Huiseigenaren verdwalen in het ‘doolhof’ van het groene subsidieloket

Iemand die zijn dak isoleert heeft recht op groene subsidie, vanwege de klimaatwinst die dat oplevert. Even aanvragen dus, als het isolatieschuim erin zit. Maar, eenmaal ingelogd op het subsidieloket, volgt nog een verzoek: upload een foto van het dak in oude staat, vóór de klimaatmaatregel. Wie geen digitaal kiekje kan invoeren loopt subsidie mis.

Een reeks van dit soort baalervaringen kwam binnen bij de Vereniging Eigen Huis (VEH). Veel huiseigenaren tobben met het aanvragen van subsidie waar ze recht op hebben, concludeert de VEH. De subsidieaanvraag voor dubbelglas levert de meeste hindernissen, voor die aanvraag zijn veel details nodig. Ook geld terugvragen na de isolatie van vloeren, muren en kruipruimtes geeft woningbezitters kopzorgen.

‘Probleem niet enorm significant’

“We ontkennen niet dat het aanvraagsysteem soms beter kan”, reageert een woordvoerder van minister Rob Jetten (klimaat). “We nemen klachten serieus en werken aan verbetering.” Wel wijst hij erop dat het gros van de bewoners geen moeilijkheden ervaart. De Investeringssubsidie voor duurzame energie (ISDE), die ook geldt voor warmtepompen en schone boilers, is volgens het ministerie ‘zeer populair’.

Dat de groene subsidiepot meestal direct leeg is, ondersteunt dat beeld. “In het afgelopen kwartaal kwamen 90.000 subsidieaanvragen binnen, waarvan 90 procent direct in orde is. Bij het aanvraagloket komen tien klachten per 100.000 aanvragen binnen.” Zo bezien vindt het ministerie de onvrede ‘niet enorm significant’.

Ook al is het een relatief kleine groep, er is volgens communicatiewetenschappers sprake van een ‘digitale kloof’. De ene burger weet zich prima door de digitale kanalen van de overheid te manoeuvreren. Anderen, bijvoorbeeld ouderen of mensen die een baan zonder computerwerk hebben, lukt dat niet.

VEH: een op de drie haakt af

De VEH toont zich bezorgd. De organisatie inventariseerde 700 klachten. Op basis daarvan schat de VEH dat een op de drie aanvragers afhaakt, omdat de subsidieaanvraag te moeilijk is.

Bewoners vinden het subsidieloket van de ISDE-regeling ingewikkeld en ontoegankelijk vanwege inlogcodes en jargon. De eisen voor aan te leveren informatie ervaren ze als hoog. Volgens de VEH zijn sommige aanvragers bang om foute gegevens in te voeren. Als gevolg daarvan laten ze de groene subsidie liggen.

Gebrek aan digitale vaardigheden is een deel van het probleem, aldus de VEH. Inloggen met DigiD of bestanden zoals vereiste ‘meldcodes’ invoeren blijkt een obstakel. Ook een profiel aanmaken blijkt voor een deel van de huiseigenaren een onbegonnen zaak, net als het snappen voor de voorwaarden. “Dit zijn vreselijk tijdrovende klussen, waar je als consument niet op zit te wachten”, zegt VEH-directeur Cindy Kremer.

Bijna niemand neemt de moeite om hulp in te schakelen: 95 procent kruipt zelf achter de computer voor de subsidieaanvraag. Terwijl het velen volgens de VEH wel makkelijker afgaat met een extra paar ogen erbij.

Eerst subsidie, dan isoleren?

Wat flink zou helpen, is volgens de belangengroep van woningeigenaren dat bewoners vooraf al subsidie krijgen voor een duurzame verbouwing thuis. “Dat kan op basis van een offerte”, zegt een woordvoerder. Hiermee zou ook een investeringsdrempel verdwijnen, omdat bewoners niet alles zelf hoeven voor te schieten.

Vooraf subsidie uitkeren zou wel veel controle vergen. De overheid moet onderzoeken of mensen geen fraude plegen. “Controle nadien zal niet altijd makkelijk zijn”, bevestigt de VEH-woordvoerder. “Toch vinden wij het werkbaar. Verenigingen van eigenaren kunnen subsidie soms al van tevoren ontvangen. Het systeem nu, met hoge bewijslast, is gebaseerd op wantrouwen. Een systeem op basis van vertrouwen zou verduurzaming van huishoudens versnellen.”

Lees ook:

Minderheden dreigen achter te blijven in de energietransitie. ‘Ze hebben wel iets anders aan hun hoofd’

Groene plannen worden door ambtenaren en technici bedacht voor de doorsnee Nederlander. Minderheden dreigen de boot te missen, waarschuwt onderzoeker Angelica Francisco. Maar ze weet ook hoe het eerlijker kan.