Basisschool moet alerter zijn op misbruik

Basisscholen kunnen veel meer doen tegen kindermishandeling. Nu wordt slechts 20 procent van alle slachtoffers door het onderwijs gesignaleerd. Leerkrachten moeten daartoe beter worden opgeleid.

"Niet incidenteel, maar structureel, op de Pabo al", zegt Lenneke Alink, hoogleraar Forensische Gezinspedagogiek in Leiden en lid van de taskforce kindermishandeling en seksueel misbruik, die vandaag na vier jaar zijn werk afrondt.

School krijgt nogal wat taken toebedeeld, beseft de onderzoekster. Passend onderwijs voor zorgleerlingen, 21st century skills, maatschappijleer, gym, muziek. "Maar onder dat alles is mishandeling wel héél belangrijk."

Elk jaar worden naar schatting meer dan 119.000 kinderen mishandeld. Dat is gemiddeld 1 kind per klas. Het gaat het niet alleen om letterlijk slaan of misbruik, maar ook om verwaarlozing of geweld tussen ouders waar kinderen getuige van zijn.

Met name scholen blijven achter als het om signalering gaat. "Bij de politie of spoedeisende hulp worden zorgelijke situaties al automatisch of volgens een vast protocol geregistreerd", zegt de hoogleraar. "Bij scholen ligt dat anders. De band die een leerkracht heeft met kind en ouders maakt het melden soms extra lastig. Bovendien bestaat bij de meldcode die professionals moeten volgen nog veel vrijheid in de laatste fase."

De meldcode is een vijf stappenplan. De eerste stappen zijn signalen in kaart brengen, collegiaal overleg en spreken met het kind zelf. Stap vier is dat de professional - op school is dat een leerkracht of intern begeleider - de informatie weegt en risico's inschat. Daarna hebben ze de keuze tussen zelf hulp bieden, hulp organiseren of de vermoedens melden."

De taskforce ziet liever verplichte registratie bij Veilig Thuis. Alink: "Huisarts, consultatiebureau, jeugdzorg, misschien heeft een andere professional ook al zijn zorgen geuit. Met een completer beeld, kan Veilig Thuis effectiever handelen."

De groep deskundigen, onder leiding van de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan, heeft de afgelopen vier jaar meerjarige onderzoeksprogramma's in gang gezet om uit te zoeken hoe kindermishandeling effectiever kan worden voorkomen, opgespoord en behandeld.

De taskforce doet deze week - de Week tegen de Kindermishandeling - een beroep op iedereen om in actie te komen.

Alink: "Slachtoffers ervaren het zwijgen van omstanders vaak als zeer pijnlijk. Kijk niet weg, doe iets." Al plegen ze maar een telefoontje naar Veilig Thuis, zegt de hoogleraar en dat kan ook anoniem. "Bellen betekent niet meteen dat jeugdzorg erop af gaat. Veilig thuis kan ook adviseren wat je als buren kunt doen, of als familielid. In het gezin waarin het plaatsvindt, worstelen ouders misschien al jaren. Vaak is het de kunst ze op een goede manier te ondersteunen."

undefined