Het op de zee gewonnen land werd poëzie

Het had de ideale stad kunnen worden, Lelystad. Maar de open tuintjes zó aangelegd dat buren er schop en spade in de grond zouden steken om er één mooie gezamenlijke tuin van te maken, werden al gauw door wankele Gamma-schuttingen omheind. En op de zonneterrassen van de pianowoningen genoot maar zelden iemand van de namiddagzon: “Het waaide er altijd veel te hard.” Aldus Frits Tellegen, die de polderstad ontwierp. Hij blikte vijftig jaar na dato terug, in een uitzending van ‘Andere tijden’. Lelystad, vond hij, was een stad om in te wonen, niet om naar te kijken.

Dichter Peter van Lier gaf in zijn cyclus (en gelijknamige bundel) ‘Laaglandse remedies’ het weidse polderlandschap met zijn nieuwe steden gestalte in taal. Het op de zee gewonnen land gaf hij geschiedenis door stemmen te laten klinken van mensen die daarvan deel uitmaakten. Mensen als de gepensioneerde boer, die ooit het oude land verliet om verse poldergrond te gaan bebouwen:

‘De grond was maagdelijk.’ Of de beleidsmakers, die vanachter hun bureau natuurgebieden uitdachten, de architecten die een stad ontwierpen, als ‘remedie’, als manier om een band te scheppen. Hij liet bewoners aan het woord van die stad, waar wind over de pleinen joeg, zo hard “dat / kinderwagens / bijna de lucht in vlogen”.

Van Liers gedichten lezen als ready mades en zitten vol zinnetjes die zo uitgesproken hadden kunnen zijn, zinnetjes die de Holland­se nuchterheid van ‘doe maar gewoon’ ademen, maar waarin tegelijk een zekere weemoed klinkt. Van Nederlands jongste provincie maakte Van Lier poëzie.

Janita Monna (1971) is journalist en recensent. Ze woonde lange tijd op Bonaire waar ze als correspondent werkte. Monna werkte als redacteur Poetry International festival en was initiatiefneemster voor de jaarlijkse Gedichtendag. Voor Trouw schrijft ze wekelijks over poëzie.