‘Ik groeide op in een rozebrillenwereld, maar nu weet ik: liefde is mooi, maar offer jezelf niet op’

Tijdgeest verkent het DNA van de liefde: hoe werkt de relatie van je ouders door op je eigen relaties? Janou (42) vond als kind de grote liefde tussen haar ouders vanzelfsprekend. Ze weet nu dat totale overgave ook een keerzijde heeft.

“Laatst ging ik onverwacht bij mijn ouders langs. Ik trof ze Rummikuppend, hand in hand. Het is makkelijk om verliefd te doen in het openbaar, je kunt prachtige foto’s op Instagram zetten, maar dit is voor mij echte liefde: als je samen thuis bent, wanneer er niemand kijkt.

Ik ben opgegroeid in een rozebrillenwereld. De grote liefde tussen mijn ouders was voor mij een vanzelfsprekendheid. Ze verschillen erg van elkaar: mijn moeder is heel zorgzaam, altijd bang dat er iets met m’n zus of mij zou gebeuren, mijn vader maakte zich juist nergens druk over en liet ons erg los. Die tegenstrijdigheden leidden niet tot problemen, want ze accepteerden elkaar. Ze vulden elkaar naadloos aan en deden alles samen.

De laatste twaalf jaar kwakkelde mijn vader erg met zijn gezondheid. Mijn moeder heeft zichzelf als mantelzorger totaal weggecijferd. Op haar 74ste tilde ze hem iedere dag uit bed. Ze kon hem vanwege zijn parkinson­dementie geen minuut alleen laten­­. Van een verzorgingshuis wilde ze niks weten. ‘Ik heb voor hem gekozen, niemand haalt ons uit elkaar’.”

Het voelde als episch falen

“Dat ikzelf twaalf jaar geleden scheidde, voelde als episch falen. Op mijn 25ste werd ik zwanger van de jongen die vanaf mijn 17de mijn beste vriendje was. Ik wist nog niet wat ik wilde in het leven, ik had ruimte nodig om mezelf te ontdekken. Ik heb er veel gesprekken met mijn moeder over gehad. ‘Je vader en ik hebben het ook wel eens lastig gehad’, zei zij. ‘Zolang je nog gevoel hebt voor elkaar en er is wederzijds respect, moet je niet zomaar opgeven.’

We hebben echt geprobeerd bij elkaar te blijven. Zo hoort het toch? Je kúnt elkaar niet veranderen, weet ik nu. Dat hebben mijn ouders ook nooit gedaan. Er zijn altijd eigenschappen van een ander die je niet zo leuk vindt. Het enige wat je daaraan kunt veranderen, is hoe je daar zelf mee omgaat.

Inmiddels heb ik al elf jaar verkering met GertJan. We staan samen op, en gaan samen naar bed. Iedere ochtend maakt hij een ontbijtje voor mij, en iedere ochtend gaat hij mee naar beneden om me uit te zwaaien als ik naar mijn werk vertrek. Samen runnen we in de weekenden een boetiek, we doen eigenlijk vrij veel dingen samen.

Ik ben vrij druk en heel impulsief, hij is mijn tegenkracht, rationeel en realistisch. Ik zeg meteen ‘ja’ op alles, hij zegt: ‘Heb je er wel over nagedacht dat…’ In het begin vond ik dat irritant, nu vind ik het heerlijk dat hij vaak besluiten neemt die ik niet kan nemen. Vroeger wilde ik alles zelf doen. Nu weet ik dat je niet alles uit jezelf hoeft te halen, je kunt samen een geheel zijn, zoals mijn ouders.

Ik ben een ontzettende control freak, maar liefde betekent ook loslaten. Dat leerde ik van mijn vader toen hij op zijn sterfbed lag. Hij kreeg palliatieve sedatie, de artsen zeiden dat zijn lichaam al zo verzwakt was dat het niet lang meer zou duren. We zaten met zijn allen aan het bed, draaiden mooie muziek. Hij bleef maar ademen.

Ineens besefte ik: hij zal niet sterven waar mijn moeder bij is – hij blijft haar vasthouden. Toen heb ik voorgesteld dat mijn moeder en mijn zus een luchtje gingen scheppen. Zelf bleef ik, de control freak, in de kamer. Maar natuurlijk moest ook ik hem loslaten­­. Alleen GertJan bleef over. ‘Je meisjes zijn weg, als je er tussenuit wil knijpen, nu kan het’.”

Mijn moeder brak in honderd stukjes

“Mijn moeder is na het overlijden van mijn vader in honderd stukjes gebroken. Dat is de keerzijde­­ van hun mooie verhaal. Wat blijft er van je over als die ander er niet meer is? Ze brandt kaarsjes in haar huis en neemt de urn met zijn as ’s avonds mee naar haar slaapkamer. Ze is sterk. Ze is gaan zwemmen, ze doet werk met geestelijk gehandicapten. Maar alle minuten van de dag mist ze hem. Ik denk niet dat het slijt. Ze is niet meer heel.

Liefde is prachtig, maar ik denk dat je moet waken voor totale opoffering. Je moet misschien niet elkaars aanvulling én invulling zijn. Het liefst zou ik 24 uur per dag bij GertJan zijn, maar ik moet ook mijn eigen identiteit behouden. Tegelijkertijd heb ik bij mijn ouders gezien dat je liefde in totale overgave moet beleven. Als je dat niet doet, kun je weliswaar minder hard worden gekwetst, maar word je ook niet geraakt.”

De volledige namen van de personen uit dit artikel zijn bekend bij de redactie.