Ambassadeur als makkelijke prooi
Nog geen twee weken duurde het ambassadeurschap van Christopher Ewart-Briggs in Ierland. Het eindigde met een knal. Op 21 juli 1976 reed zijn auto vlakbij zijn residentie op een landmijn. Met hem stierven twee inzittenden. Twee anderen raakten gewond.
De Britse diplomaat was al in 1942 goed weggekomen bij de Slag om El Alamein, een gevecht tegen de Duitsers in Noord-Afrika. Hij raakte er wel een oog kwijt. Sindsdien droeg Ewart-Briggs een donker monocle wat hem tot een enigszins excentrieke verschijning maakte.
Dat hij in Dublin opnieuw een doelwit was, wist hij. Veel meer dan de Russische ambassadeur die deze week in de rug werd geschoten op een expositie in Ankara, waren Britse diplomaten in de jaren zeventig van de vorige eeuw zich bewust van de risico's van hun vak. Ewart-Briggs, die ook een verleden had bij de Britse inlichtingendienst MI6, probeerde het de groep die de grootste bedreiging voor hem vormde - de Irish Republican Army (Ira) - lastig te maken door steeds van route te wisselen. Tevergeefs.
Londen stuurde de ervaren diplomaat Richard Sykes naar Dublin voor een onderzoek. Die oordeelde snoeihard: het was de radicale, katholieke Noord-Ieren wel erg makkelijk gemaakt. Als die gewild hadden, hadden ze zonder veel moeite Ewart-Briggs' residentie binnen kunnen komen. Als ze zich wilden ophouden in de buurt van de ambassadeurswoning, kostte dat nog minder moeite. Het Foreign Office in Londen beloofde beterschap.
De kritische Sykes werd kort na zijn onderzoek in Dublin ambassadeur in Den Haag. Die stad achtte de diplomaat kennelijk een stuk minder gevaarlijk dan Dublin. Hij bewoog zich enigszins nonchalant door de Hofstad. Lijfwachten gebruikte hij niet. Bij zijn residentie vertrouwde hij op de onregelmatige patrouilles van agenten van het politiebureau verderop.
Op 22 maart 1979 ging het mis. Sykes (58) stapte 's ochtend in een Rolls Royce, de dienstauto die hem van zijn woning naar de ambassade zou brengen. Toen de negentienjarige bediende Karel Straub het autoportier sloot, werd hij door een kogel in het hoofd geraakt. Daarna vuurden twee schutters door het autoraampje op Sykes. De twee slachtoffers overleden kort daarna.
Sykes overleefde eerder als officier de landing in Normandië in 1944, de slag om Arnhem in hetzelfde jaar, de verwondingen die hij de daaropvolgende winter in Duitsland opliep, diplomatieke posten in Nanking, Peking, Brussel, Athene, Santiago de Chile, Havana en Washington. Den Haag werd hem fataal.
Minister van buitenlandse zaken David Owen kwam naar Den Haag voor de herdenkingsdienst. Die werd behalve door leden van het Nederlandse kabinet ook bijgewoond door prinses Beatrix, prins Claus en vertegenwoordigers van koningin Juliana en prins Bernhard. Owen prees de moed van Sykes. Diens lichaam was op dat moment al gecremeerd.
Anders dan in Turkije deze week waren er na de moordaanslag geen beelden van de schutters. Nederlandse en Britse opsporingsdiensten bekeken diverse scenario's. Misschien zaten er Palestijnen of Irakezen achter. In het gepolariseerde Nederland van die dagen, met een sterk anti-Navo-sentiment in progressieve kringen, vielen zelfs linksradicale daders uit Nederland niet helemaal uit te sluiten.
Toch was het meest waarschijnlijke scenario dat de Ira de hand had in de moord. Die paramilitaire organisatie gebruikte in die dagen volop geweld in hun strijd voor Ierse hereniging zonder Britse bemoeienis. Later in 1979 zouden ze een nog grotere slag slaan met een aanslag op het jacht van Lord Mountbatten, de laatste onderkoning van India en tevens mentor van prins Charles. Mountbattens kleinzoon en nog twee opvarenden kwamen om. De dader van die aanslag werd gearresteerd en bestraft. De schutters van de moord op Sykes en Straub zijn ondanks signalementen en een uitgeloofde beloning nooit gepakt.
undefined
