Banken te zuinig bij vereffening te hoge aflosboete

Na de woekerpolisaffaire en de rel rond rentederivaten zijn klanten opnieuw door banken benadeeld. Banken brachten systematisch te hoge boeterentes in rekening aan klanten die hun hypotheek vervroegd aflosten. Die boeterente mag nooit hoger zijn dan het werkelijke nadeel dat banken door vervroegde aflossing lijden.

Toezichthouder AFM deed een half jaar onderzoek naar de boeterentes. “In sommige gevallen is er meer in rekening gebracht dan het werkelijke nadeel dat de banken lijden”, zegt de woordvoerder. Zo zijn er banken die willens en wetens geen rekening hielden met het feit dat jaarlijks 10 procent van een hypotheek boetevrij mag worden afgelost.

Terugbetalen

De AFM eist nu dat banken de teveel betaalde rente terugbetalen. Dit hoeft echter alleen over boetes die na 14 juli 2016 zijn betaald, want pas vanaf dat moment was de AFM bevoegd om toezicht te houden. De financiële autoriteit publiceerde gisteren eveneens een leidraad voor het berekenen van de juiste boeterente.

Marktleiders ABN Amro, Rabobank en ING zeggen tot terugbetaling over te gaan. ABN Amro en Rabobank betalen ieder 5 miljoen euro, ING noemt nog geen bedrag. De woordvoerder van Rabobank stelt overigens dat de bank nooit meer rekende dan het werkelijke nadeel voor de bank. “We hanteerden andere variabelen dan de strikte variabelen die AFM nu voorschrijft.”

“Dat de twee marktleiders nu 10 miljoen euro zeggen te betalen, voedt onze vrees dat de banken de terechtwijzing van AFM bagatelliseren”, zegt Michiel Lensink van hypotheekadviseur Ikbenfrits.nl. Hij stelt dat ABN Amro nog redelijk in overeenstemming werkte met de AFM-voorschriften. “Maar Rabobank zat er ver naast. Die 5 miljoen is dan ook onwaarschijnlijk.” Volgens Lensink hebben alle banken samen sinds juli vorig jaar 139 miljoen euro teveel berekend.

Lensink vindt dat de teveel betaalde rente van de afgelopen twintig jaar moet wordt vergoed. Dat AFM pas sinds vorig jaar toezicht houdt, betekent niet dat de banken daarvoor automatisch brandschoon waren, stelt hij. Het zou over die twee decennia om een bedrag van tussen de 2 en 4 miljard euro gaan. Ikbenfrits.nl zette hiervoor vorig jaar een claimstichting op.

Vereniging Eigen Huis doet ‘een moreel appel’ op de banken om de te hoge boeterentes over de afgelopen vijf jaren te compenseren. Volgens de belangenvereniging hebben 150.000 huiseigenaren sinds 2012 boeterente betaald.

Hoe banken op te hoge boetes komen

Wat is boeterente en waar gaat het mis? Stel, iemand sloot in 2012 een hypotheek af van twee ton voor tien jaar, tegen 5 procent rente. Hij wil al in 2016 aflossen, als de rente 3 procent is. De bank mist (grofweg) zes jaar 2 procent (5 minus 3 procent) en mag 24.000 euro boete rekenen.

Helaas ‘vergeten’ banken soms dat jaarlijks 10 procent boetevrij afgelost mag worden.

Of ze rekenen met een te lage nieuwe rente, zodat de boete hoger uitvalt.