Klimaatrebel worden doe je zo, leert het klimaatkamp van Extinction Rebellion

De zon schijnt fel over het hooigras van natuurgebied Lutkemeer bij Amsterdam als Kathi Elshorst opstaat. De workshopleidster, roestbruin zomerjurkje en op blote voeten, steekt haar vuist hoog in de lucht. Ze weet hoe ze de rebellen in opleiding tijdens het vijfdaagse klimaatkamp van Extinction Rebellion aan elkaar moet smeden. Met het oefenen van een gezamenlijke chant.

De handvol ‘studenten’ van het klimaatkamp die deze workshop volgen, doet enthousiast mee. Elshorst legt ze belangrijke dingen uit. Hier leer je de kneepjes van het geweldloos actievoeren. Bijvoorbeeld over wat te doen als de politie een actie wil breken. “Zeg niets of ‘geen commentaar’. Als je toegeeft dat je weet dat de weg blokkeren niet mag, is dat belastend.” Ook krijgen ze uitgelegd hoe je je het best aan elkaar kan vasthouden of vastbinden.

Burgerlijke ongehoorzaamheid is het handelsmerk van Extinction Rebellion (XR). De leden ketenen zich vast aan gebouwen en blokkeren verkeersknooppunten om klimaatactie af te dwingen, bij overheid én bedrijven.

Pannenkoeken bakken voor de actievoerders

Maar Extinction Rebellion is meer dan een actiegroep. De organisatie heeft een eigen cultuur met een onorthodoxe visie op de maatschappij. Het klimaatkamp doet met zijn circustent en podium dan ook denken aan festival, met eigen sfeer en cultuur. Daar horen rouwcirkels bij.

De ellende in de wereld kan soms zwaar drukken op een activist, zeker als de omgeving niet begrijpt wat het met je doet. “In het begin snapten mijn vrienden mij niet, het voelde alsof ik ze kwijtraakte. Maar nu gaat mijn familie mee naar acties en blijft mijn moeder thuis om pannenkoeken te bakken”, zegt Pippi van Ommen, woordvoerster bij XR.

“Het kan een eenzaamheid teweegbrengen. Daar is de rouwcirkel voor, om die pijn te verwerken. Een veilige plek die openstaat voor iedereen. Voor mij is dat heel empowering”, vertelt Eva Dassen, organisator van zo’n rouwcirkel tijdens het kamp. De rouwcirkel biedt een kans om saamhorigheid te voelen en te weten dat je er niet alleen voor staat. Medeorganisator Gerard van der Ree: “Mijn vrienden snappen niet dat het zoveel met me doet, maar hier is een veilige sfeer en luistert iedereen heel aandachtig naar elkaar. Je wordt écht gehoord. Als een persoon spreekt, zitten de anderen aandachtig te luisteren.” Op een gegeven moment durven mensen volgens Van der Ree soms zelfs diepe trauma’s voor het eerst te delen. “We komen uit een maatschappij waar je publiek altijd heel sterk moet zijn. Activisme heeft dat vaak ook, je moet stoer en sterk zijn. Maar hier hoeft dat niet. En door het te delen, verschuift er al iets. Het is een soort therapie zonder therapeut”, legt hij uit.

Agentje pesten

Het kamp trekt verschillende soorten mensen. Aan rouwcirkels meedoen is niet verplicht, want de open sfeer biedt leden de ruimte om zichzelf te zijn bij XR. De mensen bij XR zijn heel verschillend, is het motto, en er zijn dan ook diverse afdelingen waar je terechtkan. “Mijn ogen rollen een beetje weg van dat zweverige. Ik heb daar minder mee, ik geloof gewoon in de overheid en zo”, zegt Hannah Prins (24). Zij zit bij de juridische poot van XR die uitzoekt wat je moet doen als je wordt opgepakt. “Ik wilde bij XR, maar op een manier die bij mij past. Ik studeer rechten dus dit is echt wat voor mij. En ik kan het wél goed vinden met de politie”, grapt ze. “Bij mijn vrienden ben ik de links-extremist, maar hier ben ik de rechts-extremist.”

Extinction Rebellion bestaat dus uit meer dan alleen actievoeren. Er is ook een groep leden die logo’s ontwerpt en op T-shirts bedrukt. Rob Nisters is bijna 70 en voelt zich nu al anderhalf jaar helemaal thuis bij de kunsttak. “Van tevoren kondigen ze bij acties aan hoe groot de kans is dat je gearresteerd wordt, maar ik heb een beetje een autoriteitsprobleem, dus aan acties meedoen is niet iets voor mij. Ik vind agentje pesten net iets te leuk. Maar hier kan ik mijn creativiteit kwijt en voel ik me op mijn plek”, vertelt hij.

Daan Hernsen en Sylvie Ruesink (beiden student en 20 jaar oud) zijn net nieuw bij XR. Maar dat ze actief gaan worden, weten ze nu al zeker. “Mensen zijn hier vriendelijker dan normaal. Vraag je iemand om hulp bij de afwas, dan zeggen ze altijd: ‘Tuurlijk!’ Het is alsof je gelijk al een band hebt met iedereen die hier is”, zegt Hernsen. Ruesink voelt zich thuis, na haar deelname aan de rouwcirkel: “Heel fijn dat ik hier op een diepe laag op mijn emoties in kon gaan, want juist dat diepe is wat mij drijft. Bij veel andere actiegroepen mis ik dat. Nu voel ik nog meer passie om bij XR te gaan.”

Lees ook:

Extinction Rebellion is ongehoorzaam, omdat het moet: ‘De zesde massa-extinctie is geen links theorietje’

We stevenen keihard af op een zesde massa-extinctie en de overheid staat erbij en kijkt ernaar, vindt Extinction Rebellion. Dus dan maar zelf aan de slag, met ontregelend maar geweldloos klimaatprotest.