Juwelier Francesco Geraci vroeg een Siciliaanse maffiabaas om hulp, en daarna was er geen weg terug

“Door een lichtzinnigheid heb ik mijn hele leven geruïneerd.” Francesco Geraci, een juwelier uit het Siciliaanse stadje Castelvetrano, herhaalde dat afgelopen dertig jaar vaak. Want hij kon die tweede helft van zijn leven niet rustig op Sicilië leiden. Voor zijn eigen veiligheid was hij in het noorden van Italië ondergedoken. Daar had hij een nieuwe naam en geen werk. De voormalige juwelier kreeg leefgeld omdat hij in 1996 met justitie was gaan samenwerken en in het Italiaanse beschermingsprogramma was opgenomen. Geraci had de magistraten informatie verschaft over een van de gevaarlijkste maffiosi van het eiland: Matteo Messina Denaro, een moordzuchtige maffiabaas (die vorige maand, na dertig jaar voortvluchtig te zijn geweest, in Palermo is opgepakt). Francesco Geraci was diens hulpje geweest.

De verwoestende lichtzinnigheid waarover Geraci sprak, bestond eruit dat hij Messina Denaro in de jaren tachtig om een gunst had gevraagd. Geraci was net als zijn oudere broers in de goedlopende juwelierszaak van zijn ouders gaan werken. Het gezin had niets met criminaliteit van doen. Maar toen hun winkel in Castelvetrano twee keer was overvallen en er opnieuw verdachte personen rondhingen, had Geraci zich tot Messina Denaro gewend. De twee mannen waren in dezelfde buurt opgegroeid. Geraci wist dat zijn jeugdvriend lid van de maffia was, maar had – naar eigen zeggen – niet door wat een zware crimineel hij wel niet was. Hij legde hem zijn probleem voor, waarop de machtige maffioos zei: “Maak je geen zorgen, dit los ik voor je op”. Prompt verdwenen de verdachte personen uit beeld. Geraci bedankte hem en zei: “Laat het me weten als ik iets terug kan doen”.

Geraci wist te veel

Vanaf dat moment – Geraci was begin twintig – ging het mis. Als juwelier had hij een wapenvergunning en een pistool. De maffiabaas vond het daarom handig als Geraci hem af en toe chauffeurde en als wedergunst deed hij dat. Maar het ging van kwaad tot erger. In 1989 was Geraci aanwezig bij een moord die Messina Denaro pleegde. De jonge maffioos was binnen cosa nostra toen al de baas van de hele provincie Trapani. Messina Denaro gaf Geraci ook grote sommen geld om in de kluis van de juwelierszaak te bewaren. Er volgden meer moorden. En er waren vergaderingen in de winkel waarbij ook de toenmalige capo dei capi Totò Riina aanwezig was. Riina kwam op een gegeven moment aanzetten met een hele berg dure juwelen, die Geraci voor hem verstopte. Geraci was zelf formeel nooit tot de maffia toegetreden; hij was een hulpje.

Later verklaarde Geraci tegenover het OM dat hij al snel uit die criminele kring had willen stappen. Maar toen hij Messina Denaro vertelde dat hij naar Toscane wilde verhuizen om daar juwelen te verkopen, had de maffiabaas hem met één blik te verstaan gegeven dat er geen weg terug was. Geraci begreep dat zo’n stap hem zijn leven zou kosten; hij wist te veel.

Veroordeeld tot levenslang

Begin 1992 stuurde Totò Riina een groepje maffiosi onder leiding van Messina Denaro naar Rome. Riina wilde de Siciliaanse aanklager Giovanni Falcone, die destijds in de hoofdstad werkte en buitengewoon actief in het bestrijden van Cosa nostra was, uit de weg ruimen. De mannen moesten uitzoeken hoe ze Falcone in Rome het beste konden vermoorden. Geraci was ook van de partij. Maar na een week haalde Riina de mannen terug naar Sicilië. De grote baas had inmiddels besloten om Falcone op de snelweg bij Palermo op te blazen. Zo geschiedde: in mei 1992 ontplofte er een bom onder de auto waarin Falcone zat.

Francesco Geraci werd in 1994 gearresteerd. Twee jaar later besloot hij te praten. Hij vertelde het Openbaar Ministerie alles wat hij wist over Messina Denaro. Mede dankzij die getuigenis kon de gewelddadige maffiabaas tot levenslang worden veroordeeld.

Sinds Geraci een ‘medewerker van justitie’ was geworden, vreesde hij voor Messina Denaro’s wraak. Terwijl hij zijn geheime leven in het noorden leidde – waar hij een Russin leerde kennen met wie hij een zoon kreeg – maakte hij zich ook voortdurend zorgen over de veiligheid van zijn familie in Castelvetrano. Geraci zei spijt als haren op zijn hoofd te hebben dat hij zijn jeugdvriend destijds zo ondoordacht om hulp had gevraagd.

Francesco Geraci werd op 1 januari 1964 geboren in Castelvetrano. Hij stierf aan darmkanker op 5 februari 2023 in Milaan.