Coach Lucinda Douglas: ‘Slachtoffers krijgen te veel aandacht in mijn ogen, meer dan mensen die kansen grijpen’

Empowerment-coach Lucinda Douglas (51) spreekt zalen toe over vrouwelijk leiderschap. Nu staat ze in het theater. ‘Topvrouwen nemen alles zo zwaar en maken zich onnodig klein. Ik laat juist mijn stem horen.’ Een gesprek aan de hand van de zintuigen.

PROEVEN - De smaak aan mensen varieert niet

“Een rode draad in mijn leven is dat ik overal van wil proeven, van mensen, van het ­leven. Ik voel snel aan wat voor sfeer ergens hangt, of iets zwaar is of juist vrolijk. En ik weet vaak na één woord al hoe iemand in elkaar steekt, als jong meisje ontwikkelde ik daar een antenne voor. Nu ik ouder ben, merk ik dat de smaak aan mensen niet erg varieert. De verhalen lijken op elkaar, de geschiedenis herhaalt zich.

In mijn coaching en talkshows hoor ik steeds hetzelfde narratief, het maakt niet uit of het om zakenvrouwen gaat of om vrijwilligers met wie ik kook in mijn evangelische kerkgemeenschap. Steeds weer zie ik dat vrouwen zich klein houden. ‘Als ik niet druk bezig ben, weet ik niet wie ik ben’, zeggen ze dan. Hun identiteit is vaak gebouwd rond het idee: als jong meisje ben ik niet gezien en daar ga ik nog steeds onder gebukt. Ik vind dat jammer en zie het als excuus, zo houd je krampachtig vast aan een negatief verhaal.

Tegelijkertijd roepen ze: ik wil gezien worden, mijn stem laten horen. Daarom heb ik begin juni een theater in Rotterdam afgehuurd om vrouwen en hun verhalen te laten klinken: het podium van je leven. Maar dan schrikken ze. Vrouwen durven niet, ze vragen zich af wie er op hun verhaal zit te wachten. Mannen doen dat anders. Toen ik onlangs opperde dat ik in navolging van mijn boek Lefwijf er een ga maken met verhalen van eigenzinnige mannen – Lefgozer – had ik de volgende dag tientallen mails van kerels.”

HOREN - Laat je horen, besta!

“Ik hou heus van dat navelstaren van vrouwen, met hun eeuwige zoektocht. Toch snap ik de onzekerheid niet: ik laat mijn stem juist graag horen. In Zuid-Afrika, waar ik ben opgegroeid, voldeed mijn stem niet. Wettelijk telde ik tijdens de Apartheid als kleurling niet mee. Alles in mijn jeugd was onveilig. Als meisje van zes werd ik verkracht, daarna was ik altijd op mijn hoede en lette ik scherp op of iemand me wilde aanranden of verkrachten.

Mijn vader, hoewel ik hem bewonderde, was gewelddadig. Mijn vijf oudere zussen en ik onderhandelden vaak wie die avond de klos was, want hij sloeg ons elke dag. Omdat ik niets kon vergelijken, was ik diepgelukkig. Echt. Ik dacht dat alle kinderen een pak slaag kregen. Dit is het leven van iedereen, dus moet je er maar wat van maken, dacht ik.

Een paar jaar geleden zocht ik een manier om die ervaringen te verwerken en heb ik alles opgeschreven in Yes You Can Woman!, mijn autobiografie. Dat boek is een ode aan mijn zussen, want zij vingen vaak de klappen op. Al konden ze mijn waarachtige weergave van ons ­gezinsleven niet waarderen. Ze spanden direct rechts­zaken tegen mij aan. Mijn zussen ervaren nog schaamte over die periode. Mijn openhartige boek was een brug te ver, dus heb ik nu nog maar contact met één zus, helaas.

Ik schreef mijn levensverhaal ook op als reactie op wat mensen vaak tegen mij zeiden: ‘Het zit jou ook altijd mee. Daarom kun jij zo positief zijn.’ Klaarblijkelijk gaat het altijd goed met je als je niet bij de pakken neer gaat zitten. Ik wil juist laten zien dat je ondanks veel ­geweld en ellende positief kunt blijven.

Mijn wilde, woelige jeugd heeft me juist een ander perspectief gegeven. Ik weet als geen ander dat materie er niet toe doet. Laatst zei ik tegen Richard, mijn man: ‘Ons volgende huis wordt antikraak’. Ook had ik altijd maar twee onderbroeken: één om aan te trekken en één om mee te nemen. Nu zijn het er drie.”

(Tekst gaat verder na de foto)

VOELEN - Veiligheid geeft je vleugels

“Welke emoties bij mij de boventoon voeren, weet ik niet. Ik ben niet zo snel geraakt, behalve als iemand zich in mijn kerk laat dopen. Dan huil ik aan een stuk. Tegenwoordig is het in om allemaal zielige verhalen te posten op sociale media, zo overdreven emotioneel vind ik dat. Slachtoffers krijgen veel te veel aandacht in mijn ogen, meer dan mensen die ervoor gaan en kansen grijpen.

Op mijn 22ste verliet ik Zuid-Afrika en ging als au pair in Nederland aan de slag. Ik weet nog goed dat ik aan de Utrechtse Oude Gracht zat en ineens opmerkte dat niemand me lastigviel, me wilde aanranden of molesteren. Toen besloot ik ten diepste: hier kan ik alles worden wat ik wil. Hier ben ik vrij en veilig. Dat besluit gaf me vleugels. Ik wilde meedoen en leerde de taal met Jip en Janneke-boekjes uit de bibliotheek.

