Gedupeerden van de toeslagenaffaire werden gesloopt door de fiscus: ‘Ik wil de overheid de kans geven het goed te maken’

‘Zelfs mijn moeder vroeg waarom ik fraudeerde’

Maya Abdin (39) uit Groningen

Mijn ex en ik hadden altijd ­vertrouwen in elkaar. We kenden elkaar lang, hadden drie kinderen samen. Toen hij een studie farmacie begon, steunde ik hem daarin. Daar kwam een einde aan toen dit belastinggedoe begon. Opeens kregen we een stroom aan brieven van de Belastingdienst, over de opvang waar de kinderen vanaf 2012 naartoe gingen. We moesten grote bedragen terugbetalen. Ik beschuldigde mijn ex ervan dat hij met mijn DigiD toeslagen had aangevraagd waarop we geen recht hadden. Hij had tenslotte mijn inloggegevens.

Ik was echt boos op hem, het liep uit de hand. Op een gegeven moment heb ik besloten dat we uit elkaar gingen. Ik vertrouwde hem niet, kon niet meer met hem leven. Later heb ik ook de kinderopvang beschuldigd. Ik betaalde zelf de eigen bijdrage, de opvang regelde de toeslagen rechtstreeks met de Belastingdienst. Als je onterecht van fraude wordt beschuldigd, kijk je eerst naar de mensen om je heen. Het kwam niet in me op dat de overheid zelf fout zat.

De collega's van Blendle spraken dit artikel voor u in. Beluister het via onderstaande speler.

Soms kreeg ik wel twee brieven per dag. Langzaam werd het me duidelijk dat het bij de Belastingdienst zelf niet klopte. Ik ging hier in Groningen naar het lokale kantoor, met bewijzen van de uren waarop de kinderen naar de opvang waren gegaan. Maar de ambtenaar vertelde dat hij niets kon doen. Ik moest de schuldsanering in. Ondertussen was de belastingdienst de verschuldigde bedragen al aan het verrekenen met zorg- en huurtoeslag. Zo kwam ik op alle fronten flink in de schulden.

Ik woonde een jaar in een huis zonder inboedel

Een hulpverlener uit het wijkteam vroeg me steeds waarom ik de huur niet betaalde. Alsof ik daar zelf voor koos. Nadat ik eruit was gezet, woonde ik een jaar in een huis zonder inboedel. Er stond geen bank, er waren geen bedden. Mijn kinderen verbleven bij mijn ex, want ik kon ze geen eten geven. De buren werden angstig. Wat moet zij daar, vroegen ze zich af. Ik begrijp dat wel, het was ook geen normale situatie. Ik was een fraudeur. Bij ons in de familie is dat onacceptabel. Het is heel pijnlijk als zelfs je naasten denken dat je geld hebt gekregen, waar je geen recht op hebt. Mijn moeder zei letterlijk tegen me: ‘Maya, je hebt geld. Waarom doe je dit?’ Pas toen ik een jaar in dat lege huis leefde, kwam het besef dat ik niets fout had gedaan. Anders was in die periode het geld wel komen bovendrijven.

Inmiddels heb ik een andere woning waar ik blij mee ben. Maar nog steeds is er angst, ook bij mijn kinderen. En heb ik soms hartkloppingen en ademhalingsproblemen. Terwijl ik dit vertel, voel ik ook pijn op de borst. Ik lijk sterk, maar de situatie doet veel met me. Financieel ben ik afhankelijk van mijn moeder en mijn ex. Dat voelt alsof ik niet vrij ben. Van mijn bewindvoerder krijg ik honderd euro per week, maar met zijn vieren is dat op woensdag of donderdag al op.

Voor luxe is geen ruimte. Zakgeld om op school iets te kunnen kopen, zit er niet in. Wij leven anders dan andere mensen. Ik heb het de kinderen leren accepteren, maar ze vinden het niet makkelijk. Ik trouwens ook niet. Het leven bestaat uit meer dan alleen eten. Ik zou de kinderen zo veel meer gunnen.

Ik wil de overheid de kans geven het goed te maken, hopelijk kan ik vertrouwen op een eerlijke compensatie. Dan zet ik er ook een punt achter. Ik ben niet wraakzuchtig en kijk liever naar de toekomst. Ik wil door, ook voor de kinderen. Hoe simpeler het leven, hoe beter. Ja, een eenvoudig leven zou ik al fantastisch vinden.

