Als oppergod Wodan voortdurend tegen je praat

Bij een groep taxussen houdt Frigga Asraaf halt. 'IJven' noemt ze hen, naar hun vroegere naam. Ze groet de bomen alsof het oude bekenden zijn. Haar houten staf legt ze op de bast van een van hen. Dan spreidt ze de armen wijduit. In die pose blijft ze minutenlang staan. Op die manier neemt Asraaf de energie van de bomen in haar op. Soms fluistert ze zacht. Om te weten te komen hoe het met hen gaat. De bomen staan in een park in Dordrecht. Asraaf komt er graag: "Mensen oordelen zo snel. Daar heb je bij bomen geen last van. Vaak groet ik ook de rivieren die hier stromen. Dat water is heel sterk, een oerkracht. Dat vind ik bijzonder."

Asraaf is hogepriesteres van de natuurreligie Ásatrú, een geloof dat valt te scharen onder het hedendaags paganisme. "Daaronder vallen ook religies als wicca of druïdisme", zegt Asraaf. De term Ásatrú is begin vorige eeuw bedacht in IJsland en betekent zoveel als 'geloof in goden'. Het is een animistische religie: Asraaf gelooft dat planten en stenen bezield zijn. "Die hebben een ander bewustzijn dan mensen, maar bewust zijn ze wel degelijk. Als je er maar voor openstaat."

Ook hekserij is onderdeel van het geloof. Dit wordt 'Seiðr' genoemd, vertelt Asraaf. Hieronder vallen tal van technieken, waaronder sjamanistische meditatie en magische heelkunst.

"Maar lang niet iedereen doet daaraan. Dat is ook het fijne aan deze levensbeschouwing. Als je niet gelooft in magie, is dat geen punt."

Katholiek kerkkoor

Ondanks deze keuzevrijheid is er onder de volgers genoeg discussie over hoe Ásatrú beleden moet worden. Asraaf: "Er zijn ook zwarte kousen-Germanen, die alles volgens de Edda willen doen. Dat zijn onze heilige boeken. In de ene staan liederen over helden en goden, in de andere staan de mythen en sagen. Maar bij die orthodoxe heidenen voel ik me niet thuis. De groep waar ik toe behoor laat elkaar veel vrijer."

Asraaf komt met haar groep geregeld bij elkaar. "Wij hebben zes jaarfeesten. Zo vieren we oogstblót. Iedereen brengt dan wat mee: appels, bloemen, noten, zaden. Andere bijeenkomsten staan in het teken van Seiðr. We staan dan in een kring en roepen de goden aan. Er worden ook offers gebracht, van kruiden bijvoorbeeld. Het drinken van mede, een honingdrank, hoort eveneens bij ons ritueel."

Asraaf was van jongs af aan al erg bezig met religie. "Achteraf bezien zocht ik al die tijd een fundament om het leven te betreden. Dat is uiteindelijk Ásatrú geworden."

Ze groeide op in een Rotterdams gezin waar weinig ruimte was voor geloof. "Mijn ouders waren 'niets'. Maar ik zat op een hervormde school en zo kreeg ik het christelijke geloof mee." Later kwam ze bij een katholiek kerkkoor. De eerste nachtmis die ze met Kerst meemaakte, had iets magisch. "In één keer hadden al die verhalen betekenis. Maar ook het samenzijn was voor mij erg belangrijk. De dirigent en zijn vrouw waren een soort vader en moeder voor me." Toch vertrok ze op haar achttiende bij het koor. "Toen ik de teksten beter ging begrijpen, kon ik er niet meer achterstaan. Ik vond het te dogmatisch."

Runentekens

Ze kwam uit bij new age en later bij reiki. "In een lang winters weekend volgde ik een meerdaagse workshop over het Germaanse heidendom. Er werd daar verteld over de werking van runen. Dat zijn oud-Germaanse schrifttekens die gebruikt worden voor onder andere waarzeggerij. Die tekens worden gekerfd op stenen die bezield zijn."

De laatste dag maakte ze een runenduiding mee die haar leven zou veranderen. "De leidster van de workshop vroeg me verschillende runen te pakken, maar ik nam er maar één. Uit het teken op die steen, bleek dat ik bijzondere gaven had. Ik kon bijvoorbeeld channelen, je laat de heidense goden dan door je heen spreken. Ik voelde op dat moment van binnen van alles gebeuren, kreeg het warm en koud. Dat was heel intens."

Verdwaasd liep ze naar haar slaapvertrek. Haar helderziende kamergenoot vertelde dat ze had gezien hoe de Germaanse god Wodan haar bij de nek had gegrepen. "De vonken vlogen er af, zei ze. Later werd me verteld dat ik op dat moment ben toegeëigend door Wodan. Hij droeg me op het geloof uit te dragen als hogepriesteres. Hij gaf me de naam 'Frigga'. Later heb ik 'Asraaf' er zelf bij verzonnen."

De voorchristelijke oppergod praat voortdurend tegen haar. "Dat kan soms ook vervelend zijn. Ik heb na een tijdje de afspraak gemaakt dat wanneer ik aangeef er geen zin in te hebben, hij dat respecteert. Eerst was hij het daar niet mee een maar nu houdt hij beter rekening met me. Wodan is een vrij humeurige god."

Asraaf praat opgewekt over haar religie. Maar er zit ook een andere kant aan haar leven, waar ze niet snel over vertelt. Kort na de workshop, raakte Asraaf arbeidsongeschikt. "Ik heb heel weinig energie. Daarom zit ik in een scootmobiel."

Ze vindt het leven moeizaam. "Dit lijf maakt me langzaam en traag. Ik zit gevangen in dit lichaam. Jaren geleden heb ik de termen 'geluk' en 'gezondheid' uit mijn woordenboek geschrapt. Toen werd het eindelijk rustiger in mijn hoofd."

Haar heidense geloof is voor Asraaf een vorm van therapie, zegt ze. "Ásatrú is mijn reddingsboei. Ik kan heerlijk op de goden schelden. Ik vloek ze regelmatig stijf. Ook het bidden is fijn. Ik roep de goden dan aan en gooi er uit wat me dwars zit. Dat lucht enorm op." Toch is ze eenzaam. "Ik ben alleen, leef met niemand. Mijn ouders zijn dood. Goden zijn leuk, maar het zijn geen mensen."

Herontdekt heidendom

"Het aantal religieuze stromingen waarin de natuur als bezield wordt gezien is groeiende", zegt Kocku von Stuckrad, die als hoogleraar religiewetenschap verbonden is aan de Universiteit van Groningen. Vooral in Engeland en Scandinavië zijn natuurreligies populair. Von Stuckrad schat dat in Nederland zo'n drieduizend mensen zich bezig houden met natuurreligie.

"Met name ethische overwegingen zijn van belang bij dit type geloof. Hoe we omgaan met alles dat leeft, is voor de mensen die een dergelijke religie belijden erg voornaam."

Zo'n zestig jaar geleden werden verschillende vormen van heidendom herontdekt in het Westen, vertelt Von Stuckrad. "Dat gebeurde onder invloed van een aantal antropologische studies. Opmerkelijk aan de nieuwe paganistische stromingen zoals Ásatrú, is dat de volgers weten dat hun geloof niet authentiek is. "Vaak ontbreekt een historische onderbouwing. Rituelen worden gecombineerd of zelf bedacht. Dat maakt de gelovigen niet zo veel uit. Zolang het hun spiritualiteit maar bedient."