Barnum & Bailey legt na 146 jaar het loodje
Een van de bekendste en oudste circusgezelschappen in Amerika is gestopt. Aanhoudende protesten en concurrentie van modern vermaak kostten het circus de kop.
“Welkom bij de beste show ter wereld”, buldert de ringmeester door de tent. Rookmachines spuiten witte wolken de lucht in. Hij telt af: “Drie, twee, een.” Dan plots: ‘ba-booom!’. Een acrobaat knalt een felrood kanon uit, zoeft door de lucht en land na een zwierige salto veilig op het kussen aan de andere kant van de tent.
Zo begonnen de voorstellingen van het 146 jaar oude Amerikaanse Ringling Bros. and Barnum & Bailey Circus meestal. Zondagnacht gaf het gezelschap zijn laatste show. Steeds hogere kosten en steeds minder publiek leidden tot het einde van dit Amerikaanse instituut.
Een constante strijd met dierenrechtenactivisten zorgde voor veel slechte publiciteit. Steeds vaker bleven bezoekers weg. Onder druk van demonstranten verdwenen de olifanten een jaar geleden al bij de Ringling Brothers. Maar de wilde katten weg? Dat nooit. Dan liever helemaal geen show meer.
Die tijgers en leeuwen waren er afgelopen weekend dus nog gewoon bij. Als vanouds gedresseerd door hun temmer. Een man in kenmerkend glitterpak, zweep in de hand.
Zijn dieren gaan vanaf nu nooit meer met de circustrein mee. Een kilometerslang gigantisch gevaarte dat het Amerikaanse land decennialang tergend langzaam per spoor doorkruiste.
Achter die trein reden de laatste jaren steevast demonstranten aan. Activisten van het Amerikaanse Peta. Zij noemden het schouwspel van Ringling niet de beste, maar wreedste show ter wereld. Volgens de organisatie gebruikte het Amerikaanse circus haken, touw en stroomstootstokken om wilde dieren te temmen. Het gezelschap heeft die wreedheden altijd ontkent.
Maar niet alleen de activisten zorgden voor minder animo. In een wereld vol smartphones, internet en games is een avond in de ouderwetse circustent steeds minder aanlokkelijk voor kinderen, liet het circus aan persbureau AP weten.
De onderneming achter het circus, Feld Entertainment, verdient bovendien veel meer met andere producties. Shows met monstertrucks, dansvoorstellingen op ijs en optredens met superhelden uit bekende strips trekken veel meer volk. Met die vernieuwende voorstellingen hengelt het bedrijf naar schatting 1,3 miljard dollar per jaar binnen. Het circus kost alleen maar geld.
Gedonder om dieren
Ook in Nederland hebben circusgezelschappen het overigens al jaren moeilijk. En ook hier was er gedonder om de dieren. Sinds 2015 is het zelfs helemaal verboden om wilde dieren door de tent te laten paraderen.
Toch zijn er hier nog geregeld kleurige tenten te vinden op dorpspleinen en in binnensteden. Het circus behoort sinds 2013 zelfs tot het immaterieel erfgoed van Nederland. Wie een carrière aan de trapeze ambieert, kan in Tilburg of Rotterdam naar de circusschool.
Volgens branchevereniging VNCO trokken ooit twintig gezelschappen door Nederland. Nu zijn er nog drie Nederlandse en zeven buitenlandse over, maar de markt is al een aantal jaar stabiel. Zij bieden werk aan minstens honderd acrobaten, clowns en ander circusvolk. Jaarlijks nemen 1,5 miljoen mensen plaats op de ronde houten tribunes.
Hier zijn er dus nog genoeg ietwat angstige, daarna verwonderde en uiteindelijk grijnzende kindergezichten rond de piste. Zo niet bij de Ringling Brothers.
Het gezelschap uit Amerika is nog op zoek naar een plek waar de dieren met pensioen kunnen. En de activisten van Peta? Die gaan door naar het volgende circus.
