Artsen zijn behoedzamer met euthanasie. Waarom?

Terwijl het aantal mensen dat euthanasie aanvroeg bij de Levenseindekliniek licht steeg, willigden de artsen minder verzoeken in dan voorgaande jaren. Waar in 2017 747 mensen euthanasie ontvingen, kregen afgelopen jaar 727 euthanasie.

Artsen zijn, volgens het jaarbericht dat de kliniek gisteren publiceerde, ‘behoedzamer’; ze zijn bang voor strafrechtelijke vervolging nu het OM een aantal zaken onderzoekt. Of die vrees ook de daling van het aantal euthanasiegevallen verklaart, durft bestuurder Steven Pleiter niet een-op-een te zeggen.

Hoe merkt u dan dat artsen behoedzamer zijn?

“Als het gaat om euthanasie van psychiatrisch patiënten kijkt er altijd al een extra arts mee. Wij zien dat dit nu ook in andere gevallen gebeurt: artsen kiezen ervoor om nog een extra gesprek te voeren, of nog een extra onafhankelijke deskundige in te schakelen, mede doordat de mogelijkheid van strafrechtelijk onderzoek aanwezig is.”

Twee van de vijf zaken die het OM onderzoekt, werden al geseponeerd. Is de angst onder artsen wel terecht?

“Het is te vroeg om te zeggen dat zorgen overbodig zijn; ik wil eerst graag weten wat er gebeurt met de zaken die nog lopen. De impact van de onderzoeken is groot, merk ik, zowel voor de betreffende arts als de familie van de patiënten. Het is evident dat dat uitstraalt op anderen, die voorzichtiger worden. Dat het OM al heeft aangekondigd in een van de vijf gevallen tot vervolging over te gaan, kan zoveel impact hebben dat artsen daar toch enorm van schrikken.”

Is meer behoedzaamheid een goede zaak, volgens u?

“Je bent nooit zorgvuldig genoeg als het om euthanasie gaat. Maar het is wel opvallend dat het nu nóg behoedzamer gaat, terwijl we al een heel zorgvuldige praktijk hebben in Nederland; het kan bijna niet zorgvuldiger. Het is niet voor niets dat slechts in 0,2 procent van de euthanasiezaken niet aan alle zorgvuldigheidseisen voldoet. ”

Het OM doet nog vooronderzoek naar twee zaken waarbij een arts van de Levenseindekliniek betrokken is. Hoe staat het daarmee?

“Ik kan daar verder niets over zeggen. Ik weet dat het onderzoek plaatsvindt, en dat het OM nog moet bepalen of het overgaat tot vervolging.”

Wat vindt u ervan dat het OM zich met euthanasie bemoeit?

“Ik vind het een lastige zaak. Ik ben trots op onze wetgeving, het is ook prima dat zaken bij het OM terecht kunnen komen. Ik heb er moeite mee om de balans te vinden tussen het nut van een strafrechtelijk onderzoek en de impact die het heeft op de arts en de familie van de patiënt.”

Uit jullie jaarverslag blijkt dat het aantal aanvragen met 3 procent stijgt, terwijl dat voorgaande jaren steeds met zo’n 40 procent omhoog ging. Hoe komt dat?

“Het aantal aanvragen stabiliseert op een voor mijn gevoel heel hoog niveau: ongeveer tweehonderd mensen per maand; dat betekent dat er iedere werkdag tien of meer verzoeken bij ons op kantoor binnenkomen. We zijn in een fase gekomen waarin de behoefte aan hulp van de Levenseindekliniek stabiliseert. Maar dat zegt niets over de toekomst. Er komt nog een enorme hoeveelheid mensen aan – de babyboomgeneratie – die allemaal een veel duidelijkere mening hebben over het levenseinde.”

Lees ook:

Justitie pleit twee artsen vrij, toch meer aarzeling bij euthanasie

Artsen werken minder vaak mee aan euthanasie, uit angst voor justitie, zegt de Levenseindekliniek. Juist nu blijkt dat twee artsen door het Openbaar Ministerie worden vrijgepleit.

De huisarts raakt vanwege euthanasie bekneld tussen justitie en patiënten

Nu justitie euthanasiezaken onderzoekt terwijl steeds meer patiënten er recht op denken te hebben, lijkt de huisarts bekneld te raken tussen twee partijen. Klopt dat, en wat is de oplossing?