Reuzezonnewijzer in aardappelland

Wellicht weet u het allang, maar zelf was ik niet op de hoogte dat er nog voor het ontstaan van de polder, zelfs voordat de Zuiderzee er woest kolkte, hier mensen leefden. Zij woonden in het rivierlandschap dat de Flevopolder zo’n 4000 jaar voor Christus nog was. Die wetenschap kwam naar boven bij de aanleg van het dorp Swifterbant, toen bij uitgebreid bodemonderzoek een archeologische vindplaats tevoorschijn kwam.

Zo bleek dat de Swifterbant-bewoners op rivierduinen leefden waar ze kleine nederzettingen met hutten bouwden. De vondst liet ook zien dat ze honden, varkens en runderen hielden, dat ze aan landbouw deden, maar vooral leefden van visvangst – ze visten met netten gemaakt van takken.

In Natuurpark Lelystad is nu zo’n prehistorische nederzetting nagebouwd, waar schoolkinderen kunnen ervaren hoe het was om te leven in de nieuwe Steentijd. Ze kunnen er ‘slapen op strobedden onder het wakend oog van Org, het godenbeeld dat het gehele Swifterkamp overziet’, vermeldt de site. Die Org is overigens een verzonnen godenbeeld, want er wordt wel gesuggereerd dat ze bepaalde (natuur)goden vereerden, iets wat ook ik vurig hoopte voor dit artikel, maar bewijs is nooit gevonden.

Als krachtplek acht ik het dus minder passend. Bovendien vraagt zo’n relatief nieuw land om een plaats waar met frisse, vernieuwde energie verbinding gemaakt kan worden met het innerlijk. Dus reis ik samen met mijn neefje van elf naar de polder vlak buiten Lelystad. Waar een gigantische zonnewijzer in het verder kale landschap staat met een diameter van wel negentig meter – gebaseerd op de stenen zonnewijzers uit de prehistorie.

Opnieuw opgebouwd

Via een nauwe doorgang staan we in de middencirkel, omringd door halfronde hoge taluds. Jammer dat de binnenkant van de wijzer helemaal beklad is met graffiti.

We beklimmen de twee steile taluds en staren en voelen. Voelen we iets? Behalve het zicht op de eindeloze akkers, waar twee boeren de aardappelplanten keuren, en enkele windmolens ervaren we niet veel. Maar ja, het is ook midden op de dag. Waren we bij zonsopgang gekomen, dan hadden we een echt bijzondere ervaring gehad, vertelt het informatiebord.

De zonnewijzer is overigens helemaal niet bedoeld als spirituele plek. Het is een kunstwerk van de inmiddels overleden Amerikaanse beeldhouwer Robert Morris die dit Observatorium in opdracht maakte van de legendarische tentoonstelling ‘Sonsbeek buiten de perken’ in 1971, bij Arnhem. Onder flink protest werd het kunstwerk na de expositie gesloopt, maar dankzij de inzet van toenmalig museumdirecteuren Wim Beeren en Edy de Wilde en kunstverzamelaar Frits Becht in 1977 opnieuw opgebouwd in de polder.

Midden in de cirkel liggen we even op onze rug in het gras. “Voel jij wat?” vraag ik. “Ja, ik voel dat de kunstenaar dit met liefde heeft gebouwd”, zegt mijn neefje wijs, waarna hij de zonnewijzer weer opklimt. En dan zie ik ineens exact in het midden een rotsblok, half verscholen onder het gras. Ik ga erop staan en roep mijn neefje: “Kom eens kijken… kijken... kijken… Die luide weerklank verrast ons allebei. Toch nog een magisch moment in dit aardappelland.