Amerikanen bedacht op Griekse tragedie
„Ik heb Amerika’s toekomst gezien. Het wordt een Griekenland.” Zo schreef Anne Applebaum onlangs in haar vaste column voor de Amerikaanse krant The Washington Post.
Applebaum verzekerde haar lezers dat zij niet bedoelde dat de autostaten in het Midwesten snel vol ruïnes staan, zoals Griekenland. „Ik bedoel dat de doorlopende Griekse financiële crisis het soort crisis is dat de Verenigde Staten binnen een paar jaar te wachten kan staan.”
Volgens de columniste maakt Washington in feite vergelijkbare fouten als Athene. Beide hoofdsteden zijn verlamd door politieke polarisatie, waardoor de grote problemen meestal vooruitgeschoven worden. In het geval van de VS is met veel moeite zojuist het zorgstelsel hervormd, maar niemand kijkt nog naar de dreigende gaten in de financiering van de AOW en de volksverzekering voor ouderen.
Gelukkig heeft Amerika volgens Applebaum nog veel voor op de Grieken. Zijn economie is veel groter, de marktsector is veel sterker en zijn politieke cultuur mag weinig verheffend zijn, ze is nog altijd opener dan die van Athene. Toch moet Amerika snel van Griekenland leren dat ’de combinatie van schuld en politieke verlamming dodelijk kan zijn’.
Maar volgens veel rechtse commentatoren wil de regering-Obama niet leren van Athene. Steven Malanga van de rechtse denktank Manhattan Institute wijst erop dat Obama zojuist de welvaartsstaat flink uitgebreid heeft met zorgsubsidies voor onverzekerden.
Terwijl Athene nou juist laat zien dat ’het verstandig is om heel voorzichtig te zijn voordat je de bevolking nieuwe voorzieningen geeft’, aldus Malanga. Griekenland maakte de afgelopen jaren zijn pensioenstelsel te genereus en benoemde veel ambtenaren. Die luxe terugdraaien is moeilijk. Grieken en andere Europeanen staken tegen elke bezuinig, terwijl in die landen steeds minder mensen die voorzieningen betalen.
Ook Amerika vergrijst, zij het minder snel dan Europa. Toch is in dat licht bezien Obama’s zorghervorming onverantwoordelijk, oppert Malanga. Voor de Republikeinse oud-leider in het Huis van Afgevaardigden is het onbestaanbaar dat Obama Amerika probeert te ’Europeaniseren’, door de gezondheidszorg te ’nationaliseren’.
Harde bezuinigingen zijn volgens sommigen het antwoord. Maar volgens Nobelprijswinnaar Paul Krugman zou dat de foute les uit de Griekse crisis zijn. Nu hard bezuinigen zou het prille herstel in Amerika juist de nek omdraaien, stelt hij. De Griekse crisis is voor hem het gevolg van het kunstmatige keurslijf van de euro.
Er wordt druk gespeculeerd in Amerikaanse media of de euro en zelfs de hele Europese Unie de crisis kan overleven. „De lang genegeerde critici van de economische en monetaire unie krijgen alsnog gelijk”, weet één commentator. Volgens de Wall Street Journal kan de euro voorlopig niet de dollar bedreigen als belangrijkste munt in de wereld.
Leedvermaak is er ook. Twee jaar lang spelden Europeanen ons de les over het falen van het Amerikaanse kapitalistische model, schrijft politiek commentator Walter Russell Mead. Nu genieten veel Amerikanen die met hen omgaan ervan ’om die zelfingenomen Europeanen zichzelf te zien wentelen in besluiteloosheid’.
