Artsen zonder Grenzen trekt zich terug uit 'gevangenis' op Lesbos
Artsen zonder Grenzen (AzG) stopt per direct met alle werkzaamheden in Moria op het Griekse eiland Lesbos, een van de hotspots waar vluchtelingen worden opgevangen sinds de deal tussen Turkije en de EU zondag in werking is getreden. "Wij willen niet werken in een gevangenis", zegt adjunct-directeur Katrien Coppens.
De hulporganisatie verzorgde onder meer schoon water en sanitaire voorzieningen in het vluchtelingenkamp en gaf er medische hulp in een kliniek. Maar nu het kamp is veranderd in een detentiecentrum weigert AzG er nog langer een voet over de drempel te zetten.
Waarom vertrekken jullie?
"Laat één ding duidelijk zijn: dit is een hele heftige beslissing voor ons", zegt Coppens. "Het is zeker niet makkelijk. Wij zorgen voor mensen. Maar als die zorg ertoe leidt dat hun situatie uiteindelijk verslechtert, dan kunnen we dat niet meer doen. We zien nu dat het meest restrictieve deel van de afspraken in werking treedt zonder dat er genoeg asielcapaciteit is. Als we in Moria zouden blijven, zou dat betekenen dat we mensen afleveren bij wat een gevangenis blijkt te zijn. En dat we zelf in een gevangenis zouden werken. Daar staan de T-shirts van Artsen zonder Grenzen niet voor."
Dat is nogal een statement. Artsen zonder Grenzen is toch een apolitieke organisatie?
"Dat klopt. We zijn neutraal, maar we werken natuurlijk altijd in een politieke realiteit - neem het ziekenhuis dat we hebben opgezet in Jemen of de situatie in Syrië. Maar zodra wij komen te werken in een detentiecentrum zoals in Moria, gaat dat in tegen waar wij voor staan. Artsen zonder Grenzen wil geen onderdeel zijn van een institutioneel programma dat vluchtelingen opsluit."
Maar laten jullie vluchtelingen hiermee niet juist dubbel in de kou staan?
"Nee, zo zien wij dat niet. We blijven actief op Lesbos en in de rest van Griekenland. Daar assisteren we mensen die dreigen te verdrinken of eerste hulp op het strand nodig hebben. We blijven mobiele klinieken net buiten Moria runnen. En bij het vluchtelingenkamp bij Idomeni (waar de afgelopen weken duizenden vluchtelingen zijn gestrand, red.) hebben we tenten neergezet zodat mensen niet buiten hoeven te slapen. Dat soort dingen blijven we doen."
Wat hoopt Artsen zonder Grenzen met het vertrek uit Moria te bereiken?
"Het is belangrijk om een signaal af te geven aan Europa. De focus van deze deal met Turkije is verkeerd. Die is vooral gericht op het bezweren van de crisis in Europa, en niet op het garanderen van de veiligheid van vluchtelingen."
"Wij vinden het een goed idee om grote aantallen vluchtelingen te hervestigen in Europa. Maar nu is de focus: 'niet in ons land' - 85 procent van alle vluchtelingen zit in de regio. De huidige maatregelen bieden bovendien geen enkele garantie om de toestroom te beëindigen, want vluchtelingen en mensensmokkelaars zullen altijd andere routes vinden. Hiermee willen we tegen Europa zeggen: jongens, denk hier nog een keer goed over na."
Lees morgen meer in Trouw over de situatie in Moria en de kritiek van Artsen zonder Grenzen en andere hulporganisaties.
Moria op slot
Sinds maandag zit de poort van kamp Moria officieel op slot. Vluchtelingen mogen er nog wel in, maar ze komen er niet meer uit. Net als de andere zogeheten hotspots in Griekenland is Moria nu officieel een detentiecentrum. Dat moet voorkomen dat vluchtelingen de benen nemen voor ze teruggestuurd kunnen worden naar Turkije, conform de afspraken die de Europese Unie vrijdag met dat land maakte en die zondag van kracht werden. Het afgrendelen van Moria is op Lesbos het eerste zichtbare gevolg van het akkoord tussen de EU en Turkije. Hulporganisaties en vrijwilligers komen erdoor in een lastig parket. Velen hebben moeite met de deal en de bittere gevolgen voor de vluchtelingen.
