Ayahuasca: het nieuwe trippen

Vijf jaar geleden waren mijn vrienden en ik - studenten in Amsterdam - alleen maar bezig met uitgaan. Alle festivals liepen we af en we probeerden allerlei drank en drugs uit. Maar nu de dertig in zicht komt, is er iets veranderd. Gesprekken gaan over baby's, banen en hypotheken óf over persoonlijke inzichten, een maand niet drinken en gezond eten.

Hoewel een deel van mijn vrienden zich er hartstochtelijk tegen verzet en er cynische grappen over maakt, kunnen ook zij er niet omheen: veel van onze leeftijdgenoten zijn op zoek naar persoonlijke ontwikkeling en zingeving. Vrienden doen ineens aan yoga, maken alleen een bedevaartreis of volgen een cursus mindfullness.

Maar sommigen voeren die zoektocht nog een stap verder. Zij gebruiken ayahuasca - spreek uit: ajahoewaska - een natuurlijk, hallucinerend tripmiddel uit Zuid-Amerika dat je persoonlijke inzichten verschaft en steeds populairder wordt in Nederland.

Magische drankje
Ik hoor er het eerst over van mijn vriendin Floor. Ze is 29 en werkt als freelance styliste, gaat veel uit, heeft veel vrienden en woont in Amsterdam-Noord met haar vriend. Ze heeft het goed voor elkaar, zou ik zeggen. Maar Floor heeft last van onzekerheid, vertelt ze me op een dag. Ze vindt haar werk niet zo leuk, wil al tijden een eigen merk beginnen, maar doet het telkens niet. Floor was op een feestje toen ze voor het eerst over het magische drankje hoorde. Een andere feestganger vertelde daar over een kennis met een depressie die door ayahuasca van haar problemen afgekomen was. Het drankje zou je loskoppelen van angst en je een energieboost geven, legde het meisje uit. Floor was meteen geïntrigeerd. "Dat meisje had het zelf ook gedaan. Ze zei dat het soms zelfs mensen van hun drugsverslaving afhelpt. Ik dacht meteen: dit wil ik proberen."

Samen met drie vrienden meldt ze zich daarom aan bij 'De Gewijde Reis', een ayahuasca-organisatie die spirituele weekenden organiseert in Drenthe. De man achter deze organisatie is Lars Faber. Elf jaar geleden vond hij door ayahuasca een uitweg uit zijn depressie, vertelt hij me. Hij schreef er verschillende boeken over en omschrijft het middel op bijzondere wijze. "Als ik een metafoor moest gebruiken, zou ik zeggen dat het is als met een bootje de zee op gaan met windkracht 11. Dat kun je alleen als je goed voorbereid bent, als je goede voeding eet en erbij begeleid wordt. Daar helpen wij bij."

Eigenlijk is ayahuasca verboden in Nederland, vanwege de stof DMT die er in zit. Deze stof werkt heftige hallucinaties in de hand. Dat Faber toch ayahuasca-weekenden mag organiseren, komt omdat de activiteiten als 'religieus ritueel' worden gelabeld. En, zegt Faber, het drankje is geen psychedelisch middel, maar een 'sacrament' dat hij toedient om te helen. "Het medicijn ayahuasca kan gevaarlijk zijn als het verkeerd gebruikt wordt. Om een psychedelische ervaring als deze door te gaan moet je stevig in je schoenen staan. Daarom spreken we eerst goed met de mensen die we begeleiden, als iemand er niet klaar voor is, gaan we er niet mee verder."

Floor volgt dan ook strikt de geadviseerde voorschriften voor vertrek: twee weken geen seks, groentesoep eten, mediteren en mensen, sociale media, tv en kranten zoveel mogelijk weren. "Alleen een half uur douchen deed ik niet, die regel leek me niet zo nodig", grinnikt ze. "Zonde van het water."

Het weekend zelf bestaat vooral uit meditatieoefeningen, zoals vrij dansen en holistisch ademen. Soms een beetje vreemd, vindt ze. 'Wat een zieke cult', gaat het soms door haar heen. Maar toch voelt het goed. Zoals wanneer ze met een groep van vijftien man over haar motivaties begint te praten. "Ik ratelde, zoals ik wel vaker doe. Maar een van mijn begeleiders stopte me, zei dat er een klein meisje in me zat dat ik niet zichzelf liet zijn." "Vraag de ayahuasca jou mee te nemen op reis om te laten zien wat je moet zien, zei ze."

Leeuw
Als ze het drankje genomen heeft, begint Floor meteen te hallucineren over patronen en doolhoven, ziet haar benen als een soort grote ademende wortel. Dan spreekt het drankje: ze moet zich niet langer zorgen maken over wat ze nog wil bereiken, maar meer in het nu gaan leven. 'Wakker worden, wakker worden', hoort Floor. Als een soort windvlaag. Ze voelt zich een klein meisje en klemt haar beer stevig vast. Gelukkig ziet haar vriend haar en neemt haar in zijn armen. Hij lijkt wel een leeuw, maar dan een waar ze rustig van wordt. Aan het eind krijgt ze een mantra door en zegt hardop: natuur, eenwording, loslaten. omarmen. "Het was magisch. Ik wist dat ik moest accepteren wie ik was."

