Alleen collectief inenten helpt tegen baarmoederhalskanker
Niet iedereen heeft baat bij het gisteren geïntroduceerde vaccin tegen baarmoederhalskanker. Zo werkt het bijvoorbeeld alleen bij maagden. Voor de individuele burger heeft inenten weinig zin; alleen collectief vaccineren kan honderden ziektegevallen voorkomen.
Moeders kunnen hun dochters nu laten inenten tegen baarmoederhalskanker, meldt farmaceut Sanofi Pasteur MSD. Maar dat is prijzig, en het nut voor de individuele burger lijkt beperkt.
Loont het de moeite om een meisje voor ruim 370 euro te laten vaccineren tegen baarmoederhalskanker? Gemma Kenter, hoogleraar gynaecologische oncologie in Leiden, aarzelt. Vaccineren is vooral nuttig als iedereen het doet, redeneert ze; op bevolkingsniveau worden dan honderden ziektegevallen voorkomen. Maar een individu heeft een erg kleine kans om ziek te worden; wie besmet raakt met het verantwoordelijke virus, ruimt de infectie in 98 procent van de gevallen zonder schade op. Daarom is zo’n vaccin voor de individuele burger bijna altijd weggegooid geld.
Een nadeel van het nieuwe vaccin is bovendien dat het niet tegen alle verantwoordelijke virussen beschermt. Het werkt slechts tegen vier typen van het zogeheten humane papilloma-virus: 6, 11, 16 en 18. Die eerste twee leveren alleen onschuldige genitale wratten op, de laatste twee veroorzaken 70 procent van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Zo’n 30 procent van de kankerveroorzakers glipt er nog tussendoor. Een zwak punt, meent Kenter. „We kunnen het bevolkingsonderzoek met de uitstrijkjes dus niet zonder meer afschaffen.”
In de praktijk zouden er twee dure systemen naast elkaar komen te staan: uitstrijkjes en vaccinatie. Dat is inefficiënt, maar Kenter vindt het niet perse verkeerd. „Een groot probleem bij de uitstrijkjes is dat veel vrouwen niet komen opdagen. Van de vrouwen die baarmoederhalskanker krijgen, heeft de helft zich zelfs nooit laten testen. Dat systeem is dus beperkt. Daarom zou het niet zo gek zijn om uitstrijkjes én een vaccin te hebben.”
Wel is het volgens Kenter zaak dat de prijs van het vaccin omlaag gaat. Nu betaalt een consument ruim 370 euro voor drie injecties. „Het zou al beter zijn als er nog maar één injectie nodig was. Misschien helpt het ook dat er concurrentie op komst is.” Farmaceut GlaxoSmithKline werkt aan Cervarix, een vergelijkbaar middel dat alleen helpt tegen baarmoederhalskanker, niet tegen genitale wratten. Dit middel zou goedkoper kunnen uitpakken dan het huidige Gardasil.
Minister Hoogervorst van volksgezondheid moet nu snel een kosten-batenanalyse laten maken, vindt Kenter. Zelf verwacht zij dat het zeer de moeite zal lonen om het vaccin op te nemen in het rijksvaccinatieprogramma: het is onschadelijk en helpt echt, en in dat programma is het ’gratis’. Toch zijn er nog veel onbeantwoorde vragen. Biedt het vaccin langer dan vijf jaar bescherming, zoals nu is vastgesteld? En heeft het zin om ook jongens in te enten, om het virus sneller uit de bevolking te verdrijven? Of wordt het dan te duur?
Zolang het vaccin niet in het rijksvaccinatieprogramma zit en niet wordt vergoed, valt er voor de fabrikant weinig aan te verdienen. Mensen moeten er zelf om vragen, en het lijkt er niet op dat ze dat massaal gaan doen. Volgens een enquête van TNS NIPO weten de meeste vrouwen namelijk niet dat baarmoederhalskanker door een virus wordt veroorzaakt. Ruim 70 procent denkt dat de ziekte erfelijk is.
