Lopen door het land van de Elisabethsvloed

Verwacht geen overweldigende natuur op de eerste twee etappes van het nieuwe Biesboschpad. Maar vestingstadje Geertruidenberg en landgoed De Koekoek maken veel goed in het gebied dat 600 jaar geleden kopje-onder ging tijdens de Elisabethsvloed.

Nieuwe lange-afstandswandeling

Bijna 170 kilometer – opgeknipt in 33 korte etappes – telt het gloednieuwe Biesboschpad. De route voert door de voormalige Groote Waard: een polder van ferme omvang die door de Elisabethsvloed in 1421 veranderde in een binnenzee. Het traject, grotendeels in Noordwest-Brabant, loopt in een grove lus van Geertruidenberg via Dordrecht naar Waalwijk. Met halverwege een noordelijk stuk van Nationaal Park de Biesbosch, het grootste zoetwatergetijdengebied van Europa,dat door de overstroming ontstond. Bedenker van het pad is Madenaar Hans Kuijpers, oud-wethouder en wandelliefhebber, die vond dat het gebied wel een geel-rood gemarkeerde lange-afstandswandeling verdiende. Deze herfst werd het Biesboschpad officieel geopend – zes eeuwen na de grote vloed.

‘Een vreeselike vloed’

Van de enorme overstroming kun je je tijdens deze wandeling 600 jaar na dato logischerwijs weinig meer voorstellen. Maar ‘omdat het water weer komt’, is de Elisabethsvloed­­ nog altijd actueel, vindt de organisatie achter het jubileum van een van de grootste watersnoodrampen uit de Nederlandse geschiedenis. Die voltrok zich in de nacht van 18 november (destijds de naamdag van de heilige Elisabeth­­) in 1421, toen een stormvloed een dijkdoorbraak veroorzaakte nabij Dordrecht. In de Groote Waard gingen volgens de overlevering 72 dorpen kopje-onder, en tienduizenden mensen verdronken. Larie stelt historicus Hanneke van Asperen, een van de auteurs van het boek De grote en vreeselike vloed. Het water kwam geleidelijk, bewoners konden vluchten en veel dorpen bestonden in die tijd slechts uit een handvol huizen­­.

Moddervette zeeklei

Het Biesboschpad loopt grotendeels­­ rondom het Nationale­­ Park, dus staat de wandelaar lang niet overal overweldigende natuur te wachten. Dat gaat in elk geval op voor de eerste twee etappes.

Het landschap van het traject van Geertruidenberg naar Drimmelen oogt behoorlijk verrommeld. Het pad voert langs een ‘woud’ aan elektriciteitsmasten, waarin je desondanks schoonheid kan zien: een soort Eiffeltorens-light. Ook het met populieren afgebiesde Amertak-kanaal, heeft zo z’n charmes. Etappe twee – van Drimmelen naar Hooge Zwaluwe – omvat onder meer een bekoorlijk stuk over landgoed De Koekoek met deels bos. Vervolgens gaat het langs weilanden en akkers met on-Brabantse, moddervette zeeklei. Gronden die eens door de Elisabethsvloed waren overspoeld en weer werden ingepolderd.

Verrassend Geertruidenberg

Troef van de twee etappes – samen­­ krap 14 kilometer – zijn de plaatsjes die deel uitmaken van de Zuidwaterlinie: een lint van elf Brabantse vestingstadjes met inundatiegebieden, die vroeger onder water werden gezet om de vijand buiten de deur te houden. Aangename verrassing­­ is Geertruidenberg, een stad die dankzij de Elisabethsvloed goede zaken­­ deed met de zalmvangst. Er is geen berg te bekennen, wel prachtige panden aan de langgerekte, horeca-rijke markt, een van de fraaiste van het land. Vreemd is de enorme koeltoren van de Amercentrale die aan de westkant opdoemt en je de rest van de route ‘achtervolgt’. Waarom ligt dit betonnen gevaarte uitgerekend in de zichtas van deze mooie markt?

De poort naar de Biesbosch

Drimmelen is ook een dot. Diens Herengracht geldt nota­­ bene als de ‘schoonste’ straat van de provincie. Dat ook hier de illustere panden niet typisch Brabants aandoen, klopt als een bus. Ooit behoorde de plaats – net als Geertruidenberg – tot Holland. Drimmelen heeft een relatief omvangrijke jachthaven, en is de maritieme poort naar de aan de overkant gelegen Biesbosch. Vergeet bij binnenkomst van het plaatsje niet de ‘expositiepaal’ te bekijken met oude foto’s over de postbezorging aan de bewoners van het natuurgebied. Ook bij pakken sneeuw en ijs liepen bezorgers een uur of vijf om brieven, pakketjes en de laatste nieuwtjes af te leveren. Indrukwekkend.