Het klinkt als een heftige ervaring, zelfs een beetje beangstigend. Toch ben ik onder de indruk van de transformatie van mijn vriendin. De Floor die voor me zit, zit zichtbaar beter in haar vel dan eerst. Ze voelt zich nog steeds goed, startte een eigen bedrijf met een vriendin en deed zo een langgekoesterde droom uitkomen. Af en toe voelt ze zich nog onzeker, maar dat mag nu. Ze laat het toe, vertelt ze.

Maar zo vergaat het niet iedereen. Tot mijn verbazing biecht ook vriendin Dorien Segers (29), een nuchtere psychologe, op dat ze het drankje heeft genomen. Zij nam het middel acht jaar geleden toen ze vrijwilligerswerk deed in Ecuador. En ze is een stuk minder positief. "Ik moest alleen maar kotsen," vertelt ze lachend.

In Ecuador wordt ayahuasca niet ingezet voor de persoonlijke ontwikkeling, weet Dorien. "Het is een natuurlijk reinigingsritueel waarbij een medicijnman je geneest van ziektes die je hebt of nog kunt krijgen." Met dat in haar achterhoofd ging de psychologie-studente in de kerstvakantie van 2007 met een vriendinnetje het oerwoud in.

Haar begeleider was een Indiaanse sjamaan van veertig. "Hij wist alles van de natuur om hem heen, kende iedere plant en steen." Ze weet nog dat hij erg serieus was. "Hij vertelde ons dat we in een andere dimensie zouden komen en dat hij met ons mee zou gaan om ons daar te reinigen. Oh, en hij zei ook dat het zou kunnen zijn dat we ineens naar de wc zouden moeten." Ze grinnikt. "Maar toen wist ik nog niet wat dat zou betekenen."

Bananenbladeren
De medicijnman sprokkelde wat boomschors en bladeren bij elkaar, gooide het in een pot op het vuur en liet het een paar uur pruttelen. "Die avond, na het eten, in een hutje in de jungle, namen we het in", zegt Dorien. Na tien minuten begonnen haar oren te suizen. "Ik merkte dat mijn perceptie anders werd. Ons hutje stond op palen van ongeveer een meter hoog, maar het voelde alsof we in een flatgebouw zaten. Toen zag ik de sjamaan. Hij kwam op me af en begon als een razende met bananenbladeren te wapperen. Zijn gezicht was veranderd, het leek wel een duivelsgezicht."

Terwijl haar Chinese vriendin "keurig in een hoekje in kleermakerszit zat te trippen", voelde Dorien zich plotseling slecht. "Ik ging over mijn nek. En toen ik daar hing, kotsend over de reling van het hutje, kreeg ik ook nog eens diarree en rende de jungle in. Pas na ongeveer twee uur werd het beter. Toen ging ik mooie vlinders zien. Maar ik had het er wel mee gehad en ben gaan slapen."

De dag erna zette de sjamaan zijn theorie uiteen. "Hij dacht dat ik erg vervuild was door mijn westerse levensstijl. Dat moest wel komen door het slechte eten in het westen. Ook zei hij dat hij een ziekte had verjaagd. Daarom had hij met die bladeren gewapperd. Hiermee had hij me gered van een ziekte die een paar jaar later mijn dood had kunnen worden. En ik dacht: ja lekker makkelijk, hoe kan ik dat controleren."

Naïef
Dorien, inmiddels universitair docent psychologie in Ecuador, zou met de kennis van nu geen ayahuasca meer gebruiken. "Ik hoorde tijdens mijn studie hoe heftig het hallucinerend middel was dat ik had genomen. Ik was wat naïef toen", zegt ze. Maar ook: "Achteraf had ik die hele ervaring met die sjamaan niet willen missen, als kennismaking met de cultuur. Ik geloof alleen niet dat ik het in Nederland had willen doen."

Vriendin Floor plant intussen haar volgende reis. Ze wil naar Peru om ayahuasca in de jungle te nemen. Zou ze ayahuasca aan iedereen aanraden? Ze knikt enthousiast. "Ik gun iedereen zo'n ervaring." Maar ze waarschuwt tegelijkertijd tegen te hoge verwachtingen: "Het is geen wondermiddel. Ayahuasca laat je je belemmeringen zien en het is aan jou om daar iets mee te doen. Daarnaast moet het bij je passen. Als je dit leest en denkt: niets voor mij, dan zou ik het niet doen. De ayahuasca roept jou als je er klaar voor bent."

De achternaam van Floor is bij de redactie bekend