‘Het gaat allang niet meer over geld’

Naciye Polat (42) uit Den Haag

Vijf jaar geleden stond ik voor de spiegel en wist niet wat me overkwam. Het was overdag, maar alles om mij heen werd donker. Ik zal dat moment nooit vergeten, het was mijn ineenstorting. Die dag kwam de crisisdienst bij ons thuis en werd ik opgenomen. De sterke vrouw die altijd alles deed en sterk in haar schoenen stond, was een zieke moeder geworden. Iemand die nooit meer lachte en de rest van haar leven medicijnen zou moeten gebruiken.

Ik ben drie keer opgenomen geweest, de psychische schade is blijvend. Er zijn periodes dat ik me even goed voel, maar ook dagen dat ik niets kan. Ik vind dat vooral erg voor de kinderen. Hele lieve kinderen, die zo veel met mij hebben meegemaakt. Mijn dochter kampt met angsten, loopt bij de psychiater. Ze is een meisje van zeventien! Ze is onzeker en het lukt haar niet meer om naar school te gaan. Zo was ze nooit. De middelste, een zoon, zorgde jarenlang voor ons in plaats van dat hij met zijn vrienden ging voetballen. En ook de jongste heeft klachten door de spanning. Ik voel me daar heel schuldig over.

Ze zijn me bijna ontnomen, 2,5 jaar geleden. Het besluit was al genomen, een gastgezin stond klaar. Precies toen hulpverleners hen kwamen ophalen, kwam heel toevallig mijn moeder langs. De reddende engel, alsof God haar had gestuurd. Ik was geblokkeerd, maar zij verzette zich vreselijk. Dan zou zij wel voor de kinderen zorgen, riep ze. Ze mochten op het nippertje blijven. Wel vragen ze zich nog steeds af waar ze anders terecht waren gekomen.

De wonden zijn te diep

Het gaat bij ons allang niet meer over geld. Daarvoor zijn de wonden te diep. Mijn man en ik zijn uit elkaar, we zijn ons huis kwijt, auto’s kwijt. We halen voedselpakketten op om te kunnen eten. Maar vooral onze gezondheidsproblemen zijn zwaar. We ondervinden er allemaal schade van, puur door zes jaar stress. De schuldbedragen zie ik slechts als cijfertjes. De emotionele impact is veel groter. Een gezonde moeder kunnen zijn, dat mis ik gewoon. En ik krijg het nooit meer in mijn leven terug. Dat is onmogelijk te compenseren.

We hadden het altijd goed. Daar werkte ik ook hard voor. Ik heb een vwo-diploma, studeerde rechten. Mijn man en ik hadden een onderneming in natuursteen. We deden hele mooie dingen, hadden ons zelfs goed door de economisch zware periode heen ­geslagen. Door deze ellende moesten we er alsnog mee stoppen. Later ben ik in de wijk nog een Turkse supermarkt begonnen. Het werd een drukke, goedlopende zaak. Maar ik kon het niet meer aan. Ondernemen is echt mijn ding, maar ik zat letterlijk achter de kassa te huilen. De klanten kwamen me troosten in de winkel. Toen heb ik de zaak overgedragen aan een ander.

We leven nu van mijn WIA-uitkering. Op een deel wordt beslag gelegd. Een advocaat heeft mijn dossier in behandeling, maar het gaat nog niet erg snel. Ik heb het idee dat het nog steeds een chaos is bij de Belastingdienst. Ik wil eigenlijk nog steeds niet geloven dat dit allemaal in Nederland gebeurt. Ik ben het ook beu om in een vechtpositie te blijven staan, tegenover een maatschappij waarin ik altijd heb geloofd. Ik kan het niet meer. De eerste blauwe enveloppen die door de bus kwamen, herinner ik me nog goed. We hadden totaal geen besef dat we in een web belandden.

