Alcohol blijkt succesvolle remedie voor alcoholisten
Een Amsterdamse methode om alcoholverslaafden te helpen maakt school: in het West-Duitse Essen is gisteren het 'Pick-up project' van start gegaan. Het is geënt op het project van de Amsterdamse Regenboog Groep, waarbij verslaafden geld, rookwaar, een warme hap en bier krijgen voor schoonmaakwerk.
Moralisten vinden het project zeer dubieus, pragmatici juichen de realistische aanpak juist toe. Met 'belastinggeld' biertjes kopen voor alcoholverslaafden, dat was een typisch Nederlandse aanpak van problemen, vonden internationale media zoals The Daily Mail, Der Spiegel en Russia Today. De Regenboog Groep begon met het project in juni 2012. Alcoholisten werden aan het schoonmaken gezet in de Indische buurt in Amsterdam. Nu, tweeënhalf jaar later, zien onze oosterburen de voordelen van de progressieve aanpak van verslavingsproblematiek. Duitse verslaafden maakten deze week kennis met het importproject. Vijf deelnemers meldden zich aan. Onder begeleiding maakten ze de Essener binnenstad schoon.
Alcoholverslaafden biertjes voeren, zijn ze helemaal van de pot gerukt? Proberen jullie junkies vroegtijdig de dood in te jagen? Enkele reacties op het Amsterdamse project op buitenlandse websites. Hoewel er ook voorstanders van de aanpak waren, waren destijds de meeste reacties negatief. "Wij hadden die media-aandacht totaal niet verwacht", vertelt dagcoördinator Janet van der Noord van De Regenboog Groep. Volgens haar is project heel ethisch verantwoord. Ze heeft wel even de tijd om te praten. "De groep is nu toch verderop aan het papierprikken".
Onderhoudsdosis
Momenteel zijn er zo'n twintig verslaafden die meedoen aan het project in Amsterdam Oost. "Deze mensen hebben regelmaat nodig. Wanneer je ze aan het werk zet gaan ze zich nuttig voelen. Je moet ergens beginnen. We creëren door het straatwerk regelmaat, waardoor ze beter in de maatschappij gaan passen. We verstrekken een 'onderhoudsdosis' alcohol, anders worden ze ziek. Vergelijk het met de zorg voor heroïneverslaafden".
De deelnemers van het schoonmaakproject krijgen een warme hap, een klein geldbedrag, een half pakje shag en vijf blikjes bier voor het afvalrapen en straatvegen. De Regenboog Groep staat bekend om een progressieve aanpak van verslavingshulp. De gebruikersruimten van De Regenboog Groep, waar drugsverslaafden harddrugs mogen gebruiken onder beschermde omstandigheden, waren ook populaire gespreksstof in binnen- en buitenland.
Geïsoleerd en gestigmatiseerd
Theo Smit van verslavingsautoriteit Jellinek vindt de Regenboogmethode geen slecht idee. "Wij kunnen ons er wel in vinden. Het voorkomt dat verslaafden ontsporen en gaan stelen. Dit is een probleemgroep die erg veel gebruikt. De 'opzichters' houden op deze manier een oogje in 't zeil." Hij kan zich voorstellen dat andere steden met dezelfde problematiek de methode adopteren.
In eerste instantie was er in Duitsland veel kritiek op het project. Zo zouden verslaafden gebruikt worden als goedkope werkkracht (betaling 1,50 euro per uur), het project zou onmenselijk zijn en met publiek geld bekostigd worden. Maar na lang onderhandelen is het er nu dus toch. Projectleider van het initiatief, Oliver Balgar, werd geïnterviewd door de Duitse krant 'Bild'. "We proberen vooral zware verslaafden te helpen. Ze zijn sociaal geïsoleerd en gestigmatiseerd. Onze aanpak biedt een uitkomst", beargumenteerde hij zijn hulpplan. Het project van Balgar mag een jaar lang, onder wetenschappelijk toezicht, uitgeprobeerd worden in de stad. Daarna wordt het geëvalueerd.
Innovatieve aanpak
In de West-Duitse stad Essen worden voornamelijk harddrugsverslaafden aan het werk geholpen met het gelijksoortige project, maar omdat die ook graag een biertje drinken, en de stad behoefte had aan een innovatieve aanpak, leek de Nederlandse wel toepasselijk. Projectleider van De Regenboog Groep in Amsterdam, Conrad Köckert, vertelt over het Duitse initiatief. "Ik was in Duitsland voor een conferentie, daar kwam ik in contact met Oliver Balgar van 'Suchthilfde direkt'. Die zag wel heil in onze Amsterdamse methode en bracht het idee, na een bezoekje aan ons, naar de buren. En daar doen ze er een eigen sausje overheen". De aanpak zal wel sterk gaan lijken op de Amsterdamse denkt hij.
De projectleider benadrukt dat het Duitse project zelfstandig is. Natuurlijk houdt De Regenboog Groep contact met 'Suchthilfe direkt', maar ze zullen het concept voornamelijk zelf vormgeven. Er waren twee verslaafden uit Amsterdam die de doorstart maakten naar werkverschaffing. Maar hoe succesvol het omstreden project echt is, dat vindt Köckert moeilijk te zeggen. "We zijn pas twee jaar bezig. Dit zijn lange-termijntrajecten. Het plan voorziet zeker in een behoefte", ziet hij. "Er is nu een wachtlijst aan verslaafden die graag willen schoonmaken". Köckert zegt dat er, naast het Duitse, geen vergelijkbare projecten zijn.
Zichzelf reguleren
De verslavingswerker ziet verandering bij de deelnemers in Amsterdam Oost. "De drankverslaafden stoppen met het consumeren van alcohol en het hangen in het park. Het werk is bevorderlijk voor de zingeving en eigenwaarde. Mensen gaan zichzelf reguleren. Ja, het is een bezigheidstherapie". In de vijf biertjes die de deelnemers consumeren onder het schoonhouden van de straat, zit veel minder alcohol dan wat ze anders in het park zouden wegdrinken. "We bevorderen het gecontroleerd gebruiken, daardoor gaan ze ook minder drinken", vertelt groepsopzichter Janet van der Noord.
"Natuurlijk ben ik geen voorstander van het verschaffen van alcohol", zegt ze. "Liever niet, maar op deze manier bereiken we een groep Amsterdammers die anders niet geholpen wil worden. De verslaafden maken zich nuttig en we kunnen met ze in gesprek blijven. Ik zie bij de groepsleden verbetering". Conrad Köckert houdt contact met Balgar. Hij hoopt op positieve resultaten in Essen. "En wanneer ik daar in de buurt ben, ga ik zeker even langs om te kijken hoe het ze vergaat".
