Singer-songwriter Froukje (20): ‘Nederlandse teksten raken mij meer. Deze taal is mooi in al z’n lompheid’

Kijken, horen, voelen, proeven, ruiken en de intuïtie: onze zintuigen tekenen wie we zijn. Deze week: Froukje Veenstra (20), die twee jaar geleden doorbrak met het klimaatnummer Groter dan ik. Nu is ze twee EP’s verder en de trotse eigenaar van een Edison. ‘Ik wil niet preken, ik wil schuren.’

VOELEN (1) - Het is glas is altijd half leeg

“Ik ben echt een pessimist. Helaas. Het is net uit met mijn vriend, dus ik zit nu ook nog eens in een extra lastige periode. Ik sta gewoon best zwaar in het leven, al kan ik daar gelukkig ook heel luchtig over zijn en hard om ­lachen. Je hebt denk ik ‘glas halfvol’-mensen en anderen bij wie het glas half leeg is. Ik ben van de tweede soort.

Die somberte brengt me ook veel. In mijn liedjes ­omschrijf ik wat ik voel, of het nou over de liefde gaat, de coronatijd of andere dingen in de maatschappij. Daarom hang ik vaak in die zwaarte. Daar zit iets giftigs in, daar heb ik het weleens over met anderen: in hoeverre moet je dat idee van de gekwelde kunstenaar romantiseren?

Een liedje schrijven is voor mij makkelijker dan praten. Ik ben vrij gereserveerd, ik leg niet snel emoties op tafel. Soms heb ik dat zelfs sterker bij mensen die dicht bij me staan. Praten over dingen die ik echt voel, in relatie tot mensen die echt betekenisvol voor me zijn, vind ik super moeilijk. Als ik schrijf, laat ik mijn schild zakken.

Soms vind ik het wel gek dat veel mensen toegang hebben tot iets heel persoonlijks: die liedjes, waarin ik echt eerlijk ben. Al vergroot ik een emotie of gedachte in die liedjes wel heel erg uit. Het is niet één op één de werkelijkheid. Dat wordt gelukkig ook begrepen. Het zijn twee werelden.

Mijn ouders hebben nooit gevraagd: wat bedoel je met die tekst? Dat vind ik super fijn, dat daar een soort privacy in zit. Ik ben twintig en woon al vier jaar op mezelf, ik ben volwassen aan het worden. Ik deel mijn persoonlijke leven graag met ze, maar ik wil er zelf voor kiezen. Je wilt ook niet dat je ouders je dagboek lezen. Dat snappen ze heel goed, dat die liedjes een soort dagboek zijn, verpakt in iets poëtisch.

Twintig is een leeftijd waarop iedereen met dingen worstelt, maar die aanleg voor somberheid heb ik altijd gehad. Ik vind mijn leven leuk, ik wil genieten van deze tijd en ik ben actief aan het zoeken hoe ik de knop aan en uit kan zetten, zodat ik een fijne, vrolijke dag kan hebben.”

KIJKEN - Laat los hoe het publiek jou ziet

“Het klinkt misschien gek na alles wat ik net heb gezegd, maar ik zou echt niemand anders willen zijn. Als ik in de spiegel kijk, zie ik iemand die nog veel moet leren en moet groeien, maar vooral ook een heel blij mens. Ik ben trots op mij, ook omdat ik echt geloof dat ik goede liedjes maak. Zolang je dat hebt, is het goed. Erkenning is de kers op de taart.

Inmiddels ben ik ook tevreden over mijn imago. Ik wilde graag dat jeugdige ontgroeien. Als ik nu kijk naar opnames van Groter dan ik, het nummer waarmee ik twee jaar geleden doorbrak, ik was achttien, vind ik ­mezelf echt nog een meisje. Dat lijkt alweer zo lang ­geleden. Mijn laatste EP vind ik een stuk volwassener.

