Moet je een beetje ongelukkig zijn om te schrijven?

Een vriend in Nederland raadde me aan om de documentaire van Joost Conijn over A.L. Snijders te kijken. Die bleek inderdaad erg de moeite waard. Ik zag fijne beelden van Snijders houthakkend en tractor ­rijdend in de Achterhoek. Tussen het werken door praatte hij met Conijn.

De beelden zijn opgenomen in 2011, tien jaar voor het overlijden van Snijders.

Wat me vooral bijbleef was zijn opmerking dat hij liever hout stapelde dan zes uur achter de schrijftafel te zitten. Conijn had hem gevraagd: ‘Is er niet een groot schrijver aan je verloren gegaan door al dat houthakken?’ Voor Snijders was hakken, het grasmaaien en de kippen voeren een net zo goede invulling van zijn dagen als schrijven. ‘Het zijn geen bijdingen voor mij’.

Grasmaaien en kippen voeren

Ik herkende dit wel, want tussen 2015 en 2018 woonden we ook buiten en was ik ook de hele dag bezig met hout stapelen en grasmaaien en kippen voeren (alhoewel, dat laatste duurde niet zo gek lang). Ook voor mij waren die dingen even belangrijk geworden als schrijven. En omdat ik het erg naar mijn zin had in de tuin, kreeg ik het idee dat er wellicht toch wel iets waars zat in de ­gedachte dat je een beetje ongelukkig moet zijn om te schrijven.

Maar misschien, bedenk ik nu, is het veel simpeler en moet je gewoon geen tuin hebben. Veel te tijdrovend.

Misschien had Snijders wel een roman geschreven als hij niet in de Achterhoek, maar in het centrum van Utrecht had gewoond.

Nee, het was maar goed dat we na die drie buitenjaren naar New York en daarna Jeruzalem verhuisden. Ik werd al snel weer ­productief. Zonder de afleiding van een buitenleven.

Halverwege de documentaire kwam mijn vrouw naar beneden. Ze vroeg wat ik keek en ik zei: ‘Een documentaire over een man die in de Achterhoek woont’.

Ze probeert me namelijk al jaren over te ­halen om, als we teruggaan naar Nederland, ergens in de buurt van Winterswijk te gaan wonen.

Grijze muts

Samen keken we naar Snijders in de sneeuw. Onvermoeibaar was hij bezig, gekleed in een blauwe overall en met een grijze muts boven zijn wenkbrauwen. We keken naar deze winterbeelden, terwijl boven ons hoofd de ventilator draaide en we glazen water met ijsklontjes dronken. In Tunesië is het nu zo heet dat je overdag het beste binnen of in de zee kunt zijn. Als ik boodschappen ga doen, hol ik van schaduw naar schaduw.

Ik vroeg me af of ik ook naar de Achterhoek zou willen verhuizen. Ik zag er wel de aantrekkelijkheid van in.

Maar kom ik dan ooit nog wel aan schrijven toe, als ik straks weer volmaakt tevreden aan het houthakken en grasmaaien en appels plukken ben?

Eerst maar eens Buitenleven van Nina Polak lezen.