Ik ontmoette al vlot toen ik hier woonde mijn eerste echtgenoot, hij was analytisch en betrouwbaar: onweerstaanbaar aantrekkelijke eigenschappen. Binnen zes weken was ik getrouwd. We kregen al snel een dochter en ik wilde dolgraag een tweede kind. Maar deze man, die absoluut niet saai en betrouwbaar bleek, wilde ik niet meer.

Een maand na de geboorte van mijn zoon ging ik bij hem weg. Ik zocht een huis en ging een typecursus doen, dat leek me het beste plan. Die periode was zwaar, maar ook interessant. Ik scheurde op een oude fiets naar verschillende werkplekken. Ik voelde dat ik het zou ­redden.”

INTUÏTIE - Plan niet krampachtig een carrière

“Nadat ik samen met een collega het boek Sales is sexy had geschreven, kwam ik bij het thema vrouwelijk leiderschap uit. Dat vond ik geweldig, dus begon ik een eigen bedrijf, nu twaalf jaar geleden. Praten over vrouwelijk leiderschap blijft heerlijk, maar helaas kiezen high potentials, topvrouwen met wel vier of vijf opleidingen, vaak voor de zeer kritische blik. Zij willen dat leiderschap gaat over hoe zwaar ze het hebben en over dat hun omgeving niet meewerkt.

Als ik dan zeg: wat doe je zelf?, dit gaat ook over jou, dan ben ik te confronterend. Bij mijn online talkshows waarin ik vrouwen in de schijnwerpers zet, krijg je geen koffie of thee, maar een glas vol bubbels! Laatst liepen enkele vrouwen de zaal uit, ze vonden het te licht. We hadden kennelijk te veel plezier. Maar dat is juist de ­bedoeling. Ik hou van dat speelse meisje in mij.

Vorige maand stond ik samen met mijn oudste dochter in de Rai op de Carrièrebeurs. Ik vertelde al die jonge vrouwen daar: houd niet krampachtig vast aan je car­rièreplan, geniet van het leven. Je leert jezelf juist kennen door alle beren op je pad en niet door te doen wat van je verwacht wordt. Kies voor een chille baan en óók voor kinderen, maar houd je niet te veel met het huishouden bezig. Ik weet de weg naar de wasmachine slecht te vinden. Organiseer je leven zoals jij wil.”

RUIKEN - Op het vliegveld hangt de geur van opportunity

“In 2008 was ik voor het laatst in Zuid-Afrika. De lucht op het vliegveld daar staat voor mij voor opportunity, kansen. Ik hou van die geur en van het gevoel van avontuur dat erbij hoort: er kan nog van alles ontstaan, het leven knispert, er staat iets te gebeuren. Hoe goed ik ook zoek, ik heb dat hier in Nederland nog nooit geroken.

Andere geuren die veel voor me betekenen, zijn gekoppeld aan mijn jonge jaren. Ik weet niet anders dan dat er een pan met curry op het vuur stond – net als nu bij mij thuis. En mijn vader werkte in een houtfabriek, altijd hingen van die verse houtkrullen in zijn grote gebreide trui. Ik liep graag achter die geur aan. Mijn vader was een hork, maar hij runde de boel wel en deed naast vreselijke ook fantastische dingen.”

KIJKEN - Netvliesmomenten openen je ogen

“Ik spreek nooit over trauma’s, dat woord zou verboden moeten worden. Ik noem de dingen die mij overkwamen liever netvliesmomenten. Ik weet nog goed dat ik een jaar of veertien was en er een buurman met verwaarloosde kinderen langs ons huis liep. Zijn vrouw was overleden en hij vergreep zich geregeld aan zijn dochtertje: zij was elf toen haar eerste kindje werd geboren. Ik merkte dat mijn moeder empathie had voor die man. Dat vond en vind ik nog steeds onbegrijpelijk. Hoe kon ze dat vreselijke onrecht toedekken, goedkeuren bijna?

Ze viel op dat moment van haar voetstuk. Ik vond mijn moeder altijd zo’n heldere vrouw voor wie ik bewondering had. Zo gaf ze niet alleen haar eigen kinderen borstvoeding, maar ook baby’s die weggedaan werden door de ouders. Ze ging dag in, dag uit naar het ziekenhuis om ze te voeden. Moedig en krachtig vond ik dat. Zelf zag ze dat niet zo, het was gewoon haar manier van doen. Natuurlijk had ze graag mijn vader de laan uitgestuurd, maar dat lukte niet met zeven kinderen.

Mensen noemen mij weleens een rolmodel. Nou, hou je voetstuk maar lekker bij je, daar kukel je even gemakkelijk weer vanaf. Zo was ik vorige maand ineens trending op TikTok met een uitspraak die ik jaren geleden had gedaan in een talkshow met Prem Radhakishun. Ik zei toen – en daar sta ik nog steeds achter – dat ik in Nederland nooit ben gediscrimineerd.

Ik werd direct gecanceld, mensen noemden me verrader. Mijn verhaal werd niet geloofd. Het lijkt wel alsof dat wat ik heb meegemaakt niet mogelijk is. Maar het is waar, ik heb me nooit gediscrimineerd of een minderheid gevoeld. Het is maar vanuit welk perspectief je het bekijkt. Daar kom je weer uit bij dat irritante slachtofferschap. Voor mij is het simpel: je hebt geen rechten, maar wel plichten. Zo sta ik in het leven.”