Activiste in Arctische wateren

Hello criminal', grapt Arctic Sunrise-bemanningslid Paul Ruzycki terwijl hij Faiza Oulahsen (27) even stevig omhelst. Samen hoorden de twee bij de Arctic 30, de dertig Greenpeace-activisten die ruim een jaar geleden door Rusland op beschuldiging van piraterij werden vastgezet. Sinds hun vrijlating hebben de twee elkaar nog maar een paar keer gezien.

Een gat in de deur van de radioruimte van het schip waarvoor ze elkaar toevallig treffen, herinnert nog aan de inval van de Russische politie. Telegrafist Colin Russell heeft over het gat een plaat van plexiglas bevestigd met daarop een schoenafdruk en de tekst 'Arctic 30, 19-9-2013'. "Terwijl het schip werd geënterd, probeerde Colin vanuit deze kamer nog noodsignalen uit te zenden", vertelt Oulahsen.

Opknapbeurt
Toen Greenpeace het schip in augustus terugkreeg van Rusland waren de zenders en computers uit de radioruimte verwijderd. In de stuurhut waren enkele apparaten vernield. Verder is de ijsbreker tijdens het verblijf in Moermansk redelijk intact gebleven. Het schip ligt nu in Amsterdam-Noord voor een opknapbeurt.

"Hier stond ik toen de Russen het schip enterden", wijst Oulahsen naar een plekje bij het raam van de stuurhut. "Ik weet nog dat ik die helikopter en de tot de tanden toe bewapende agenten zo overdreven vond. 'Het is geen James Bond-film', dacht ik nog, 'we zijn maar activisten'." Ze vindt het niet moeilijk om weer op de Arctic Sunrise te zijn. "Afgezien van de inval, heb ik ook hele mooie dingen op het schip meegemaakt. De dagen voordat we in Moermansk aankwamen, heb ik bijvoorbeeld nog genoten van de prachtige zonsondergangen boven de Noorse kust."

Naar eigen zeggen is ze niet getraumatiseerd door de ervaring. "Dat wil niet zeggen dat ik niet bang ben geweest, zeker in de eerste week. Daarna heb ik tegen mezelf gezegd: 'je komt hier uit', en ben ik het als een avontuur gaan beschouwen." Aan de twee maanden die ze in haar Russische cel verbleef, heeft ze wel nog wat fysieke klachten overgehouden. "Door chronisch slaaptekort is mijn concentratie en kortetermijngeheugen niet meer wat het was. Van 's ochtends zes tot 's avonds tien hadden de bewakers keiharde muziek aanstaan. Zo hard dat ik mezelf niet kon horen denken. Na tienen ging de muziek uit, maar deed ik door het geschreeuw van de Russische gevangenen die pakketjes met elkaar uitwisselden, nog geen oog dicht. Bovendien brandde het licht continu."

Tweedehands meubels
"Het klinkt misschien raar, maar ik ben dankbaar voor deze ervaring. Ik heb tijdens mijn verblijf in de cel veel over mijn leven nagedacht en ben de kleine dingen meer gaan waarderen. Aan bezit ben ik nog minder gaan hechten dan ik al deed. Het afgelopen jaar heb ik daarom veel meubels en kledingstukken weggegeven. De dingen die je echt gelukkig maken staan niet in je woonkamer, dat zijn de mensen om je heen. Meubels kocht ik altijd al bewust tweedehands. Als iets kapot is, repareer ik het en ik probeer ook zo min mogelijk voedsel weg te gooien. Ik eet biologisch en heb geen auto. Kleding zou je mijn duurzame zonde kunnen noemen. Ik ben best ijdel en hou van mooie kleding."

"Het was niet mijn bedoeling om vijftien jaar de cel in te gaan, maar de enorme publiciteit die onze arrestatie teweegbracht, heeft ons werk zeker geholpen. Ik had dit jaar dan ook voor geen goud willen missen. We hebben de risico's van boren op de Noordpool op de kaart gezet."

Dat de affaire rond Pascal Husting - de directeur van Greenpeace Internationaal die geregeld per vliegtuig heen en weer pendelde tussen zijn woonplaats Luxemburg en het kantoor in Amsterdam - daarna kwam, vindt ze frustrerend. "Dat vlieggedrag valt niet te verdedigen. Wij als medewerkers hebben daar in een brief ook onze teleurstelling over geuit. Maar veertig jaar Greenpeace behelst meer dan dit. De organisatie zal ook dit moeilijke moment doorstaan."

Macht en invloed
"Veel mensen denken dat ik continu aan het actievoeren ben, maar dat is niet zo. Als campagneleider Energie en Klimaat zit ik acht van de tien dagen achter mijn bureau, of spreek ik met beleidsmedewerkers, Kamerleden of journalisten. Ik ben altijd gefascineerd geweest door macht, daarom ben ik ook politicologie gaan studeren. Pas nu ik bij Greenpeace werk, merk ik het verschil tussen macht en invloed. Als milieuorganisatie hebben we geen macht, maar door rapporten uit te brengen, te lobbyen en de publieke opinie te beïnvloeden, al dan niet met behulp van geweldloze acties, oefenen wij invloed uit. Mensen als Rosa Parks en Gandhi zijn voor mij voorbeelden, zij laten zien dat je met de stem van het publiek invloed kunt uitoefenen."

Behalve op de oliewinning in het Arctisch gebied, richt Oulahsen zich ook op onderwerpen als energie-efficiëntie. "Zo probeer ik autofabrikanten te bewegen om zuiniger modellen op de markt te brengen." Haar verblijf in de gevangenis helpt bij dat soort gesprekken een handje. "Ik merk dat het bij veel mensen respect afdwingt. Laatst had ik nog een afspraak met vertegenwoordigers van de gassector. Dan zit ik met twintig oudere, blanke mannen om tafel. Vroeger had ik me als jonge vrouw van Marokkaanse afkomst moeten bewijzen, maar nu word ik op voorhand serieus genomen."

Dat ze net als haar Greenpeace-voorganger Diederik Samsom politieke ambities heeft, daar doet ze niet geheimzinnig over. "Ik ben al sinds mijn studententijd actief bij GroenLinks en ik ben door hen ook weleens gepolst voor een plek op de lijst voor de Kamerverkiezingen. Maar ik vind dat je niet al te jong aan een politieke carrière moet beginnen. Het is belangrijk om eerst levenservaring op te doen. Of ik daar bij de komende Kamerverkiezingen in 2016 anders over denk? Wie weet."