Student heb ik niet echt kunnen zijn. Door corona. Vanaf het tweede jaar van mijn studie songwriting had ik vooral online les. En nu heb ik al best een serieus leven. Soms mis ik de onbevangenheid. Ik heb een eigen bedrijf, ik werk fulltime en ben weg uit mijn studentenhuis in Rotterdam. Sinds kort heb ik dit appartement in Amsterdam. Ik ben heel erg aan het bouwen aan een toekomst. Hopelijk ben ik aan het eind van mijn leven blij met wat ik allemaal heb gedaan.

Ik geniet heel erg van op het podium staan. Steeds meer. Ik groei ervan als ik letterlijk en figuurlijk op een verhoging sta. Je leert pas optreden als je het vaak doet. In het begin vond ik het best moeilijk. Ik was me bewust van elke stap die ik zette. Dat gevoel is op de achtergrond geraakt. Ik durf los te laten hoe het publiek naar me kijkt, al blijft het een leerschool.

Neem Paaspop, in april, ons eerste festival in Nederland. We speelden in een zo’n grote tent, voor achtduizend mensen. Onze fans schreeuwen vanaf minuut één alles mee, maar een Paaspoppubliek op zondagmiddag om twee uur is anders. Die show ging super slecht. Ik voelde me niet op mijn gemak. Best heftig om je op zo’n moment bekeken te voelen door zoveel mensen.

De volgende dag had ik het er over met Pieteke, mijn huisgenoot, de bassist van mijn band. We zeiden: we moeten voortaan een beetje schijt hebben aan wat het publiek vindt. Je kunt pas iets geloofwaardigs uitstralen als je denkt: wat wij hier op het podium doen, daar sta ik achter. Wie kan je nog wat maken als je vertrouwen hebt in je eigen werk?”

RUIKEN - Mijn jeugd rook verwachtingsvol

“Toen ik laatst het Vondelpark inliep, dacht ik: het ruikt hier naar vroeger, naar de maandagmiddagen dat ik altijd ging spelen in het parkje bij ons in de buurt. Er hing iets bloemigs in de lucht, de geur van de lente. Ik was direct terug in mijn kindertijd. Dat kan een geur dus met je doen.

Ik ben opgegroeid in Nieuwkoop. In de zomer zwommen we in de plassen. Mijn oma had een stuk land aan het water, daar was ik vaak met al mijn neefjes en nichtjes. Je rook er de koelte van het water, de weidsheid van zo’n plas. De geur van de zomer. Een verwachtingsvolle geur. De stad ruikt heel anders.”

VOELEN (2) - Die grijze zone went niet

“Tijdens de lockdowns voelde het leven vaak vlak omdat er weinig kon. Nu heb ik een ander soort vlakheid waarmee ik moet leren dealen: het contrast tussen optreden en het normale leven. Ik had het er vanochtend nog over met een kennis die ook in het vak zit. Hij zei: ‘Er gebeuren vette dingen in een leven, zoals een tournee of een verliefdheid, maar er is altijd weer die grijze zone’. ­Opstaan, ontbijten, wachten, dat soort dingen. Want dat is het leven ook vooral: een verzameling niet grootse dingen.

Ik wil graag een bewogen leven hebben, en als dat zo is, ben ik tevreden. Maar ook in die grijze zone moet ik rust en vrede zoeken. Dat is mijn missie voor dit jaar. Zoals na een show. Dan heb je een uur lang een onwijze piek gehad, met honderden mensen voor je die je naam schreeuwen. Dan verlaat je het podium, bouw je af, ga je naar huis en is het stil. Hoe ga je daarmee om?

Ik snap wel dat er zoveel sterren verslaafd zijn. Want hoe kun je die grijze zone accepteren als je op zo’n podium staat? Dat geeft zo’n adrenalinekick. Die pieken worden een soort nieuw normaal. Vroeger kon ik zo’n piek al hebben na de voorleesavond in de bibliotheek, nu wordt het contrast met die grijze zone steeds groter. Daar moet ik aan wennen.”

