Als kind kreeg Anoush Dastgir stokslagen van de Taliban en vluchtte hij naar Nederland. Daar bood voetbal zijn redding: hij werd zelfs bondscoach van Afghanistan. Nu is er een boek over zijn leven.
Duizelingwekkend naargeestig zijn de eerste jaren in het leven van Anoush Dastgir (33), voorheen bondscoach van Afghanistan, tegenwoordig assistent-trainer bij eerstedivisionist Almere City. Zo naargeestig, dat er voor de lezer van het nu verschenen boek over zijn leven een sterke maag nodig is om het allemaal te verstouwen.
Vluchten. Mishandeld worden. Bedreigingen trotseren. Als kind, in een vluchtelingenkamp in Pakistan, moest hij in een niemandsland op een dorre zandvlakte tussen de bergen, de zoveelste verblijfplaats op zijn vlucht, zien te overleven in een klein huisje van klei, slapend op de grond, de dreiging van kakkerlakken en de Taliban trotserend. Van hen kreeg hij stokslagen op zijn bovenbenen.
Eenmaal in het veilig gewaande Nederland – in januari 2000 – blijkt het gevaar niet geweken. Zijn vader mishandelt het gezin, Dastgir vlucht meerdere keren naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Zijn moeder, ten einde raad, probeert zelfmoord te plegen.
Ballen, schoenen en Ajax-kleding
Deze eerste levensfase blijkt dermate getekend door oorlog en crises dat de lezer zich afvraagt: hoe kan iemand met zo’n voorgeschiedenis alsnog zijn weg vinden in de voetbalwereld, waarin een bijzaak als voetbal vaak voor hoofdzaak wordt versleten?
Voetbal blijkt de redding. Van zijn eerste salarisje als dertienjarige krantenbezorger koopt hij ballen, schoenen en Ajax-kleding. Dat kan alleen omdat zijn vader voor korte tijd terug naar Afghanistan is gegaan. Dit keer kan hij het loontje van zijn zoon niet innemen. Maar zijn vader keert terug, en als er op een dag een klacht binnenkomt van een krantenabonnee krijgt Dastgir klappen. Dastgir gaat onder die terreur gebukt. Hij begint te spijbelen, wordt van het vwo naar vmbo teruggezet. Er is geen land meer met hem te bezeilen, ook al is hij gescout door NEC, de profclub in de buurt van zijn woonplaats Wychen.
In het boek over zijn leven, Anoush van Ivo Roodbergen, blijkt Dastgir zelf bij vlagen ook geen held. Hij stalkt zijn vriendin, kleineert zijn zusje. Zijn gezinsleden zijn bang voor hem. Haar zoon is een kopie van zijn vader geworden, hoort hij z’n moeder aan de telefoon zeggen.
Dastgir is dan zeventien, agressief, onberekenbaar, hoort zelfs een stem in zijn hoofd. NEC heeft hem inmiddels afgetest, ook bij VVV lukt het niet. Bij de amateurs is hij vaak geblesseerd. Toch wordt hij gescout als international van Afghanistan, een voetballand in de marge, destijds pakweg de nummer 140 van de wereld.
Een boek in de hoogste versnelling
Auteur Roodbergen tekent al deze momenten op als avontuur. Beschuldigingen van matchfixing, fantasie-opstellingen, chaotische vluchten, onderlinge ruzies, machtspolitiek, armoede: aan ingrediënten voor een soms verbijsterend levensverhaal is geen gebrek. Al had meer ruimte voor bezinning niet misstaan. Dit is een boek in de hoogste versnelling. Wat Dastgir echt beweegt, komt de lezer niet altijd even goed te weten.
Na het zoveelste Afghaanse ontslag van een buitenlandse trainer in 2016 krijgt Dastgir, een dag voor een oefenwedstrijd tegen Tadzjikistan, opeens zelf de kans om de nationale elf te leiden, 27 jaar oud pas. Niet veel later is hij definitief zélf bondscoach. Van een land onder vuur, dat wel. Alleen al dat jaar sterven vierduizend Afghanen door zelfmoordaanslagen en aanvallen op burgers.
Dastgir probeert zijn versplinterde moederland sportief te verenigen. Maar het beest blijkt nauwelijks te temmen. De voortgang van het nationale team wordt uiteindelijk teniet gedaan als de Taliban in de zomer van 2021 de macht overnemen. Zijn vader, terugverhuisd naar Afghanistan waar hij een nieuw gezin is begonnen, wordt plotseling opgepakt. Dagenlang weet niemand waar hij is.
Zo blijft de wereld van Dastgir getekend door onveiligheid. Toch is hij er inmiddels beter aan toe; een loopbaan als trainer in het Nederlandse voetbal lonkt. Het is een toekomstperspectief dat dicht in de buurt komt van de droom die Dastgir als kind al had.
Ivo Roodbergen - Anoush: Hoe de Nederlandse Anoush Dastgir als jongste bondscoach ter wereld Afghanistan wist te herenigen. Thomas Rap, 272 blz. € 23,99
Lees ook:
De bondscoach uit Wijchen laat Afghanen met succes samenwerken
Anoush Dastgir (31) uit Wijchen is in Afghanistan een held. Waar de politiek faalt, laat hij als bondscoach van het nationale mannenvoetbalelftal zijn spelers van verschillende etnische achtergronden op het veld met succes samenwerken.