1996

Bij de jaarwisseling mijmeringen over Nederland zoals het was, is en moet worden. Wij zijn weliswaar opener, onbevangener geworden, maar droom! fantaseer! je naar een goede toekomst, vindt stedenbouwkundige Ashok Bhalotra, vormgever van Nederland. Daartegenover staat in beeld en tekst een overzicht van de meestal rauwe, soms blije werkelijkheid van het bijna voorbije jaar 1996. Dit jaaroverzicht is samengesteld door Remco Pols

REMCO POLS

6 Oud-voorzitter van Sociaal-economische raad dr. J. W. de Pous (CHU, later CDA - 75) overlijdt.

8 Oud-president van Frankrijk François Mitterrand (79) overlijdt.

9 Driehonderd Tsjetsjenen gijzelen enkele duizenden burgers in een ziekenhuis in het plaatsje Kiezljar in de Russische deelrepubliek Dagestan. Een dag later mogen ze met tweehonderd gijzelaars vertrekken. In het gehucht Pervomaiskoje bij de grens met Tsjetsjenië wordt het konvooi echter door het Russische leger tegengehouden.

18 Twee van de vier daders van het moord- en verkrachtingsdrama in het Turkse Alanya, waarbij de Nederlandse Marijke van Dijk en een Georgische omkwamen, krijgen levenslang, de twee anderen 36 jaar. In Pervomaiskoje eindigt de gijzeling in een slachtpartij. Na drie dagen van beschietingen valt het leger het gehucht binnen. Tweehonderd mensen, meest Tjetsjenen, worden gedood. Commando-leider Salman Radoejev slaagt er echter in met een aantal manschappen en gijzelaars te ontkomen.

21 PLO-leider Jasser Arafat wint met grote meerderheid de eerste verkiezingen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gaza-strook.

22 De raad van commissarissen van het Duitse concern Daimler-Benz draait de geldkraan naar Fokker, eigendom van Daimler-dochter Dasa, dicht. Daimler zet deze stap nadat duidelijk is geworden dat de Nederlandse regering niet van plan is opnieuw grote bedragen in de zwaar verlies lijdende vliegtuigbouwer te steken. Een dag later krijgt Fokker uitstel van betaling. Minister Wijers van economische zaken belooft beperkte financiële steun en zoekt mee naar een koper voor de levensvatbare delen van het bedrijf.

25 Prof. dr. G. C. 'dominee' Berkhouwer (92), van 1940 tot 1973 hoogleraar dogmatiek aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, overlijdt.

28 De Russische dichter Joseph Brodsky (55) overlijdt.

29 Het einde van de dienstplicht: staatssecretaris Gmelich Meijling van defensie meldt dat de lichting die die dag opkwam, al op 1 augustus naar huis mag en de laatste zal zijn.

FEBRUARI

“De aankondiging, afgelopen zaterdag, dat de KNVB een eigen sportkanaal gaat beginnen heeft omroep en politiek verrast.”

1 Politie en justitie verkeren in een diepe crisis, constateert de parlementaire commissie opsporingsmethoden, voorgezeten door het PvdA-Kamerlid Maarten van Traa. De bestrijding van de georganiseerde misdaad lijdt onder een wildgroei aan opsporingsmethodes, bij justitie faalt de organisatie, terwijl de politie, prominente commissarissen voorop, het gezag van het openbaar ministerie niet accepteert. De commissie bepleit onder meer een taboe op het 'doorlaten' van verdovende middelen door de politie. Alleen voor partijen van maximaal enkele kilo's softdrugs zou een uitzondering moeten worden gemaakt.

2 De Amerikaanse acteur Gene Kelly (83) overlijdt.

4 Door een veel te groot aantal deelnemers ontaardt de IJsselmeertocht tussen Staveren en Enkhuizen in een chaos: één dode. De Elfstedentocht gaat, op het nippertje, niet door.

6 De Eerste Kamer stemt in met de afschaffing van de ziektewet: bedrijven moeten zieke werknemers vanaf 1 maart maximaal een jaar zeventig procent van hun loon doorbetalen.