HOREN - Nederlands klinkt lomp maar eerlijk

“Ik schrijf al best lang liedjes. Eerst in het Engels. Maar toen ik een jaar of veertien was, kwam ik erachter dat Nederlandse teksten mij meer raken. Als je de juiste woorden vindt tenminste. Die woorden zijn meer van mij, want als ik iets voel denk ik daar in het Nederlands over na.

Ik vind het Nederlands mooi in al z’n platheid en lompheid. Het is een directe taal, een eerlijke taal. In mijn teksten probeer ik het gouden punt te vinden tussen het gebruik van metaforen en een bepaalde concreetheid, de dingen omschrijven zoals ze zijn en daar ook lelijke woorden voor gebruiken.

‘Ik zit in de meterkast, ik wilde weten of het past’, zing ik in het nummer Uitzinnig dat op mijn nieuwe EP staat. In dat liedje omschrijf ik een avond waarop iemand onder invloed door een huis loopt, allerlei dingen denkt, voelt en hoort en in de meterkast gaat zitten. Die zin vangt voor mij een bepaald gevoel. Het is mijn lievelingszin.

Ik gebruik in mijn teksten zoveel woorden, dat ik soms tegen rappen aan zit. Ik ben niet echt een vocalist. Artiesten die mij raken zijn vaak ook geen geweldige zangers. Neem Maarten van Roozendaal, die had een fantastische stem, maar was vocaal niet heel kundig. Juist dat soort artiesten inspireert me.”

INTUÏTIE - Ik weet wanneer een nummer klopt

“Ik schrijf mijn teksten best snel. Het liefst in één keer. In een boekje, met de hand. Ik ben niet van het eindeloos perfectioneren. De muziek ontstaat vaak tegelijkertijd. Ik pas de melodie aan de tekst aan en andersom. Tot ik de contouren van een nummer heb. Als ik het daarna terugluister en het valt niet op z’n plek, weet ik vaak meteen wat ik moet aanpassen. Dat is een kwestie van intuïtie. Een innerlijk gevoel, zo van: ok, dit moet het wél zijn.”

VOELEN (3) - Ik wil meer gaan schuren

“Toen ik doorbrak met Groter dan ik had ik het gevoel dat ik vooral maatschappijkritische dingen moest maken. Dat nummer was heel erg van: dit vind ik, er dreigt een klimaatramp en dit moeten we doen. Die toon zat ook in de Nederlandstalige versie die ik heb gemaakt van Same Love van Macklemore – ik ben zelf biseksueel. Daar heb ik geen spijt van, maar ik ben het echt ontgroeid om letterlijk dingen te zeggen als: je mag zelf bepalen van wie je houdt.

Op mijn nieuwe EP staat Een man die nooit meer huilt. Dat nummer is geschreven vanuit het perspectief van een man die vrouwen verkracht. Hij wil een glimp van liefde, hij wil vastgehouden worden, maar handelt fout. Hij heeft nooit over emoties leren praten. In kunst is het mogelijk om in de huid van zo iemand te kruipen. Dat vind ik interessanter, om te laten zien wat iemand drijft, zonder dat ik zeg hoe ik vind dat het moet zijn.

Voor iemand die verkracht of grensoverschrijdend gedrag vertoont, mag je geen goed woord over hebben. Maar ik heb moeite met die hele cancel culture. We stoppen mensen meteen weg als monsters, maar het zijn ook mensen. Ik weet dat ik mij op glad ijs begeef, we haten verkrachters. Toch zijn ze er. Wat ligt er ten grondslag aan hun gedrag? Daar moeten we iets mee.

Maar ik wil niet preken. Wat ik voel giet ik in een kunstige mal, in de hoop dat het anderen aan het denken zet. Zodat we de nuance bewaren. Misschien voelt zo’n nummer wat ongemakkelijk, maar dat is goed. Het moet een beetje schuren. Ik voel steeds meer het lef om dat te doen.”