Aan de lege patronen op straat zie je hoe ontzettend veel lachgas er omgaat

"Mooi rank kerstballetje toch?" Jochen Riester (42), docent communicatie aan de Hogeschool van Amsterdam maakt kerstballen van lege lachgaspatronen. "Dagelijks belanden duizenden metalen patronen op straat. In een vol patroon zit de goedkoopste drug die voor tieners makkelijk te koop is, lachgas."

Riester wist niet wat hij hoorde van zijn studenten op de hogeschool. Hij stoorde zich al wel aan alle zilverkleurige patronen op straat. Maar dat lachgasgebruik zo wijdverbreid was, verraste hem. Verslavingsinstituut Trimbos ondervroeg in het uitgaansleven jongeren en jongvolwassenen. Een op de tien zei de maand daarvoor lachgas te hebben gebruikt.

Gezondheidrisico’s

“In mijn studententijd dronk je een biertje, op een beetje studentenfeest nu heb je een lachgaskamer. Daar ademen jongeren ballonnetjes met gas in voor een korte kick." Lachgas zit in de patronen die ook in slagroomspuiten gaan. Na gebruik belanden veel patronen op straat. Bewoners van Amsterdam Nieuw-West balen ervan, zo ook wijkbewoner Riester. Zelf heeft hij nog nooit lachgas geprobeerd.

Het Trimbosinstituut wijst op gezondheidsrisico's. "We weten niet wat lachgas op langere termijn met brein en longen doet, maar de jeugd gebruikt het massaal. Het spul is makkelijk te krijgen, kijk maar op Instagram. Voor een paar tientjes krijg je een doos vol patronen bezorgd.”

De partydrug lachgas (distikstofmonoxide of N2O) is goedkoop, geestverruimend en niet verboden. Het zit in kleine, metalen ampullen. Met een 'cracker' maak je een ampul open, het gas is eerst ijskoud. Gebruikers laten het lachgas daarom in een ballon lopen om daarna pas in te ademen.

Riester heeft een advies voor ouders: "Hang een lachgaskerstbal in de boom. Wie weet schrikt je zoon of dochter zich rot." De Amsterdammer maakt sinds kort kerstballen van lege lachgaspatronen met zijn ideële bedrijfje Vollgasz.

De docent wil jongeren die lachgas gebruiken, overhalen lege patronen te rapen en met hem kerstballen te maken. "Ik vertel je ondertussen wel wat lachgas met je brein kan doen." Blijft er geld over, dan wil Riester onderzoek laten doen naar langere termijneffecten van lachgas op het puberbrein. Het is hem ernst, hij heeft een sabbatical opgenomen om tegen lachgas te strijden.

Hij is niet de enige, zegt Riester. Hij noemt de Utrechtse kunststudenten Kaj Nieuwenhoff en Thijmen Hilhorst die met 'Ampul Utrecht' kleden en identiteitsplaatjes maken van lege lachgaspatronen. Verder wil de Utrechtse kunstenaar Michiel Kuijper een Domtoren bouwen van patronen. "De patronen krijgen waarde als we er nieuwe, mooie producten van maken. Mensen gaan ze oprapen. En dat kan een mooie aanleiding zijn voor een gesprek."

Uitglijden

Rotterdammer Eric Alblas (58) tikt met een stok waaraan hij een magneetje knutselde één voor één de metalen patronen aan. Hij gooit ze in de korf tussen zijn voeten op zijn scootmobiel. 'Security' staat op zijn baseballcap. Veiligheid, daar draait het om. Alblas wil voorkomen dat mensen uitglijden over lachgaspatronen.

Hoe het rapen begon? “Ik zag een oudere vrouw onderuitgaan op de kade bij het SS Rotterdam. Ze stapte op een patroon, gleed uit en brak haar heup." Sinds dat moment in 2016 raapt Alblas vrijwel dagelijks patronen, soms 16.000 in een maand.

“Kijk, hier bij de Willemsbrug in Rotterdam gebruiken jongeren vaak lachgas. De patronen pleuren ze zo uit de auto, ze liggen overal. De gemeentereiniging kan ze met veegwagens niet goed opruimen. De borstels schieten de patronen alle kanten op. Ze gaan nauwelijks de wagen in", weet Alblas. De gaspatronen blijven steken in de voegen tussen de keien op de kades, meldt de Roteb, de Rotterdamse gemeentereiniging. Aantallen houdt de Roteb niet bij, , maar het zijn er inderdaad erg veel.

De lachgaspatronen maakten van Eric Alblas een bekende Rotterdammer. Ambtenaren van de Roteb nodigden hem onlangs uit om hem te bedanken voor zijn werk. Alblas doet laconiek, maar de aandacht laat hem niet onberoerd. "Mensen zwaaien vaak, of spreken hun waardering uit.

"Het liefst zou ik zien dat mensen die troep niet meer gebruiken. Echt, het kan je lijf, je longen, je hersens kapotmaken." Alblas heeft altijd een informatiesheet bij zich met de gevaren van lachgas voor de gezondheid. "Zuurstoftekort, hersenbeschadigingen, gevaar in het verkeer. De gemeente en de overheid zouden keihard moeten optreden."

Waar hij zelf alle opgeraapte patronen laat? Voorheen gooide hij ze weg, totdat kunstenaar André Pielage hem benaderde. "Die maakt er straks prachtige barokke ornamenten van."

Lees ook:

Het kabinet staat niet meer alleen in zijn strijd tegen de lachgasrage

Groothandels en non-foodwinkels doen al veel om de verkoop van het lachgas terug te dringen. Daarnaast lanceert het Trimbos-instituut binnenkort een nieuwe campagne om ouders, uitgaanspubliek en gemeentes te bereiken met informatieve filmpjes.