Belgen voelen zich miskend in Hudson-jaar
België stoort zich eraan dat Nederland doet alsof het alleen New York heeft gesticht. De ’ware vader’ van de stad zou een Waal zijn.
Het zit Herman Portocarero hoog. Volgens de Belgische consul in New York promoot Nederland zichzelf dit jaar op ’agressieve wijze’ in de Amerikaanse stad en doet het land voorkomen alsof de Nederlanders die stad in de zeventiende eeuw alleen hebben gesticht. Het zou de hoofdrol van de Walen uitvlakken.
Portocarero is daarom gelukkig dat zijn consulaat en het Waalse gewest in mei in New York de vertoning van de nieuwe documentaire ’Manhattan 1609’ van de Henegouwer Philippe Hesmans konden sponsoren. Die duidt de Waal Peter Minuit aan als ware stichter van New York, omdat hij in 1625 het eiland Manhattan van de indianen kocht.
Hesmans laat echter ook zien dat Minuit handelde namens de Nederlandse West-Indische Compagnie. Ook vertelt hij dat de groep Waalse protestantse vluchtelingen, die in die prille pionierstijd naar ’Nieuw-Nederland’ afreisde, onder gezag van de handelsmaatschappij stond.
De film gunt Nederlanders, Walen en Franse kolonisten wat hun toekomt, meent de consul. Zonder te claimen dat één natie de stad stichtte. „De documentaire plant geen vlag in de geschiedenis. Dat hebben de Nederlanders wel gedaan.”
De vertoning van ’Manhattan 1609’ vond plaats in het Museum van de Stad van New York. Dat is voor de consul belangrijk. Want daar loopt nu een door Nederland gesponsorde expositie over de oude band tussen Amsterdam en Nieuw-Amsterdam, zoals New York oorspronkelijk heette. Die expositie past in de viering van de ontdekkingsreis uit 1609 van Henry Hudson, die leidde tot de kolonisatie van New York.
„De Nederlanders hebben dat museum min of meer overgenomen”, moppert Portocarero. Hij herinnert zich ook de opening van de expositie in april. „Het was een feestje van Nederlanders voor Nederlanders, om zichzelf te feliciteren met alles wat zij voor New York hebben betekend.” Hij is blij dat juist daar een tegengeluid te horen is.
Portocarero vertolkt oud zeer. België heeft in het verleden zijn best gedaan om tot de Verenigde Staten door te laten dringen dat Walen de eerste kolonisten van Manhattan waren. Er kwam een monument voor hen in de stad. Maar de Walen bleven in de Amerikaanse beleving en tijdens de huidige Hudson-festiviteiten slechts een voetnoot bij de Nederlandse geschiedenis van New York.
Portocarero zou hun graag een hoofdrol geven. Maar hij heeft amper geld om België te promoten, terwijl Nederland enkele miljoenen in de Hudson-festiviteiten stopt. Ook mag hij zich formeel niet met cultuur inlaten. Dat is in België een zaak voor Vlaanderen en Wallonië, niet voor de federale overheid.
Vlaanderen opende begin dit jaar in New York het ’Flanders House’, een eigen schaduwconsulaat. Bij de opening nuanceerde directeur Philip Fontaine ook het beeld dat Nederlanders New York hebben ’ontdekt’. Maar Fontaine schoof geen Belgen of Walen naar voren. Hij wist dat New York „niet alleen door Nederlandse, maar ook door Vlaamse pioniers werd gesticht”.
„Er zijn mensen die de geschiedenis een beetje herschreven hebben”, zegt consul Portocarero in antwoord op Fontaine. „De eerste kolonisten op Manhattan vluchtten voor intolerantie. Dan is het toch triest als we de intolerantie terug in de tijd gaan plaatsen?”
Portocarero probeert in dit Hudson-jaar alleen nog geld in te zamelen voor de restauratie van het Waalse monumentje in New York. Denkt Hesmans dat zijn documentaire New Yorkers anders zal doen denken over hun stichting? „De Nederlandse lobby is wel heel sterk.”
