Anoniem klagen moet kunnen

Het Landelijk Orgaan voor Wetenschappelijke Integriteit vindt dat het VU-bestuur de anonieme klachten over de van plagiaat beschuldigde wetenschappers Nijkamp en Kourtit (Trouw, 12 maart) niet in behandeling had moeten nemen.

Maar bij de opsporing van wetenschappelijke fraude en plagiaat moeten we het in belangrijke mate hebben van 'klokkenluiders'. Collega's, medewerkers en promovendi merken het immers vaak goed op wanneer iemand zich niet houdt aan de regels van wetenschappelijke integriteit.

Natuurlijk zijn anonieme klachten ongewenst. Behalve angst en schroom kunnen hierbij ook allerlei onsympathieke motieven als frustratie, jaloezie, teleurstelling, rivaliteit of persoonlijke rancune een rol spelen. Onderzoekscommissies doen er dan ook goed aan zich in te spannen om de identiteit van de klager, desnoods onder conditie van vertrouwelijkheid, te achterhalen.

Ook kunnen bepaalde anonieme klachten niet in behandeling worden genomen zolang de klager zich niet bekend maakt: vage klachten, beschuldigingen van misbruik van macht of seksuele intimidatie bij schendingen van wetenschappelijke integriteit, pikken van andermans ideeën, ontzeggen van verdiend co-auteurschap e.d. Om dergelijke klachten te onderzoeken is hoor en wederhoor, en dus bekendheid van de klager, noodzakelijk.

Maar daarnaast zijn er anoniem ingebrachte klachten over schendingen van de integriteit, die goed te onderzoeken zijn en die, zonder dat de klager zich hoeft te identificeren, aan de hand van controleerbare feiten te verifiëren zijn.

Stel dat een klager anoniem meldt dat de scholen waarbinnen een medewerker data zou hebben verzameld helemaal niet bestaan, of dat een groot aantal patiënten in een onderzoeksteekproef niet in de ziekenhuisadministratie terug te vinden is, dan zou het toch zeer verwijtbaar zijn als deze klachten terzijde zouden worden geschoven vanwege het anonieme karakter?

Mijns inziens geldt dat ook bij een (anonieme) beschuldiging van plagiaat, waarbij duidelijk gespecificeerd wordt aangegeven welke tekstgedeelten van een publicatie (nagenoeg) identiek zijn aan tekstgedeelten van andere niet gerefereerde auteurs.

undefined