9 Met een zware bomaanslag in Londen - twee doden en zo'n honderd gewonden - maakt het Ierse republikeinse leger Ira een einde aan het sinds 1 september 1994 geldende bestand in Noord-Ierland.

10 We gaan iets nieuws doen: de voorzitter van het sectiebestuur betaald voetbal van de KNVB Jos Staatsen kondigt aan dat de televisierechten op het Nederlandse voetbal voor zeven jaar zullen worden verkocht aan een nieuw op te richten, commercieel sportkanaal waarin de voetbalbond zelf zal deelnemen. Het kanaal betaalt de KNVB 140 miljoen gulden per jaar. De NOS heeft het nakijken.

17 De dichter-zanger Jules de Corte overlijdt.

25 Bloedbad: bij twee bomaanslagen in Israël, één op een bus in Jeruzalem en één op een liftplaats in de zuidelijke stad Asjkelon, komen 25 mensen om het leven.

MAART

“Geen lid van de Fokker-familie zal goede herinneringen aan deze dag bewaren.”

3 Bloedbad: opnieuw treft een bomaanslag een bus van lijn 18 in Jeruzalem: negentien doden. De Franse schrijfster Marguerite Duras (81) overlijdt.

4 Bloedbad: nóg een bomaanslag van de terreurbeweging Hamas, ditmaal op één van de drukste kruispunten van Tel Aviv: twaalf doden.

8 Met grootscheepse militaire oefeningen begint China een poging tot beïnvloeding van de verkiezingen op Taiwan. Tevergeefs: Lee Teng-hui, de zittende president en voorstander van meer zelfstandigheid ten opzichte van het 'moederland' wordt op 24 maart herkozen.

13 De 43-jarige Thomas Hamilton, een alleenstaande, wat eenzelvige man, schiet in het Schotse Dunblane zestien vijf- en zesjarige kleuters en hun 45-jarige lerares dood. En slaat de hand aan zichzelf.

15 De Canadese vliegtuigbouwer Bombardier haakte al vroeg af. Het Chinese staatsbedrijf Avic was even in beeld. Net als, op het laatste moment, het Zweedse Saab. Ook een zelfstandig voortbestaan werd onderzocht, maar het was allemaal vergeefs: de belangrijkste onderdelen van Fokker gaan officieel failliet. Vijftien vliegtuigen, later uit te breiden tot dertig, zullen worden afgebouwd. Maar dan is het echt voorbij: 5 700 van de 7 900 werknemers worden ontslagen. Vanochtend is officieel een eind gekomen aan 77 jaar vliegtuigbouw in Nederland, zegt Fokker-topman B. van Schaik. Twee uur later meldt zich alsnog een koper: het Zuid-Koreaanse bedrijf Samsung.

20 De Britse minister van volksgezondheid meldt in het Lagerhuis dat er mogelijk een verband bestaat tussen de in Groot-Brittannië heersende gekke-koeienziekte BSE en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, een dodelijke hersenkwaal bij de mens. De dag daarop sluiten Frankrijk, België, Duitsland, Zweden en Portugal hun grenzen voor Brits rundvlees. Nog eens vier dagen later scherpt de Europese Unie deze maatregel flink aan: de export van Brits rundvlees wordt, waarheen dan ook, verboden.

26 'Antonia' van regisseur Marleen Gorris krijgt in Los Angeles de Oscar voor de beste buitenlandse film.

27 Jigal Amir, de moordenaar van premier Jitschak Rabin van Israël, krijgt levenslang.

29 Schoonmaak in Haarlem: met een vernietigend rapport van de rijksrecherche blijkt een strafrechtelijk onderzoek begonnen tegen twee rechercheurs die miljoenen verdienden met het doorsluizen van softdrugs.

APRIL

“Een ieder die een beetje afweet van artillerie-beschietingen, weet dat dit niet per ongeluk was, zegt een sergeant van de VN-vredesmacht Unifil in het Zuid-Libanese dorp Kana.”

