Als maaltijdbezorger moet je voor een hongerloontje onverzekerd door het drukke verkeer

Is het inhuren van maaltijdbezorgers als zzp'ers een vernieuwend bedrijfsmodel met fantastisch veel flexibiliteit of een illegale manier om over de rug van werknemers een verdienmodel rond te krijgen?

Het laatste, zegt Jitse Groen, oprichter en topman van Takeaway.com, in Nederland bekend als Thuisbezorgd.nl. Geen goed woord heeft hij over voor de manier waarop bezorgdiensten Deliveroo en Ubereats met hun koeriers omspringen. "Ze laten mensen onverzekerd rondfietsen door het drukke verkeer voor vaak minder dan het minimumloon. Natuurlijk is dat flexibeler en goedkoper voor die bedrijven, maar het gaat hier om schijnzelfstandigheid. En dat is illegaal."

Platformeconomie

Een deel van de koeriers zelf vindt het ook maar niets. Vooral Deliveroo moet het ontgelden, omdat dat bedrijf nu bezig is over te stappen van het werken met contracten naar het werken met zzp'ers. Ondersteund door vakbond FNV is een groep koeriers sinds september aan het protesteren tegen de overstap. Gisteren voerden ze actie bij het Nederlandse kantoor van Deliveroo in Amsterdam.

Het is het nieuwste relletje in de wereld van de zogeheten platformeconomie, waarbij via technische innovatie vraag en aanbod makkelijker bij elkaar komen. Al langer is er discussie over platformen als Airbnb en Wimdu, die mogelijk maakten dat pandjesbazen woonhuizen omvormden tot lucratieve, illegale hotels. Ook over het verhuren van op straat gestalde fietsen via een platform brandde deze zomer een verhitte discussie los.

Terug naar waar het bij dit relletje om draait: de arbeidsvoorwaarden van de mannen en vrouwen die weer en wind trotseren om een maaltijd te vervoeren van restaurant naar hongerige klant. In een stad als Amsterdam zijn de koeriers met hun gigantische roze (Foodora), groene (Deliveroo), zwarte (Ubereats) en oranje (Thuisbezorgd.nl) bezorgboxen niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Ze worden aangestuurd door algoritmen uit de app van hun bezorgdienst.

De vier bedrijven verschillen in hoe ze omgaan met hun koeriers. Waar Foodora en Thuisbezorgd.nl werken met contracten (al dan niet via payroll- en uitzendbureaus), kiezen Ubereats en nu ook Deliveroo voor het werken met zzp'ers.

Rol overheid

"Deliveroo en Ubereats kunnen dat doen omdat de overheid niet handhaaft", zegt Groen van Thuisbezorgd.nl. "Deze koeriers zijn geen zzp'ers. Ze rijden in een jasje van het bedrijf en er is echt geen tijd om bestellingen van meerdere bedrijven te doen." De vergelijking met een zelfstandige pakketbezorger gaat niet op, zegt Groen. "Een pakketbezorger rijdt naar een buurt om daar meerdere pakketjes te bezorgen. Het zou kunnen dat je dat voor meerdere opdrachtgevers doet. Maar de maaltijdbezorgers rijden geen route: zij rijden van restaurant direct naar klant."

Volgens Deliveroo wil de koerier graag meer flexibiliteit, maar dat is een misverstand, zegt koerier Yorick Bleijenberg, die gisteren bij het protest was. "In een enquête is gevraagd wat wij vonden van flexibel werken, niet wat wij ervan vonden om als zzp'er aan de slag te gaan." Volgens Bleijenberg is het werk al erg flexibel. "Je kunt tot een week van tevoren aangeven welke shifts je wil." Ook zegt Deliveroo dat koeriers als zzp'ers meer verdienen. Maar dat is schijn volgens Bleijenberg. "Je moet zelf zorgen voor je administratie en sociale verzekeringen."

'De wetgeving past niet bij de nieuwe economie'

Zodra er onrust ontstaat over de manier waarop techplatformen werken, komen zij vaak met het verhaal dat het probleem zit in de regelgeving. Die zou ouderwets zijn en geen ruimte bieden voor innovatieve platformen. Ook Deliveroo stelt dit, in een visiedocument voor een hoorzitting in de Tweede Kamer, die morgen plaatsvindt. "De wetgeving past niet bij de nieuwe economie en moet naar onze mening aangepast worden", aldus een woordvoerder van Deliveroo.

Volgens topman Groen van Thuisbezorgd.nl zijn er genoeg mogelijkheden binnen de huidige wetgeving. "Het probleem is dat deze bedrijven niet rendabel zijn te krijgen. Nu proberen ze dat wel te worden over de rug van de werknemer. Of ze willen dat de overheid de regels aanpast. Terwijl je als bedrijf andersom moet redeneren: je bouwt een bedrijf waarbij je rekening houdt met de bestaande regels."

Ubereats laat desgevraagd weten niet te reageren op uitlatingen van concurrenten.

Lees ook: Het internetplatform wil niet als werkgever gezien worden