Van het succes van De Mol kan John de Mol alleen dromen

De Mol heeft het moeilijk. John de Mol, bedoel ik hier. Want er is ook nog ‘de mol’ in een van de meest succesvolle tv-spelletjes ooit: Wie is de Mol?. De finale zaterdag vanaf Paleis Soestdijk wordt waarschijnlijk de grootste in zijn 23-jarige geschiedenis.

Daar kan mediatycoon De Mol alleen maar van dromen. Zijn vrijdagavondshow Avastars op SBS6 is een flop en talkshow HLF8 gaat van de buis na 7 april, besloot Talpa deze week. Presentator Johnny de Mol viel grotendeels weg na (onbewezen) beschuldigingen van mishandeling, en de presentatorcarrousel daarna hielp de kijkcijfers niet.

Vervanger Sam Hagens doet het trouwens best goed. De zoon van Buitenhof-presentator Pieter Jan Hagens heeft al een decennium ervaring (RTL Nieuws; Hart van Nederland) en zit met rust en zelfvertrouwen aan tafel. Alleen ontbreekt nog het vleugje BN’er-persoonlijkheid dat misschien vereist is op die plek.

Tenenkrommend kinderachtig

YouTuber Kalvijn heeft die BN’er-schwung wel als presentator van Avastars, maar kan de dure show niet redden. De basisgedachte: één artiest zingt goed, een ander is beter in dansen. Doe beiden een motioncapture-pak aan, smelt hun performance samen in één avatar die á la The Voice gaat zingen en dansen, en je krijgt een superster.

Nou, zo gemakkelijk blijken mensen niet te vervangen. De avatars bewegen houterig, met steriel gezicht. Dat ze ook nog à la Frozen met ijskristallen kunnen strooien of in een wervelwind arriveren, is tenenkrommend kinderachtig. Het ergste is wel dat een echte jury ze moet beoordelen. Wat zien die mensen dan?, vraag ik me steeds af.

De Mol hoopt zijn publiek te verrijken met een optelsom van kwaliteiten, maar schotelt ons in feite een zeldzaam armzalig mensbeeld voor. De mens is gereduceerd tot het ene trucje dat ‘ie kan, en zelfs dat blijkt niet genoeg.

Bedenk dan eens wanneer een echte artiest je raakt: als hij een volledige persoonlijkheid is, bij wie de klanken en bewegingen opborrelen uit zijn lichaam en geest, geschiedenis en intenties.

Steevast zo'n drie miljoen kijkers

Laat John de Mol eens komen met iets wat je begrip juist overstijgt, in plaats van onderschat. Iets als Wie is de Mol bijvoorbeeld – al is dat AVROTROS-programma niet te evenaren en ook voor SBS6 niet per se geschikt. Maar het avontuurlijke spel vol psychologische dilemma’s bestaat sinds 1999, trekt steevast zo’n drie miljoen kijkers en is ook dit 23ste jaar weer verbijsterend origineel.

Alleen al het begin. De vorige mol belde iedere kandidaat op en gaf één van hen ter plekke de rol van mol – de saboteur. Dat is bijna niet te geloven. Je moet degene die de groep stelselmatig moet misleiden, toch uitgebreid casten en voorbereiden?

Even brutaal als geniaal bedacht, was het gesprekje dat de finalisten Ranomi Kromowidjojo, Daniël Verlaan en Jurre Geluk met hun ‘verdachte’ mochten hebben. Het vereiste stalen zenuwen om zo recht in het gezicht te liegen. Als ze dan weer een verkleedpartij moesten doen op een keihard varende boot, kregen niet alleen zij, maar ook wij thuis de slappe lach.

Bij eerdere finales in Vondel CS liep het al storm en keken mensen in vijfentwintig bioscopen mee. Dit jaar hebben ze het voorterrein van Paleis Soestdijk maar besproken zodat iedereen er vrij heen kan. Ik vermoed dat alleen de weergoden nog het record kunnen dwarsbomen.

Vijf keer per week schrijven Maaike Bos en Renate van der Bas columns over televisie.