3 Trouw gaat al over op de nieuwe spelling die op 1 augustus officieel van kracht wordt.

10 Na een half jaar voorbereiding, nummert de PTT om: alle telefoonnummers in Nederland tellen nu tien cijfers.

11 In Aalten wordt een begin gemaakt met de slacht van 64 000 vóór het EU-exportverbod geïmporteerde Britse

vervolg 1996 op pagina 16 vervolg 1996 van pagina 15

kalveren. Dit op last van minister Van Aartsen van landbouw.

Israël begint de operatie 'Druiven der Gramschap'. In zestien dagen tijd wordt Zuid-Libanon 'schoongeveegd'. Doel van de operatie is het verzwakken van de pro-Iraanse groepering Hezbollah om zo raketbeschietingen op het noorden van Israël te voorkomen. Honderdduizenden Libanezen slaan op de vlucht.

Zigeunerkoning Koko Petalo (53) overlijdt.

18 Israëlische granaten treffen een hangar in een kampement van de VN-vredesmacht Unifil bij het Libanese dorp Kana: 102 burgers die hun toevlucht hadden gezocht in het kampement, komen om. Dat was geen vergissing, zal een onderzoekscommissie van de Verenigde Naties later vaststellen.

24 De Palestijnse bevrijdingsorganisatie PLO schrapt, na 32 jaar, alle passages uit het eigen handvest waarin wordt opgeroepen tot gewapende strijd tegen en vernietiging van de staat Israël.

26 De jaarlijkse lintjesregen blijkt na een herziening van het decoratiestelsel verworden tot een miezerige bui: slechts 950 mensen worden onderscheiden. In 1995 waren dat er nog 2 500.

28 Met een overwinning van 5-1 op Willem II wordt Ajax, één wedstrijd voor het einde van de competitie, landskampioen. Drie weken later gaat de finale van de Champions League tegen Juventus na strafschoppen verloren.

30 Koningin Beatrix bezoekt Sint-Maartensdijk en Bergen op Zoom.

MEI

“Vier keer ontglipte Peres de overwinning al.”

9 Schoonmaak in Den Haag: in het debat over het rapport-Van Traa eist de Tweede Kamer van minister Dijkstal van binnenlandse zaken en minister Sorgdrager van justitie dat zij duidelijker aangeven hoe zij de crisis bij politie en justitie willen gaan bestrijden. Ontslagen zijn door de goede rechtspositie van de betrokken hoge functionarissen onmogelijk. De bewindslieden zoeken het daarom in overplaatsingen. Op 25 september sturen zij het parlement een overzicht. Hoofdofficier van justitie De Beaufort gaat van Haarlem naar Utrecht. Korpschef Straver van Kennemerland, waaronder Haarlem valt, verhuist naar Hollands Midden.

De Kamer velt ook een oordeel over het doorlaten van verdovende middelen. Anders dan 'Van Traa' bepleitte gaat zij, voor hard- én softdrugs, niet verder dan een soort 'nee, tenzij'.

15 Na ruim vier maanden bevrijdt het Indonesische leger Mark van der Wal en zijn zwangere vriendin Martha Klein die met 24 anderen op Irian Jaya door de Beweging vrij Papoea waren gegijzeld.

President van de Nederlandsche Bank Wim Duisenberg wordt door het Europees Monetair instituut (Emi) voorgedragen als zijn nieuwe voorzitter.

Ajax-voetballer Patrick Kluivert, die terechtstaat wegens een door hem veroorzaakt auto-ongeluk waarbij een dode viel, wordt veroordeeld tot 240 uur dienstverlening.

24 Oud-dictator Desi Bouterse boekt bij de verkiezingen in Suriname een bescheiden resultaat: zijn partij Nationale Democratische Partij NDP behaalt 16 van de 51 zetels in het parlement, een winst van 4. Grote verliezer is het Nieuw Front van president Ronald Venetiaan, dat terugvalt van 30 naar 24.

