VN kopen supertanker om een gigantische olieramp te voorkomen, maar de tijd dringt

Na lang wikken en wegen hebben de Verenigde Naties besloten het te doen: een supertanker kopen. Het schip is onderdeel van een operatie om een gigantische olieramp voor de kust van Jemen te voorkomen. Daar ligt de FSO Safer, een verroeste tanker met 1,1 miljoen vaten olie, die elk moment kan zinken.

De VN hebben al langer een plan klaarliggen om de olie van de Safer veilig over te hevelen naar een andere tanker, en de Safer vervolgens af te voeren. De Houthi-rebellen, die de controle hebben over de regio waar de Safer ligt, hebben hier ook al hun toestemming voor gegeven.

De zoektocht naar een geschikte tanker was uiteindelijk ingewikkelder dan gedacht. Aanvankelijk wilden de VN er eentje huren, maar dat bleek veel te duur. Vervolgens deden ze een oproep aan scheepvaartbedrijven om een tanker te doneren of onder de marktprijs aan de VN te verhuren, maar zonder resultaat.

De keuze om uiteindelijk zelf een tanker te kopen is volgens de VN ‘pijnlijk’, ook vanwege het prijskaartje: 55 miljoen dollar. Maar volgens de organisatie was het risico om nog langer te wachten te groot.

Viermaal zo groot als de Exxon Valdez

De Safer ligt al decennia voor de Jemenitische kust. I n de jaren tachtig werd de tanker door de Jemenitische regering gekocht om als tijdelijke opslag te dienen voor olie die uit de olievelden in het oosten van het land werd opgepompt. Maar met het uitbreken van de burgeroorlog in 2014, en het besluit van Saudi-Arabië om zich in 2015 in het conflict te mengen, ligt de Safer er onbeheerd bij.

De tanker is inmiddels een ‘tikkende tijdbom’, waarschuwen de VN. Het schip is zo doorgeroest dat het niet meer te repareren valt, en kan elk moment zinken of zelfs exploderen. In dat geval zou er vier keer zoveel olie vrijkomen als bij de olieramp met de Exxon Valdez voor de kust van Alaska in 1989 – een van de grootste milieurampen uit de Amerikaanse geschiedenis.

Als de Safer ten onder gaat zouden honderdduizenden Jemenieten, werkzaam in sectoren zoals de visserij, direct hun inkomen kwijtraken. Daarnaast zou het inkomen van miljoenen andere mensen op de langere termijn gevaar lopen. De milieuschade zou niet alleen Jemen raken, maar alle landen die langs de Rode Zee liggen: Eritrea, Saudi-Arabië en Egypte.

Speciale ecosystemen zoals koraalriffen en mangroves zouden onherstelbare schade oplopen. Ook bestaat het risico dat de wereldhandel ontregeld wordt, doordat schepen het Suezkanaal – dat de Middellandse Zee met de Rode Zee verbindt – in het geval van een olieramp waarschijnlijk niet, of beperkt, zouden kunnen gebruiken.

Nog niet voldoende donaties binnen

Daarnaast is er nog een economische drijfveer om de olieramp te voorkomen; de opruimwerkzaamheden kunnen naar schatting oplopen tot ruim 20 miljard dollar. Het preventief ruimen van de Safer is daarentegen een stuk goedkoper. Maar ondanks die rekensom is het de VN nog niet gelukt de benodigde 129 miljoen dollar in te zamelen voor de bergingsoperatie. Tot nu toe is er 75 miljoen dollar opgehaald. Een extra 20 miljoen dollar is toegezegd, maar nog niet ontvangen.

Het zal nog even duren voordat de bergingsoperatie kan beginnen; voorlopig ligt het gekochte schip nog in China voor reparatiewerkzaamheden. Naar verwachting zal het begin mei in Jemen aankomen.

David Gressly, de VN-coördinator voor Jemen, waarschuwt dat de operatie alsnog afgebroken kan worden als er voor die tijd niet genoeg geld wordt opgehaald. Hij zegt ook de kleinere donaties te waarderen, zoals de 200 dollar die recent door een Amerikaanse basisschool is opgehaald met het verkopen van limonade.

Lees ook:

In het door oorlog geteisterde Jemen dreigt een olieramp die zijn weerga niet kent

Peter-Derrek Hof is bijna twee jaar ambassadeur in Jemen. Het is een bewogen tijd. Het voorkomen van een olieramp rondom de ‘tikkende tijdbom’ FSO Safer staat bovenaan zijn lijstje.

Kabinet trekt 7,5 miljoen euro uit voor berging olietanker Jemen

De Nederlandse overheid trekt 7,5 miljoen euro uit voor de berging van de FSO Safer in Jemen.