Autoriteit Persoonsgegevens kampt met dramatische achterstand: nog 10.000 klachten op de plank

De Autoriteit Persoonsgegevens kreeg vorig jaar veel meer klachten over mogelijke privacyschendingen binnen dan de organisatie aan kan. Burgers meldden zich 25.590 keer, blijkt uit jaarcijfers die de waakhond vrijdag publiceert. Aan het begin van dit jaar lagen nog altijd een kleine 10.000 klachten te wachten op behandeling.

De privacytoezichthouder is wettelijk verplicht om klachten te behandelen. Die verplichting kan de AP niet nakomen, erkent voorzitter Aleid Wolfsen. Zo kreeg een vijfde van de melders te horen dat er geen onderzoek wordt ingesteld omdat de klacht niet past binnen de prioriteitenlijst die de AP noodgedwongen voor zichzelf heeft opgesteld. Pijnlijk, vindt Wolfsen. Hij wijt het aan de capaciteitsproblemen die al langer bestaan. “Het ministerie stelt ons met het huidige budget niet in staat om aan onze wettelijke verplichting te voldoen. Dat terwijl het hier gaat om mogelijke slachtoffers van wie de grondrechten worden geschonden.”

Te weinig boetes

Vorig jaar deelde de AP naar aanleiding van klachten drie berispingen en vier boetes uit aan organisaties die de privacywet overtraden. Te weinig, vindt Wolfsen. “Er komen nog wel wat boetes aan, maar we moeten geen situatie krijgen van bedrijven die gaan zitten kansberekenen: hoe groot is dat kans dat de AP optreedt als ik iets doe wat niet mag?”

Dat de privacytoezichthouder grote capaciteitsproblemen heeft, bleek eind vorig jaar ook uit onderzoek dat het ministerie van justitie en veiligheid liet uitvoeren. Wil de AP alle achterstanden kunnen wegwerken, de kwaliteit van het eigen werk verbeteren en ook nog kunnen inspelen op groeiende hoeveelheden werk vanwege verdere digitalisering, dan heeft de toezichthouder 470 fulltime banen nodig. Dat zijn er nu 184.

Een meerderheid van de Tweede Kamer droeg het demissionaire kabinet vorige maand via een motie op dat advies te volgen en de AP vanaf 2022 te laten groeien. Verantwoordelijk minister Sander Dekker liet daarop weten dat hij dat overlaat aan het volgende kabinet. Volgens Wolfsen duurt dat te lang. Het capaciteitsprobleem is urgent en uiteindelijk zijn burgers daarvan de dupe.

Afschrikwekkend lange wachttijd

Het aantal meldingen vorig jaar ligt iets lager dan in 2019, toen er 27.850 keer werd geklaagd. De daling is volgens de AP het gevolg van de klachtenlijn die vanwege de te krappe bezetting minder bereikbaar was. Ook communiceerde de organisatie actief dat een melding pas na een half jaar in behandeling wordt genomen. Mogelijk heeft dat burgers afgeschrikt om aan de bel te trekken, aldus de AP. Wolfsen vreest voor het vertrouwen in zijn organisatie. “Mensen moeten niet gaan denken dat klagen geen zin heeft.”

Dat er nog steeds dik vijfentwintigduizend meldingen binnenkwamen, ziet de AP als ‘zorgelijk veel’. Het geeft volgens Wolfsen aan dat er nog een hoop mis gaat op privacygebied. “Wat belangrijk is om te beseffen is dat elke klacht staat voor veel meer mensen wier recht op privacy wordt geschonden. Als iemand zich bij ons meldt omdat zijn werkgever heimelijke volgsoftware inzet, dan hebben alle werknemers daarmee te maken. Ons onderzoek naar de toeslagenaffaire bij de Belastingdienst begon ook bij één burger die tegen ons zei: volgens mij sta ik op de verkeerde lijst.”

Overigens zijn niet alle klachten terecht. In een derde van de gevallen werd de klacht ongegrond verklaard of als te onduidelijk bestempeld om verder iets mee te doen. Het levert de AP niet automatisch minder werk op, want voordat je kunt concluderen dat een organisatie niets verkeerd doet, moet er wel eerst onderzoek worden gedaan.

Lees ook:

Heeft het überhaupt zin om te klagen bij de Autoriteit Persoonsgegevens?

Plots kreeg ze post van de SGP. Hendrina de Graaf (31) is nooit lid geweest. Ze stemt al jaren niet op die partij. “Hoe komen ze dan toch aan mijn adres?”