Drie maanden later, op 5 september, kiest de Verenigde Volksvergadering Jules Wijdenbosch, kandidaat van zijn NDP, als nieuwe president.

27 In Moskou sluiten president Jeltsin van Rusland en de Tsjetsjeense leider Zelimchan Jandarbijev een bestand.

29 Voor de vijfde keer gaat het mis: met miniem verschil, 49,5 om 50,4 procent, verliest de leider van de Arbeiderspartij, premier Sjimon Peres, de verkiezingen voor het Israëlische premierschap van Likoed-leider en 'havik' Bibi Netanjahoe.

JUNI

“Staatssecretaris Linschoten moest gisteren bovenal het flink gedeukte vertrouwen van de Tweede Kamer terugverdienen.”

4 De acteur Leen Jongewaard (69) overlijdt.

6 Pol Pot, leider van de Cambodjaanse beweging Rode Khmer, zou zijn overleden, meldt het Franse persbureau AFP. Onder zijn bewind, dat van 1975 tot 1978 duurde, werden op zijn minst een miljoen Cambodjanen, een zesde van de bevolking, vermoord.

9 De schrijver-dichter Bert Schierbeek (77) overlijdt.

15 First lady of jazz Ella Fitzgerald (78) overlijdt.

16 President Boris Jeltsin wint de eerste ronde van het verkiezingen voor het presidentschap in Rusland. Hij behaalt 35 procent van de stemmen. De communist Gennadi Zjoeganov, zijn tegenstander in de tweede ronde, blijft steken op 31,9 procent. Een sleutelrol is weggelegd voor de partijloze generaal buiten dienst Aleksandr Lebed: 14,7 procent.

Daags na de eerste ronde benoemt Jeltsin Lebed tot secretaris van de Nationale veiligheidsraad. De generaal buiten dienst wordt daarmee de sterke man naast de zittende president.

De acteur - 'komiek' noemde hij zichzelf - Piet Bambergen (65) overlijdt.

21 De Britten, boos over het in hun ogen te rigide exportverbod voor rundvlees, blokkeren al vier weken álle besluitvorming binnen de Europese Unie. Tijdens de Europese top van Florence wordt dit aspect van de gekke-koeiencrisis opgelost. De Britten heffen de blokkades op. In ruil daarvoor versoepelt de EU het exportverbod: landen buiten de unie die weer Brits rundvlees willen importeren, kunnen een verzoek indienen dat Brussel zal beoordelen.

23 Op het EK Voetbal in Engeland gaat het in de kwartfinale tegen Frankrijk definitief fout: Oranje verliest door strafschoppen. Een week later wint Duitsland de finale tegen Tsjechië. Oud-premier van Griekenland Andreas Papandreou (77) overlijdt.

28 Staatssecretaris van sociale zaken Robin Linschoten (VVD) treedt af. De directe aanleiding is een zeer kritisch rapport van een commissie van de Tweede Kamer over de problemen bij het CTSV, het College van toezicht sociale verzekeringen. Tegenstrijdige verklaringen over de vertraagde publicatie van een onwelkome rapportage van dit college over de ziektewet worden de bewindsman fataal. Hij wordt opgevolgd door zijn partijgenoot, wethouder van financiën Frank de Grave van Amsterdam.

JULI

“Nog maar net een jaar oud was het door de ramp met de Hercules getroffen fanfarekorps van de koninklijke landmacht.”

2 De schrijver G. L. Durlacher (67) overlijdt.

3 Jeltsin wordt ondanks alle speculaties over zijn gezondheid herkozen als president van Rusland. Zes dagen later schiet het Russische leger het bestand in Tsjetsjenië aan flarden. Pianist Pim Jacobs (61) overlijdt.

7 Tennisser Richard Krajicek wint als eerste Nederlander het toernooi van Wimbledon.

11 Het tribunaal in Den Haag dat de oorlogsmisdaden in voormalig Joegoslavië onderzoekt, vaardigt internationale arrestatie-bevelen uit tegen de Bosnisch-Servische leider Radovan Karadzic en zijn legerchef Ratko Mladic.

