Al-Qaida legt in Syrië concurrenten het zwijgen op
Al-Qaida is oppermachtig in de Syrische provincie Idlib. De groepering tolereert geen afwijkende meningen meer. Zelfs niet van andere Jihadistengroepen.
Niet eerder toonde Al-Qaida in Syrië zijn macht zo openlijk als nu: alle groen-rood-witte vlaggen van de revolutie moeten verdwijnen uit het straatbeeld, op demonstrerende burgers wordt geschoten en zelfs rivaliserende jihadistenbewegingen moeten gehoorzamen. Wie Al-Qaida's macht in Idlib weigert te erkennen, wordt niet meer vriendelijk bejegend zoals vroeger, maar vernietigd.
De grote veroveringstocht van Al-Qaida legt bloot hoe de verhoudingen lagen tussen de groeperingen in Idlib. Al-Qaida is veruit de sterkste partij, en was dat al geruime tijd.
Idlib in de gaten houden
Sinds vorige maand probeert Al-Qaida de hele provincie Idlib onder controle te krijgen en schuwt daarbij geen enkel middel. In de provincie is het al tot een bitter gevecht gekomen met de rivaliserende jihadistenclub Ahrar al-Sham, een organisatie die de Afghaanse Taliban als rolmodel beschouwt, maar die net iets minder extreem is dan Al-Qaida. Ahrar al-Sham wordt gesteund door Turkije en de Golfstaten, maar moet het afleggen tegen het beter georganiseerde Al-Qaida.
De verschillende jihadistenbewegingen in Syrië waren lange tijd bevriend, maar nu zijn het openlijke vijanden geworden. Al-Qaida heeft in rap tempo bijna alle grote steden in Idlib veroverd, waaronder de gelijknamige provinciehoofdstad. Ahrar al-Sham en de restanten van het Vrije Syrische Leger zijn grotendeels veroordeeld tot het platteland.
Daarnaast heeft Al-Qaida grote delen langs de Turkse grens in handen. Dit gebied is van vitaal economisch belang, vanwege de florerende smokkelindustrie. Naar schatting verdiende Ahrar al-Sham aan de grensovergang Bab al-Hawa een miljoen dollar per maand aan de opbrengsten van smokkelwaar. Al-Qaida probeerde vorige week deze grensovergang over te nemen, maar zag daar vanaf, waarschijnlijk uit vrees dat de grenspost anders door Turkije zou worden gesloten. Van daaruit komen hulpgoederen, alsook wapens Syrië binnen.
Al-Qaida zal waarschijnlijk proberen de verzwakte groeperingen geheel over te nemen. Ahrar al-Sham kan Al-Qaida eventueel veel nieuwe strijders opleveren, want zij verschillen wat betreft ideologie weinig van elkaar. Bij het Vrije Syrische Leger is dit iets moeilijker. Deze groepering beschikt wel over een groot arsenaal aan Amerikaanse antitankraketten, die Al-Qaida graag zou willen gebruiken.
De Turken houden de situatie in Idlib nu angstvallig in de gaten. Volgens sommige analisten overwegen ze een interventie in Idlib om Ahrar al-Sham van de ondergang te redden. Maar dit betekent ook een oorlogsverklaring aan Al-Qaida. Deze nieuwe strijd levert meer risico's op dan die tegen IS. Al-Qaida is minstens net zo taai als IS, en bovendien intelligenter.
