het toeval dat juist een Joods gezin werd aangevallen?
De politie verklaart haar terughoudendheid uit het feit dat het onderzoek niet is afgerond. De burgemeester verwijst hier eveneens naar. Etniciteit wordt in voorkomende gevallen volgens de politie wel degelijk naar buiten gebracht. Dit met name als het activiteiten van criminele groeperingen betreft, zoals bijvoorbeeld bendes Oost-Europese zakkenrollers of de Turkse maffia.
In individuele zaken, als privacy een rol gaat spelen, is de politie minder snel openhartig. Dit maakt de krant soms minder volledig dan lezers en redactie zouden willen.
'Ombudsman' behandelt vragen en opmerkingen over journalistieke kwesties.
Wilt u reageren? Stuur een e-mail naar: ombudsman@trouw.nl
undefined