Acht dagen later legt Karadzic al zijn politieke functies neer.

15 Een Belgische C-130 Hercules die het fanfarekorps van de koninklijke landmacht vanuit Italië naar huis vliegt, komt bij de landing terecht in een zwerm vogels en stort neer op de vliegbasis Eindhoven: 34 van de 41 inzittenden komen om.

Een onderzoekscommissie rapporteert in oktober dat dit aantal had kunnen worden beperkt. Door een opeenstapeling van fouten van militaire en burgerhulpverlening begint de brandweer pas een half uur na het blussen naar overlevenden te zoeken.

18 Een Boeing 747 van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij TWA stort voor de kust van New York in zee: 228 doden. Een aanslag? Speculaties zijn er drie dagen voor het begin van de Olympische Spelen in Atlanta volop, maar uitgebreid onderzoek waarbij onder meer grote delen van het in stukken uiteengespatte wrak worden opgevist, levert niets op.

21 Niet de gedoodverfde favoriet Miguel Indurain maar de Deen Bjarne Riis wint de Tour de France.

27 Een bomaanslag verandert het karakter van de Olympische Spelen in Atlanta: twee doden. De toch al rigide veiligheidsmaatregelen worden aangescherpt, een als verdachte aangemerkte bewaker wordt gearresteerd maar later weer vrijgelaten.

Een dag later wint de Holland Acht goud op het koningsnummer van het roeien. Ook mountainbiker Bart Brentjens, de heren hockeyers en de heren volleyballers, die in een zinderende finale aartsrivaal Italië verslaan, mogen in de dagen daarop de hoogste trede van het erepodium bestijgen.

AUGUSTUS

“De Belgische regering geeft toe dat justitie heeft gefaald bij de vervroegde vrijlating van Marc Dutroux.”

8 Hevige regenval veroorzaakt in de Spaanse Pyreneeën een modderstroom die een camping verandert in een dodenakker. Onder 85 doden zijn vier Nederlanders: een echtpaar en hun twee zoontjes.

9 Terwijl Jeltsin in Moskou opnieuw als president wordt geïnstalleerd, raken de Russische troepen in de Tsjetsjeense hoofdstad Grozni, drie dagen eerder verrast door een aanval, steeds verder in het nauw. Jeltsin stuurt zijn rechterhand Lebed die in de drie weken daarop twee keer een staakt het vuren bereikt. Het tweede houdt stand. Lebed begint besprekingen over een definitieve regeling.

11 Concurrentie op het spoor: Lovers Rail, de nieuwe poot van een Amsterdamse rederij, verzorgt de eerste rit van de Kennemer Strandexpress, van Amsterdam naar IJmuiden.

14 Bij de opening van de Amsterdam Arena is het nog feest: zelfs koningin Beatrix doet mee met de wave. Al gauw echter overheersen de kwaliteit van de grasmat en de vertroebelde relatie met vaste gast Ajax de berichtgeving over het nieuwe nationale stadion. En tegen het einde van het jaar een rechtszaak over de naam: die mag niet.

15 Sabine (12) en Laetitia (14), twee ontvoerde meisjes, worden teruggevonden. De opluchting in België slaat om in verschrikking als de belangrijkste verdachte in de zaak, de werkloze metaalarbeider Marc Dutroux, de plaats aanwijst waar twee andere liggen begraven. Julie en Melissa, acht jaar oud toen ze een jaar eerder verdwenen, worden gevonden in de tuin van één van de huizen van Dutroux in het dorpje Sars-la-Buissière. Ze werden vastgehouden in een soort bunker en zouden, onverzorgd, van de honger zijn omgekomen.

De zaak stelt het toch al geringe vertrouwen van veel Belgen in politie en justitie ernstig op de proef: Dutroux, die deel zou uitmaken van een kinderporno-netwerk, was eerder veroordeeld en werd ondanks negatieve adviezen vervroegd vrijgelaten. Er is belastende informatie over hem genegeerd en er zijn fouten gemaakt bij de speurtocht naar de omgekomen meisjes.

