Waarom worden we stapelgek van de herrie van heien?

Boem. Boem. Het is alsof de hartslag wordt overgenomen en alle organen meetrillen door de constante klappen van de heiwerkzaamheden naast de deur. Iedere dreun zorgt voor een lichte trilling en galmt na in het hoofd. We zijn constant omgeven door omgevingsgeluiden, waarom ­ergeren de klappen van heimachines ons zo erg?

Het geluid van heiende machines is voor veel mensen een trigger, volgens geluidswetenschapper Tjeerd Andringa van de Rijksuniversiteit Groningen. Het is onontkoombaar. Het is luid, zit op een lage, opvallende frequentie en er zit net geen ritme in de klappen. “Vergelijk het met het geluid van een stuiterbal. De pauze tussen twee stuiten wordt steeds korter, dat valt op en sommigen vinden het geluid vervelend.”

Geroezemoes van pratende mensen op de achtergrond is bijvoorbeeld juist heel goed buiten te sluiten. “Dat geluid is constant en zacht. Mensen horen het bij wijze van spreken niet eens.”

Dit lawaai komt op drie manieren binnen

Er speelt nog iets anders mee dan de klanken zelf: “Een groot deel van de ­irritatie heeft te maken met de associatie van de hoorder.” Wie blij is dat zijn mooie nieuwe villa naast de deur wordt gebouwd, zit liever in de heiherrie dan degene wiens uitzicht grondig verpest zal worden.

En dan zijn er nog de trillingen. Hoe licht die ook zijn, ze worden geregistreerd door het evenwichtsorgaan. Het is net of het lichaam meedeint en het ritme van het heien overneemt. “Dat heet entrainment,” legt Andringa uit. We passen ons aan externe ritmes aan. “Als je naast iemand loopt, neem je ­ongemerkt dezelfde pas aan als de ­ander. Het is niet écht zo dat de slagen op de heipalen de hartslag overnemen, maar het lichaam reageert er wel op. Dat kost energie.”

Zo komt het lawaai op drie manieren binnen. Via het gehoor, het gevoel en het lichaam. Dat maakt het
heien ­extreem moeilijk te negeren. Bovendien, zegt Andringa: “Als je je lichaam vertelt dat het een ­geluid moet buitensluiten, heeft dat een averechts effect.”

Sommigen hebben het gevoel dat de heislagen nog lang nadreunen, ook als de machines al zijn gestopt. Andringa: “Dan is het een soort oorwurm, als een liedje dat in je hoofd blijft hangen. Bij het minste of geringste word je weer herinnerd aan het heien en hoor je het weer in het hoofd.”

Minder gelukkig

De klappen kunnen zelfs gevolgen hebben voor de gezondheid. Het gehoor zal niet aangetast worden, daarvoor moet geluid veel harder zijn. Maar het kan wel stress opleveren, en een verhoging van de bloeddruk. Uit een onderzoek tijdens heiwerkzaamheden van een wijk in Eindhoven bleek dat de omwonenden gedurende de bouwperiode veel minder gelukkig waren dan de gemiddelde Nederlander.

Gek genoeg lijken Nederlanders toch veel minder last te hebben van heiwerkzaamheden dan sommige buitenlanders, zegt Andringa. “Ik vraag dit wel ­­eens in mijn colleges op de universiteit. Nederlandse studenten merken het heien zelfs minder vaak op dan de buitenlandse. In andere landen wordt de techniek minder gebruikt, wij associëren het geluid dus meer met de bouw van woningen. Dat heeft blijkbaar een positief effect.”

Helaas zit er voor degene die veel last ervaart van de dreunende heimachines weinig anders op dan het geluid zoveel mogelijk te ontlopen.

In ‘Het Consult’ beantwoorden experts gezondheidsvragen van lezers. Ook een gezondheidsvraag? Stuur dan een mail naar gezondheid@trouw.nl.

Lees ook

Hard geluid is nog geen herrie

De WHO scherpt de definitie van lawaai aan. Op papier leven miljoenen Nederlanders nu ineens in de herrie. ‘In een luide omgeving is de kans op hart- en vaatziekten groter.’

Gesloopt door dreunende heipaal

Het trillen gaat altijd door, ook als het heien is gestopt. Bewoners in Eindhoven klagen over hun gezondheid.