Antizionisme, antisemitisme en andere risjes

Soms hebben die vragen een nauwverholen ideologische achtergrond. Zo heb ik weleens het verzoek gehad om in de definitie van het trefwoord zionisme termen als apartheid of bezetting te verwerken. Woordenboekmakers baseren zich echter niet op sentimenten, laat staan op ressentimenten van individuen of groepen, en evenmin op verzoeken om definities aan te passen aan iemands hoogstpersoonlijke visie op de wereld. Ze beschrijven de taal zoals die in werkelijkheid wordt gebruikt.

In die werkelijkheid zijn er soms ontwikkelingen die je als mens betreurt, maar als 'taalregistrator' beschrijft. Bijvoorbeeld dat het woord zionist in de gewone media misschien nog niet, maar op de sociale media (Twitter) al wel wordt gebruikt als scheldwoord met de betekenis 'Jood'.

Afgelopen weken viel op dat sommige twitteraars hun kritiek op Israël verontschuldigden door te stellen dat (hun) antizionisme (gerichtheid, houding tegen de staat Israël) niet moet worden verward met antisemitisme (haat gericht tegen of discriminatie van Joden op grond van hun etniciteit en/of religie).

Inderdaad, in het woordenboek hebben deze ismen verschillende betekenissen. Voor sommigen lijkt dit onderscheid echter wat troebel te zijn, vooral als hun andere uitingen wat weg hebben van wat wel risjes wordt genoemd: alledaags, op vooroordelen berustend antisemitisme (letterlijk Jiddisch voor kwaadaardigheid).

Grammaticale geschillen, etymologische enigma's en andere taaltwijfels, voor u opgehelderd door Peter-Arno Coppen en Ton den Boon. Een taaltip? Mail naar p.a.coppen@let.ru.nl.

Eerdere afleveringen kunt u vinden op: trouw.nl/taal