‘Ik kreeg doorlopend vorderingen, het was een gekkenhuis’

Miranda Sluiter (44) uit Hoogeveen

De toeslagenaffaire heeft me erg veranderd. Van een sociaal persoon ben ik iemand geworden die de kat uit de boom kijkt. Tot 2007 leefde ik onbezorgd. Ik had een goede opleiding, mooi werk. Mijn relatie ging weliswaar kapot, maar met een geweldige dochter had ik toch een goed leven. Nu herken ik soms mezelf niet. Ik heb weinig vertrouwen in andere mensen, ben voorzichtig wie ik thuis binnen laat. Op je 44ste hoor je middenin het leven te staan. Ik voel me op mijn gemak als ik lekker thuis ben.

Bij mij speelt de affaire langer dan bij de meeste gedupeerden, sinds 2007. Ik wilde mijn dochter alles kunnen geven wat ze nodig had, daarom ging ik fulltime werken en bracht ik haar naar een gastouder. Over de jaren tot 2012 heb ik alle toeslagen moeten terugbetalen, zo’n 30.000 euro in totaal. Dat kon ik als alleenstaande moeder niet opbrengen. Ik kreeg doorlopend vorderingen, het was een gekkenhuis.

Het ergste vond ik dat de hele situatie me zo onzeker maakte. Ik kocht mijn pensioen, ­levensverzekering en begrafenispolis af om loonbeslagen te voorkomen. Dat mislukte. Ik werkte in de financiële wereld. Ga dan maar eens op de personeelsafdeling uitleggen dat je een schuld hebt bij de Belastingdienst. Die baan raakte ik dus kwijt. Hetzelfde gold voor ons fijne huis. Doordat mijn schuld werd verrekend met de huurtoeslag, kon ik de huur niet meer betalen. We hebben een jaar met zijn tweeën op een kleine kamer gewoond.

Ik heb vaak op mezelf bezuinigd

Onlangs had ik een goed gesprek met mijn dochter, zij is nu veertien. Ondanks ­alles heeft ze toch altijd kind kunnen zijn, vertelde ze. Dat was voor mij zo belangrijk om te horen. Er zijn toeslagouders die andere verhalen vertellen. ‘Joh, mam, we hebben het toch altijd fijn gehad’, zei ze. Dat is ook zo. Als we ’s avonds een potje Monopoly speelden met een glas ranja erbij, was het ook goed. Op mezelf heb ik wel vaak bezuinigd. Doordat ik bij de zorgverzekeraar als wanbetaler werd aangemerkt, had ik alleen recht op een basisverzekering. Gebeurde er iets met mijn gebit, liet ik het zitten. Alles om de volgende maand maar te halen. Ik heb een burn-out gehad, straatvrees. Sinds ik eens telefonisch ben uitgescholden door een medewerker van de Belastingdienst, ben ik erg gevoelig voor boze mensen. En nog steeds heb ik soms paniekaanvallen.

Inmiddels hebben we weer een fijne woning. En ik heb opnieuw werk. Hoewel niemand deze dertien jaar kan compenseren, hoop ik snel ook financieel met een schone lei te kunnen beginnen. Ik heb een zaakbehandelaar die hard aan mijn herbeoordeling werkt. Binnenkort krijg ik iets te horen, maar ik durf er nog niet op te vertrouwen. Als het echt goed komt, heb ik mijn dochter beloofd samen weg te gaan. Het hoeft niet ver weg, gewoon even zonder zorgen aan ons hoofd. We gaan er pas serieus over nadenken als er iets op de rekening staat.

Ik zeg wel eens dat ik van een Gooische vrouw ben veranderd in een arme sloeber. Daardoor ben ik zeker mensen kwijtgeraakt. Vrienden en vriendinnen snapten niet waarom ik thuisbleef als ze op stap gingen. Het leven is hard als je niet aan de standaard van anderen voldoet. Ik heb er nu nog een paar. Ze zijn op één hand te tellen, maar mij zijn ze erg dierbaar. Ze zijn van plan de oude Miranda weer omhoog te halen als dit achter de rug is. Of het ze zal lukken, weet ik niet. In principe heb ik nog steeds dezelfde humor. Misschien ben ik zelfs nog wel dezelfde persoon, maar die zit dan wel diep weggestopt.

Lees ook:

Na de toeslagenaffaire is het tijd voor een nieuw belastingstelsel, dit zijn de drie scenario’s

Het hele belasting- en toeslagenstelsel moet na de verkiezingen op de schop, vindt staatssecretaris Van Huffelen. Alles is bespreekbaar.