1700 ic-bedden voor de volgende coronapiek, gaat dat lukken?

Het aantal bedden op de intensive care moet komend najaar kunnen stijgen naar 1700, voor het geval er een tweede golf coronabesmettingen komt. 650 van die bedden zijn bedoeld voor Covid-19-patiënten. Gaat dat lukken? Vijf vragen.

Hoe ‘vast’ moeten die 650 bedden zijn?

Daar was wat verwarring over. Minister De Jonge schreef vorige maand aan de Tweede Kamer dat ‘structureel’ zo’n 650 bedden nodig zijn voor Covid-19-patiënten, zolang er nog geen vaccin is. Maar ook dat die bedden ‘flexibel op- en afschaalbaar’ mogen zijn. V&VN, de vakbond voor verpleegkundigen, liet al weten niets te zien in een grote permanente buffer. Niet haalbaar, vanwege personeelstekorten. En niet zinnig, want als de medewerkers al gevonden worden, zitten ze te duimendraaien in tijden dat er minder Covid-patiënten zijn.

De huidige capaciteit op de ic’s is volgens het Landelijk Netwerk Acute Zorg ongeveer 1050. De ic-artsen en -verpleegkundigen werken samen aan een voorstel waarbij het aantal bedden structureel naar 1350 gaat: volgens hen is dat vanwege de vergrijzing sowieso nodig. De resterende bedden zullen flexibel zijn, en kunnen bij een piek in gebruik worden genomen, zoals ook in april gebeurde.

Wat moet er dan anders gaan dan afgelopen voorjaar?

Toen werd het aantal ic-bedden uitgebreid tot 1800. Maar de Covid-zorg ging wel ten koste van de normale zorg. De bedoeling is dat bij een volgende uitbraak 1050 ic-bedden beschikbaar blijven voor andere patiënten, bijvoorbeeld na een operatie. Ook in de rest van het ziekenhuis mag de zorg niet opnieuw stilvallen.

Lukt het voor dit najaar nog om die extra bedden te regelen?

Dat is nog de vraag. De partijen in de zorg werken aan een plan dat ze donderdag aanbieden bij De Jonge. Bart Berden, bestuursvoorzitter van het Tilburgse Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis, denkt dat de Brabantse ziekenhuizen op 1 oktober 75 extra bedden klaar kunnen hebben. Dat is 80 procent van de bijdrage die ze eigenlijk zouden moeten leveren. Hoe andere regio’s ervoor staan, is niet bekend.

Wie betaalt die extra bedden?

Dat is een heet hangijzer. Ziekenhuizen krijgen normaal geld per behandelde patiënt. Volgens Berden kan dat niet met deze bufferbedden: omdat niet duidelijk is of en hoe lang ze gebruikt zullen worden, is het financiële risico te groot. Hij wil dat het kabinet garant staat voor de kosten van ongeveer 1 miljoen per bed, zo’n 650 miljoen euro per jaar.

Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg waagt zich niet aan een inschatting van de kosten. Een bufferbed kost misschien minder dan een normaal ic-bed. Maar dan nog: de apparatuur en het personeel moeten er zijn. “Het is duur. Sommige ziekenhuizen geven aan dat ze moeten verbouwen”, zegt Kuipers.

Hoe komen de ic’s aan personeel?

Dat is het grootste probleem. In de zorg is een fors tekort. Zelfs als mensen zich massaal willen laten omscholen, dan kost het opleiden tijd. “Daar hebben we over drie maanden niets aan”, zegt Diederik Gommers, voorzitter van de intensivistenvereniging NVIC. De werkgroep van ic-artsen en –verpleegkundigen stelt daarom voor dat elke verpleegkundige tijdens een piek meer bedden onder zijn of haar hoede neemt: van maximaal twee naar drie bedden. Dat kan werken als verpleegkundigen hulp krijgen van ‘buddies’, hulptroepen die meer of minder gekwalificeerd zijn. Gewone verpleegkundigen, eventueel met een extra opleiding, zijn het best. Maar ook die zijn er te weinig. Volgens Gommers helpen nu de fysiotherapeut en de assistent van de ziekenhuisapotheker al bij bepaalde hulp. De werkgroep broedt nog op de plannen.

Gommers denkt dat het bij een volgende piek langer zal duren voor de reguliere zorg wordt geraakt, vanwege de goede voorbereiding nu. Maar hij acht het onmogelijk dat het aantal van 650 bedden wordt gehaald zonder gevolgen voor andere patiënten. Uiteindelijk zullen toch artsen en verpleegkundigen van andere afdelingen moeten bijspringen.

Lees ook:

Kiezen tussen jongeren en ouderen op intensive care is onwaarschijnlijk scenario

Wie belandt bij een tekort aan bedden op de intensive care wel en niet op de ic? Gaat jong voor oud? Ja, blijkt uit het draaiboek over keuzes op de ic bij schaarste.

Hoe kies je op de ic tussen patiënten met dezelfde overlevingskans?

Als artsen straks wél pijnlijke keuzes op de ic’s moeten maken tussen wel of niet behandelen, hoe kunnen ze dat dan doen? Een groep medisch-ethici draagt twee criteria aan, en wijst twee andere opties af.