Arjan Plaisier: voortdurende fusies zijn niet vol te houden
Niet langer zal de Protestantse Kerk in elk dorp en in elke stadswijk aanwezig zijn. Kerkleden moeten accepteren dat er 'witte plekken' op de kaart van Nederland ontstaan waar geen kerk meer is. De Protestantse Kerk in Nederland telt nu weliswaar nog zo'n twee miljoen leden, maar de daling van het ledental gaat zo snel, dat drastische veranderingen nodig zijn, zegt scriba (landelijk secretaris) Arjan Plaisier vandaag in Trouw.
Momenteel fuseren kerkelijke gemeenten als het niet langer gaat. "Dat is niet vol te houden. Het is enorm belastend", zegt Plaisier. Hij is als hoogste functionaris het gezicht van het grootste protestantse kerkgenootschap van Nederland. Plaisier zet zijn visie op de toekomst van de kerk uiteen in een nota die vandaag verschijnt.
Zo wil Plaisier dolgraag af van de tijdslurpende vergaderstructuur en ook pleit de kerkleider voor de aanstelling van een soort protestantse bisschop en een verregaande samenwerking met andere christenen. Kerkgangers in plaatsen waar geen Protestantse Kerk meer is, moeten bijvoorbeeld gastlid kunnen worden van een andere christelijke kerk.
Het is voor het eerst dat een protestantse kerkleider zo scherp verwoordt hoe de kerk ervoor staat. De manier waarop zijn kerk is vormgegeven past volgens Plaisier niet meer in deze tijd.
Naar binnen gekeerd
De voorman oordeelt streng over de cultuur in de kerk. Hij vindt de protestanten te veel naar binnen gekeerd en de vergadercultuur funest voor de inspiratie. Ook is hij kritisch over de toegankelijkheid van traditionele kerkdiensten. "Ik vind onze eredienst soms wel erg voor ingewijden. Voor een buitenstaander is het alsof je naar een Chinees schouwspel zit te kijken."
Vandaag wordt Plaisiers nota, 'Kerk 2025: waar een Woord is, is een weg', verstuurd naar de leden van de generale synode, de landelijke vergadering met afvaardigingen uit de plaatselijke kerken die volgende maand in Lunteren bijeenkomt.
"Terugverlangen naar vroegere 'christelijker' tijden helpt niet", schrijft Plaisier. Volgens hem wordt de kerk uitgedaagd tot 'een nieuwe onbevangenheid en vrijmoedigheid' als het gaat om het geloof. "We moeten gewoon weer leren om een antwoord te geven op de vraag: wat betekent het als we geloven?"
Abonnees lezen vandaag in Trouw het interview met Arjan Plaisier: "We beginnen gewoon opnieuw".
Samenwerken en vernieuwen
Accepteer dat er plekken zijn in Nederland waar de Protestantse Kerk niet meer present is. Eindeloze fusies van plaatselijke gemeenten zijn heilloos.
Zoek zo veel mogelijk samenwerking met christenen van andere kerken.
De kerk is veel te wit, zoek daarom samenwerking met migrantenkerken.
Laat predikanten vaker op zoek gaan naar een nieuwe gemeente. Na 12 jaar kan een gemeente afscheid nemen van een predikant.
Schrap de bestuurlijke tussenlaag van meer dan zeventig regionale kerkvergaderingen. Vervang deze door 'om en nabij' acht kerkelijke provincies.
Benoem een soort protestantse bisschop ('pastor pastorum', noemt Plaisier die) als het gezicht van de kerk in de regio.
