Trudy Scheele-Gertsen moest haar kind afstaan, nu stelt ze de Staat aansprakelijk

Voor het eerst stelt een Nederlandse moeder die haar kind heeft moeten afstaan de Staat aansprakelijk voor het leed dat haar is aangedaan. Trudy Scheele-Gertsen zegt in de jaren zestig gedwongen te zijn haar zoon af te staan, omdat ze ongehuwd zwanger raakte. De zorg voor ongehuwde moeders was er in die tijd volledig op gericht om moeder en kind te scheiden, terwijl volgens advocaat Lisa - Marie Komp van advocatenkantoor Prakken d’Oliveira toen al in Nederlandse en internationale wetgeving was vastgelegd dat de band tussen moeder en kind in principe behouden moet blijven.

Daar komt bij dat de toen 22-jarige Scheele-Gertsen haar kind nooit heeft willen afstaan. Dat had de Raad voor de Kinderbescherming kunnen weten, betoogt advocaat Komp. De jonge moeder is volgens Komp uit de ouderlijke macht gezet terwijl aan de voorwaarden daarvoor niet was voldaan. Ze zegt nooit door de rechtbank gehoord te zijn en heeft in die periode van niemand gehoord dat ze recht had op bijstand en financiële steun van de vader van het kind. Hoewel Scheele-Gertsen zelf meermaals aan had gegeven haar zoon op te willen voeden, heeft het jongetje uiteindelijk bijna drie jaar in een tehuis moeten wonen voor hij geadopteerd werd. Vorig jaar las zij in zijn dossier dat hij in die periode zijn moeder miste en veel huilde.

“Wat er met mij en hem gebeurd is, is mensonterend”, zegt Scheele-Gertsen. “Daarom wil ik het aan de kaak stellen.” Ze eist niet alleen erkenning voor het leed dat haar is aangedaan maar wil ook weten wat er precies gebeurd is in de periode tussen 1956 – toen de adoptiewet van kracht werd – en 1984 – toen abortus gelegaliseerd werd. In die jaren stonden naar schatting meer dan tienduizend vrouwen hun kind af. Een eerder onderzoek laat zien dat dit vaak gebeurde onder grote druk van de omgeving, maar volgens Scheele-Gertsen is dat nog te mild uitgedrukt. Volgens haar was er sprake van een georganiseerd systeem om kinderen bij ongehuwde vrouwen weg te halen.

Ze wil onder meer weten waarom de zorg voor moeders en kinderen vanaf midden jaren vijftig verdween uit de tehuizen voor ongehuwde moeders en wat de rol was van overheidsinstanties in het ontstaan van het idee, halverwege de jaren vijftig, dat het bij elkaar houden van ongehuwde moeders en kinderen onwenselijk was. Ze eist dat deze en andere vragen worden meegenomen in het onderzoek dat minister Sander Dekker (rechtsbescherming) begin dit jaar heeft aangekondigd naar de omstandigheden waarbinnen vrouwen in die jaren afstand deden van hun kinderen.

De stichting De Nederlandse Afstandsmoeder steunt de zaak van Scheele-Gertsen. Voorzitter Will van Sebille laat weten dat zij vooralsnog niet een vrouw is tegen gekomen die afstand heeft gedaan die daarbij niet onder druk is gezet en die in de dossiers geen fouten heeft gezien. “Uit ervaring en uit gesprekken met andere moeders weten we hoe ingrijpend afstand moeten doen in ons leven is geweest, en nog is, en hoeveel fouten er zijn gemaakt. Bewust en onbewust, vaak voortvloeiend uit het beleid. Ook als dat beleid ten koste ging van ongehuwde vrouwen en meisjes.”

Lees ook
Haar pasgeboren zoon werd tegen haar wil onmiddellijk weggehaald: ‘Het is mensonterend’

Trudy Gertsen vertelt hoe ze in de jaren zestig op 22-jarige leeftijd werd gedwongen haar zoon af te staan. Ze moest geblinddoekt bevallen, maar weigerde dat. Haar pasgeboren zoon werd onmiddellijk bij haar weggehaald.

Correctie: in een eerdere versie van dit artikel stond dat Sander Dekker staatssecretaris is. Hij is minister van rechtsbescherming.