Te voet verplaatsen? Daar houdt de Veluwnaar wel van: lekker anteuten, dreutelen of drieten

Dat de Veluwnaar zich van oudsher bij voorkeur te voet verplaatst, blijkt uit de tientallen woorden die het Veluws kent voor manieren om zich te voet voort te bewegen. Wie langzaam loopt is aan het anteuten, dreutelen of drieten. Kuieren is ook zo’n woord, dat brengt onmiddellijk een gevoel van onthaasting met zich mee, misschien ook omdat het rijmt op luieren.

Maar je hebt ook mensen die altijd de pas erin hebben. Die lopen te giespelen of te banderen ‘met grote passen’. Komen daar zwaaiende armen aan te pas dan is er sprake van sabelen of beieren. En dan hebben we het nog niet eens gehad over foddelen, forreken, foegelen, krukkelen, krummelen, pokkelen, puusten, sjachelen, smoeksen, soppen, sleppen…

Overgangsgebied

De Veluwe ligt in het hart van Nederland en is daardoor een overgangsgebied tussen de (westelijke) Hollandse en (oostelijke) Nedersaksische dialecten. Typisch Hollands zijn de ie-klank voor de standaard-Nederlandse ij en de uu-klank voor ui: tied voor tijd en huus voor huis. We gaan ‘nog lang niet naor huus’ klinkt het dan in de kroeg. Die ao-klank is trouwens ook typisch Veluws, al zijn er uitzonderingen van woorden die toch een aa krijgen, zoals sjaap voor ‘schaap’.

Dat laatste komt door het verschijnsel ‘assimilatie’ dat vaak voorkomt in taal: klanken passen zich graag aan aan hun buur. Ook de sj in ‘sjaap’ is zo ontstaan uit het oud-Nederlandse ‘skaap’. Ga maar na: na de s is een j veel makkelijker te maken dan een k. Bij ‘bijbel’ verwacht je de uitspraak ‘biebel’, maar het is toch echt ‘bubel’, omdat het zo lekker bekt. Tip voor deze zomer: lekker anteuten!