Abcoude knokt voor treinspoor onder 't Gein

Abcoude had de bui al zien hangen. Toen het kabinet vorig jaar besloot het spoor tussen Amsterdam en Utrecht te verdubbelen en gelijktijdig de snelweg A 2 te verbreden tot tweemaal vier rijstroken, stond al vast dat Abcoude het grootste knelpunt in het tracé zou worden. Ingeklemd tussen weg en spoor werd het immers aan twee kanten belaagd.

Ook in de Cau-studie (corridor Amsterdam-Utrecht) van een breed samengestelde werkgroep van Rijkswaterstaat, spoorwegen en milieuorganisaties werd daar al voor gewaarschuwd. Van de vijf varianten werd daarom de laatste aanbevolen: laat de bestaande twee sporen liggen maar stop de twee extra sporen, waarover in 2003 ook de snelle trein naar Duitsland moet gaan rijden, onder de grond, onder het riviertje 't Gein door. Op die manier blijft er een verbinding bestaan tussen Abcoude en het beschermde natuur- en recratiegbied aan de oostkant van Abcoude en hoeven geen ontsierende geluidsschermen worden aangebracht.

Een meerderheid van de Tweede Kamer koos daar ook voor. Maar minister Jorritsma (verkeer) besliste in december anders. Het spoor zou bovengronds blijven en, omdat gelijkvloerse kruisingen op de nieuwe snelle lijn taboe zijn, zouden de twee belangrijkste toegangswegen naar het natuurgebied, de Stationsstraat en de Kerkstraat, bij de spoorbaan doodlopen. In plaats daarvan zou er even benoorden Abcoude een viaduct over het spoor komen, zodat de boeren in het Gein-gebied nog een verbinding met Abcoude overhielden.

Sindsdien is Abcoude in het offensief. Abcoudes bekendste inwoner, de Ajacied Ronald de Boer, gaf de aftrap voor de actie 'We gaan ervoor, we gaan er onderdoor', de vereniging Bescherming Spoorbuurt Abcoude, zamelde 5 000 handtekeningen in om die naar de vaste Kamercommissie voor verkeer en waterstaat te sturen en burgemeester A. van der Most heeft al gedreigd geen haast te maken met wijziging van het bestemmingsplan als de minister bij haar plannen blijft.

“Dat betekent”, zegt voorzitter A. M. Nouwen van de vereniging, “dat Abcoude de procedure nog zes jaar kan vertragen, want voor het project geldt nog de oude tracéwet.” Nouwen, die zelf op een steenworp afstand van het spoor woont (“net aan de goede kant, hier hoeven geen huizen te worden gesloopt”), ziet het al voor zich. Wèg uitzicht op en toegang tot het Breugheliaanse natuurgebied. In plaats daarvan zeven meter hoge geluidsschermen. “Maar het ergst is het natuurlijk voor de mensen aan de andere kant van het spoor. Dat hele wijkje moet weg. Weliswaar kunnen de bewoners rekenen op een andere woning, maar een gelijkwaardige stek wordt dat nooit. Hier zitten ze pal aan 't Gein.”

De vereniging, die naar zeggen van gemeentesecretaris Pelser op één lijn opereert met het gemeentebestuur, heeft zich vooral kwaad gemaakt over de argumenten van de minister. Nouwen: “Jorritsma spreekt over honderd miljoen meerkosten, als er een tunnel voor twee sporen zou komen en over 170 miljoen als alle vier sporen onder de grond zouden gaan. Een ingenieursbureau heeft, op verzoek van de gemeenten, berekend dat het voor tientallen miljoenen minder kan. En dan het motief dat een tunnel de kwelwaterstromen zou onderbreken. De Stichtse Milieufederatie heeft dat al als een onzinnig argument bestempeld.”

Ook de verbreding van de A 2 zit Abcoude dwars. “We vragen ons af”, zegt Nouwen, “waarom die extra stroken er nu juist aan de kant van Abcoude moeten komen en niet aan de andere kant van de weg. Daar ligt alleen boerenland.” Abcoude, maar 8 000 inwoners groot, vreest nog meer sluipverkeer richting Amsterdam-Zuidoost als er straks grote op- en afritten komen. “En dat moeten we hier nu juist niet hebben. Abcoude is 200 jaar ouder dan Amsterdam, heeft dus een historische dorpskern. Daar mogen ze niet aan komen.”

Tijdens de laatste vergadering heeft de raad unaniem een motie aangenomen, waarin de Tweede Kamer wordt gevraagd de minister tot de orde te roepen als zij op 20 februari haar tijdens het Kerstreces genomen besluit moet uitleggen. Ook zijn er brieven gegaan naar de Kamercommissies voor verkeer en VROM.

Vooral die laatste moet gezien worden als een strategische zet, misschien een laatste strohalm. Nouwen: “Als Jorritsma dwars blijft liggen, heeft minister De Boer misschien nog ergens een potje. Haar moet in ieder geval ons groene hart ter harte gaan.”