18 Sport 7 is de naam, Koos Postema de centrale presentator: met de uitzending van de jaarlijkse wedstrijd om de

vervolg 1996 op pagina 17 vervolg 1996 van pagina 16

'Supercup' (Ajax-PSV: 0-3) gaat het sportkanaal van start.

21 Oud-minister van volksgezondheid en milieuhygiëne Irene Vorrink (PvdA, 73) overlijdt.

28 De Leidse hoogleraar psychologie prof. dr. R. Diekstra gaat met ziekteverlof na nieuwe beschuldigingen van plagiaat. Als een commissie de beschuldigingen in vooral het weekblad Vrij Nederland begin december bevestigt, neemt hij onder druk van de universiteit ontslag.

In Londen gaan prinses Diana en de Britse kroonprins Charles na vijftien jaar officieel uit elkaar.

SEPTEMBER

“VVD-leider Bolkestein liet gisteren vanaf zijn vakantie-adres op Cyprus weten dat hij pas zaterdag zal reageren op de aantijgingen van belangenverstrengeling.”

3 In een loods bij een andere woning van Dutroux, in het plaatsje Jumet, worden de lichamen van An (17) en Eefje (19), twee meisjes die ook al een jaar werden vermist, opgegraven.

Vier dagen nadat het Iraakse leger oprukte naar de Koerdische stad Arbil, waarbij bewust de na de Golfoorlog ingestelde 'veiligheidszone' in Noord-Irak wordt betreden, reageren de Verenigde Staten. Zij vuren kruisraketten af op militaire doelen in het Zuid-Irak.

4 In Rotterdam opent koningin Beatrix de nieuwe Erasmusbrug. Bij de eerste najaarsstorm, begin november, zal blijken dat de tuien, de ophangdraden van de brug, moeten worden aangepast.

6 Het Rijksinstituut voor oorlogsdocumentatie (Riod) begint een vervolgonderderzoek naar de val van de door Nederlandse blauwhelmen verdedigde moslim-enclave Srebrenica in Bosnië, in juli 1995.

8 In België komt plotseling schot in een andere zaak: de moord, in de zomer van 1991, op de leider van de Waalse socialisten André Cools. Oud-minister Alain van der Biest en enkele anderen worden officieel in staat van beschuldiging gesteld.

14 De eerste algemene verkiezingen na het einde van de oorlog in Bosnië verlopen onverwacht kalm.

De dag daarop verklaart oud-minister Ed van Thijn namens zijn negenhonderd waarnemers dat het stemmen eerlijk is verlopen. De kandidaat van de moslims, de zittende president Alija Izetbegovic, wint en wordt daarmee de voorzitter van een presidentieel driemanschap waarin verder een Serviër en een Kroaat zitting hebben.

17 Het gaat goed met Nederland, verklaart het kabinet bij de presentatie van de Rijksbegroting voor 1997 op Derde Dinsdag: de banengroei blijft hoog en het aantal uitkeringen en de staatsschuld dalen. Onder de maatregelen zijn de al eerder bekendgemaakte accijnsverhogingen op tabak en brandstof. Alleen die laatste zal het uiteindelijk halen in de Tweede Kamer: op 1 juli 1997 wordt gewone benzine 15, LPG 9,5 en diesel 7 cent duurder.

22 VVD-leider Frits Bolkestein komt in opspraak. De fractievoorzitter van de liberalen in de Tweede Kamer is commissaris van de Nederlandse vestiging van het Amerikaanse farmaceutische bedrijf Merck, Sharpe & Dohme. In die functie heeft hij minstens één keer geprobeerd een beslissing van minister Borst van volksgezondheid buiten de Tweede Kamer om te beïnvloeden.

Eerst zes dagen later, als hij volgens plan terugkeert van een korte vakantie op Cyprus, stelt Bolkestein dat hij niets onoorbaars heeft gedaan. Op 2 oktober kondigt hij in de Tweede Kamer aan dat hij het commissariaat zal opschorten totdat er meer helderheid is over de nevenfuncties die Kamerleden mogen vervullen, een voorstel dat door de coalitiepartijen PvdA en D66 wordt geaccepteerd.

