Arbeidsinspectie komt controleurs tekort

De Inspectie SZW heeft tenminste honderd man extra nodig om arbeidsuitbuiting tegen te gaan. Maar nog beter is het als er twee- tot driehonderd extra mensen worden ingezet op het bestrijden van oneerlijk werk. Dat blijkt uit een eigen inventarisatie van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid. Onderzocht is hoeveel mensen er nodig zijn om de doelstellingen van de inspectie te realiseren.

Daarbij zijn nog eens honderd werknemers extra nodig om de veiligheid in de gaten te houden bij de vierhonderd chemische bedrijven die werken met grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen. Nu al staan deze bedrijven jaarlijks onder toezicht van de omgevingsdiensten, maar het lukt de inspectie slechts in 60 procent van de gevallen er ook bij aanwezig te zijn. 'De risico's op zware ongevallen blijven onveranderd op een hoog niveau', aldus de onderzoekers van het Inspectie Control Framework (ICF). 'Intensief toezicht blijft nodig.'

Migratie en flexibilisering van de arbeidsmarkt

De extra mensen die zich met uitbuiting moeten bezighouden, zijn nodig door de grote migratie- en vluchtelingenstromen in combinatie met de flexibilisering van de arbeidsmarkt, meldt het rapport. 'Als gevolg hiervan is er een aanzienlijke en groeiende groep mensen die in een kwetsbare positie zit en die potentieel vatbaar is voor uitbuiting.'

De Tweede Kamer maakt zich al jaren zorgen over de capaciteit bij de inspectie. Vijf partijen eisten vorig jaar dat het kabinet onderzoekt of het aantal mensen dat bij de arbeidsinspectie werkt toereikend is. De taken nemen toe, terwijl in de ogen van CDA, D66 en SP de dienst onderbemand is. "En het gaat niet om zomaar wat. Het gaat om gezondheid; het gaat om leven en dood", zei SP-Kamerlid Paul Ulenbelt vorig jaar.

Een eerste extern onderzoek leidde tot weinig concrete resultaten. Het onderzoeksbureau adviseerde echter om het intern te bekijken. Die resultaten zijn er nu, met opvallend veel treurige emoticons in het ICF-verslag.

Agrarische sector

Bij de inspectie hebben ongevallen op het werk de hoogste prioriteit. Dat gaat ook goed, weet het ICF. Maar het gaat wel ten koste van andere werkzaamheden. 'Door de toename van arbeidsongevallen is er minder ruimte voor de inspectie op het terrein van gezond en veilig werken.'

Zo is er vanaf volgend jaar waarschijnlijk geen tijd meer om de 1500 bedrijven in de agrarische en groene sector te controleren. Terwijl in deze sector relatief veel onveilig wordt gewerkt en er veel gezondheidsrisico's zijn door lichamelijk zwaar werk en het gebruik van gevaarlijke stoffen.

Daarbij is er in de land- en tuinbouw sprake van veel tijdelijk werk. Samen met de piekperiodes zorgt dat ervoor dat het risico op te lange werkdagen, onderbetaling en illegale arbeid sterk aanwezig is. De agrarische bedrijven met rust laten vindt de inspectie onacceptabel.

Er zijn ook zorgen over de bouw. De verwachting is dat er de komende jaren zeker 40.000 nieuwe arbeidskrachten nodig zijn, en daarvan zullen er veel uit het buitenland komen. Ook hier liggen onderbetaling, te lange werkdagen en illegale tewerkstelling op de loer.

Demissionair minister Lodewijk Asscher van sociale zaken zegt dat er binnen het huidige budget van zijn ministerie geen geld is voor uitbreiding. Honderd man extra kost 10 miljoen euro. Vierhonderd man het viervoudige. Maar Asscher adviseert een nieuw kabinet te laten besluiten of de capaciteit bij de inspectie moet worden uitgebreid.