24 Voormalig wereldkampioen dammen Jannes van der Wal (39) overlijdt.

25 Een Dakota DC-3 stort tijdens een pleziervlucht van Texel naar Schiphol neer in de Waddenzee: 32 doden.

27 In Afghanistan veroveren de fundamentalistische Taliban-strijders de hoofdstad Kaboel, hangen oud-president Nadjiboellah op en vestigen een bewind volgens hun strenge islamitische wetten.

OKTOBER

“Terwijl vluchtelingen die in Rwanda aankomen, vertellen dat hun lotgenoten in Oost-Zaïre sterven als vliegen, komen de plannen voor een interventiemacht niet van de grond.”

1 De aanleg van een toeristische tunnel nabij de Aqsa-moskee in Jeruzalem, in rangorde de derde islamitische heilige plek, heeft geleid tot de ernstigste rellen op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook sinds jaren. In vijf dagen tijd zijn 71 mensen omgekomen. Premier Netanjahoe en PLO-leider Arafat ontmoeten elkaar voor de tweede keer; in Washington, waar ze afspreken om in Israël verder te praten. De tunnel blijft open.

2 Bisschop M. Muskens van Breda roept zeer diverse reacties op met zijn opmerkingen in het VPRO-televisieprogramma 'Veldpost' dat hij begrip heeft voor sommige mensen die er naast hun uitkering bijklussen of voor armen die proletarisch winkelen.

3 De Samenwerkende elektriciteitsproducenten (Sep) maken bekend dat zij de kerncentrale in Dodewaard in 1997, zeven jaar eerder dan gepland, zullen sluiten.

11 De Nobelprijs voor de vrede gaat naar bisschop Carlos Filipe de Ximenes Belo en José Ramos Horta, twee Oost-Timorezen die zich inzetten voor de onafhankelijkheid van hun volk van Indonesië.

12 Acteur Gerard Thoolen (53) overlijdt.

14 In België haalt het Hof van Cassatie onderzoeksrechter Jean-Marc Connerotte van de zaak-Dutroux omdat hij een bord spaghetti at op een benefietbijeenkomst van een organisatie van ouders van verdwenen kinderen. De woede en onbegrip zijn groot. Er breken stakingen uit.

Zes dagen later houden driehonderdduizend mensen een mars door Brussel - in het wit, de kleur van de hoop en de onschuld.

17 In Rusland ontslaat president Jeltsin zijn veiligheidsadviseur Lebed omdat hij met een 'sluipende staatsgreep' bezig zou zijn. In december keert de generaal terug op het politieke toneel: hij richt een eigen partij op.

De filosoof C. A. van Peursen (76) overlijdt.

26 In Oost-Zaïre zijn minstens een half miljoen Hutu-vluchtelingen uit Rwanda en Burundi opnieuw op de vlucht geslagen. De Hutu's proberen te ontkomen aan Zaïrese Tutsi's, de Banyamulenge, die sinds twee weken in gevecht zijn met het Zaïrese leger maar het ook op de vluchtelingen hebben voorzien. En aan het Rwandese leger, dat zich met de strijd bemoeit.

NOVEMBER

“Natuurlijk heeft de stand van de economie een doorslaggevende rol gespeeld bij het besluit van de Amerikaanse kiezers.”

4 PvdA-voorzitter Felix Rottenberg treedt om gezondheidsredenen terug.

5 In de Verenigde Staten krijgt president Bill Clinton, zoals op grond van de opiniepeilingen al werd verwacht, zijn tweede termijn.

In Rusland ondergaat president Jeltsin een hartoperatie.

12 Bij een frontale botsing van een Boeing 747 van Saudi Airways en een Iljoesjin-76 van Kazak Airlines in de omgeving van de Indiase hoofdstad New Delhi komen alle 361 inzittenden om het leven.

15 Na twee weken van moeizaam internationaal overleg besluit de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties eindelijk tot het zenden van een internationale troepenmacht naar Oost-Zaïre, waar inmiddels een kleine miljoen mensen zwerven. Plotsklaps keren honderdduizenden Hutu's terug naar huis - opgejaagd door de Zaïrese Tutsi's die geen militairen van buiten in het gebied willen zien, luidt de analyse later. Er wordt nog wel kwartier gemaakt, maar de troepenmacht komt niet van de grond.

Een maand later komt een vergelijkbare stroom ontheemden op gang vanuit Tanzania.

28 Taiwan Aerospace werd niks. De Russische vliegtuigbouwers Toepolev en Jakovlev ook al niet. Nog steeds wordt er gepraat met het Zuid-Koreaanse Samsung, maar nu houdt Shorts het voor gezien. Het Noord-Ierse bedrijf dat de vleugels voor de toestellen van vliegtuigbouwer Fokker levert, wil niet langer het risico lopen dat het onderdelen maakt voor vliegtuigen die uiteindelijk nooit zullen worden gebouwd. Voor de curatoren is dat het einde.

Ook volgens minister Wijers is het meest waarschijnlijke scenario inmiddels dat de failliete boedel volgend jaar, na aflevering van het laatste vliegtuig, aan de hoogste bieder wordt verkocht.

29 Terwijl in de weken na de Amerikaanse presidentsverkiezingen duidelijk is geworden dat een deel van de Navo-troepen voorlopig in Bosnië zal blijven, velt het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag zijn eerste vonnis. De Bosnische Kroaat Drazen Erdemovic, die bij Srebrenica in een vuurpeloton tientallen ongewapende moslims doodde, krijgt tien jaar.

DECEMBER

“Nederland en Frankrijk hebben hun strijd over drugs gestaakt.”

3 In Amsterdam begint het proces tegen Johan V., alias 'de Hakkelaar, en zijn partners Koos R. en Lambertus K. die tweehonderdduizend kilogram hasj zouden hebben gesmokkeld.

8 De kabelbedrijven weigerden medewerking. De NOS kreeg een te ruime sublicentie. En dan was er, begin november, ook nog die tussentijdse uitspraak van de rechter: niet de KNVB maar Feyenoord bezit de uitzendrechten van wedstrijden in de Rotterdamse Kuip. Op de 113de dag na de start valt het doek en gaat het beeld van Sport 7 weer op 'zwart'. De NOS neemt de belangrijkste uitzendrechten tot de winterstop over.

10 De fracties van PvdA en D66 in de Tweede Kamer staken het verzet tegen de aanleg van de hoge-snelheidslijn mét tunnel door het Groene Hart. De lijn gaat 8,3 miljard gulden kosten.

13 Een onderonsje in een vip-bus blijkt genoeg: na een jaar van toenemende druk redt premier Kok de zaak op de Europese top in Dublin. De Franse president Chirac accepteert een Europees drugsbeleid dat de in zijn ogen veel te liberale Nederlandse aanpak ongemoeid laat.

18 In de Peruaanse hoofdstad Lima verstoort de Revolutionaire beweging Tupac Amaru een receptie in de residentie van de Japanse ambassadeur. Een twintigtal guerrillastrijders gijzelt zo'n vijfhonderd aanwezigen, waaronder hoge regeringsfunctionarissen en een flink aantal ambassadeurs, en eist vrijlating van alle leden van de beweging die gevangen worden gehouden.

19 De Italiaanse acteur Marcello Mastroianni (72) overlijdt.

27 In Servië boekt de oppositie op de 39-ste dag van massale demonstraties in de hoofdstad Belgrado haar eerste grote succes: de speciale gezant van de Organisatie voor veiligheid en samenwerking in Europa, de Spaanse oud-premier Gonzalez, roept president Milosevic na een onderzoek ter plekke op de uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van 17 november te respecteren. In dertien gemeenten en alle negen stadsdelen van Belgrado zou de oppositie de overwinning zijn onthouden.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden