Skiër Julian Schütter strijdt voor een duurzamere skiwereld: ‘Activisten hoeven niet perfect te zijn’

De Oostenrijkse Julian Schütter is professioneel skiër en ziet de pistes verdwijnen. In een brief aan de internationale skifederatie Fis vroeg hij om klimaatmaatregelen. Hij heeft inmiddels de steun van 470 topsporters. ‘Ik wil op mijn manier meer goed doen dan de schade die ik de wereld berokken.’

Julian Schütter (24) is zeker niet de beste of de bekendste skiër ter wereld. Sterker nog, hij revalideert momenteel van een gescheurde kruisband en meniscus. Maar de Oostenrijker is wél een van de eersten in zijn sport die luidruchtig klimaatactivist is. Een maand geleden schreef hij een open brief naar de internationale skifederatie Fis, om meer klimaatmaatregelen te eisen.

Schütter wil onder meer dat alle ski-evenementen uiterlijk in 2035 klimaatneutraal zijn, dat de federatie een duurzaamheidsstrategie opstelt om haar uitstoot in 2030 met 50 procent te hebben verminderd, en dat er een duurzaamheidsafdeling komt die ervoor zorgt dat vergroening een ‘belangrijk aspect van alle bestuursprocessen wordt’, en die wordt gecontroleerd door een onafhankelijke organisatie.

Het pamflet is inmiddels door 470 topatleten ondertekend, onder wie de skiërs Mikaela Shiffrin, Alexander Aamodt Kilde en Federica Brignone. “Als ik me nu hierover uit kan spreken, voelt dat hetzelfde als een goed resultaat op de ski’s.”

Waarom schreef u die brief?

“In november heb ik Fis gemaild met de vraag wat hun duurzaamheidsstrategie was. Ik kreeg geen bevredigende antwoorden. Toen besloot ik een brief te sturen om te ageren tegen de onduidelijkheid en om aanbevelingen te doen. Zo wil ik bijvoorbeeld dat we pas later in het jaar beginnen met wedstrijden. Via sponsoren, nationale bonden en mijn netwerk vroeg ik atleten om mee te doen. Dat waren er 140. Sinds we hebben gepubliceerd is dat opgelopen naar 470.”

Wat is nu de volgende stap?

“De Fis heeft antwoord gegeven, maar dat was voor mij niet gedetailleerd genoeg. Toch ligt de bal nu bij hen. Zij zeiden dat er binnenkort plannen komen.”

Klimaatverandering is zeker in uw sport een groot probleem. De skisport wordt bedreigd.

“Ja, dit jaar was echt dramatisch. In Europa konden we deze herfst amper trainen op gletsjers. Het ijs smelt zo snel. Waar je voorheen afdalingen kon skiën die een minuut duurden, was dat nu 40 seconden. Jeugdteams konden helemaal niet oefenen.”

Als dat zo is, waarom is er dan zo weinig klimaatactie vanuit de skiwereld?

“Ik snap dat ook niet. Het kan zijn dat er te veel naar geld wordt gekeken. En in het algemeen hebben topsporters een tunnelvisie, waarin de focus vooral ligt op wat ze willen bereiken.”

Tegelijkertijd is er dus wel animo voor actie, als honderden mensen uw pamflet ondertekenen.

“Wat ik hoor, is dat atleten opgelucht zijn dat iemand eens actie onderneemt. Veel atleten denken er wel over na, maar hebben misschien de tijd of de creativiteit niet om er iets mee te doen. Voor mij is het belangrijk dat ook grote namen zich hebben aangesloten.”

Er zijn ook mensen die kritiek op u hebben. Hoe kan een activist ook topskiër zijn?

“Kritiek op mijn sportleven snap ik ook. Mijn voetafdruk is veel hoger dan gemiddeld. Het is controversieel wat ik doe. Maar activisten hoeven niet perfect te zijn. Je kunt vliegen naar vakantie en nog steeds klagen dat het ticket te goedkoop is.”

Wanneer leerde u zelf voor het eerst over klimaatverandering?

“Mijn eerste serieuze herinnering is van toen ik tien jaar was. Met de skischool gingen we weleens naar de gletsjers hoog boven het dorp Schladming in Oostenrijk. Daar stonden de fundamenten van oude liften, die ooit dienstdeden maar toen al ontmanteld waren omdat er geen sneeuw meer was.

“De belangrijkste trigger was een verhaal van Carola Rackete (activiste en kapitein van een schip dat drie jaar geleden vluchtelingen in de Middellandse Zee opving, red.), dat ik op mijn zestiende hoorde. Ze zei dat de aarde eind deze eeuw vier graden is opgewarmd, en dat er dan maar plek is voor twee miljard mensen. Maar, dacht ik, dan zijn we op de wereld met elf miljard mensen. Moeten er dan negen miljard dood? Dat schokte mij.

“Dat verhaal zorgde er ook voor dat ik mentaal in de knoop kwam. Ik voelde dat ik onderdeel van het probleem was, niet van de oplossing. Het jaar ging ook sportief gezien heel slecht, dus ik dacht aan stoppen. De enige reden dat ik toch doorging was om de mensen die van mij afhankelijk waren hun baan niet te laten verliezen.

“Een sportpsycholoog hield me voor dat ik twee dingen kon doen: of stoppen en voor mezelf mijn voetafdruk verlagen. Of doorgaan, en zo succesvol worden dat ik door mensen te beïnvloeden meer goed doe dan schade berokken. Dat probeer ik nu.”

U bent open over de manier waarop u uw sport beoefent. U heeft uw uitstoot bijgehouden en online gezet.

“In eerste instantie wilde ik zelf weten wat mijn voetafdruk was, om dat te vergelijken met andere jaren. Dus ik heb mijn auto- en vliegreizen bijgehouden en uiteindelijk online gezet. Ik heb die uitstoot gecompenseerd, maar was gechoqueerd door de goedkope prijs van 35 euro per anderhalve ton CO₂. Ik denk dat een hogere belasting beter is, van 180 euro per ton CO₂. Als statement heb ik het verschil tussen wat ik vind dat ik moest betalen en wat ik heb betaald, gedoneerd aan Greenpeace. Dat was 240 euro.”

In de Oostenrijkse groep van topskiërs worden de discussies over het onderwerp emotioneler, zei u deze winter. Wat bedoelt u daarmee?

“Wij als groep reizen samen, er wordt veel besproken. Maar ook in Oostenrijk is de trend dat activisten radicaler worden. Daarmee wordt ook het onderwerp emotioneler.”

Is dat positief of negatief?

“Ik discussieer het liefst op basis van data. Maar je moet ook data vertalen naar emotie, omdat dat bij mensen binnenkomt. Klimaatverandering toepassen op iemands eigen leven.”

Bent u bezorgd om de toekomst?

“Ja, zeer zeker.”

Heeft die zorg invloed op uw leven?

“Ik leef in een klein appartement in Innsbruck, eet vegetarisch, bezit geen auto, doe vrijwel alles met openbaar vervoer en koop tweedehands kleding. Maar dat doe ik voor mezelf, het zijn mijn morele waarden. Ik hoef niet met de vinger te wijzen. Iedereen kan zijn eigen grenzen bepalen.”

Een aantal weken geleden kwam een rapport uit waarin stond dat de wintersport wordt gesponsord door veel bedrijven die de klimaatopwarming versnellen en in fossiele energie zitten.

“Er zijn sponsors die geen bestaansrecht hebben in de toekomst, zoals oliemaatschappijen. Maar bijvoorbeeld automakers zoals Audi hebben we in een klimaatneutrale toekomst wel nodig. Het beste wat wij kunnen doen is samenwerken richting duurzaamheid.”

Wanneer bent u tevreden?

“Het grote doel is dat ook de skiwereld zorgt dat het Parijs-akkoord wordt gehaald. Maar voor nu zou het goed zijn als de Fis een strategie publiceert waaruit duidelijk blijkt hoe ze dat akkoord gaan halen, hoe ze de uitstoot verminderen met 50 procent in 2030. In mei is het congres van de Fis. We weten nog niet wat we kunnen doen, maar wellicht proberen we daar meer druk op besluitvorming te zetten.”

Lees ook:

Echte liefhebbers van skiën worden klimaatactivist

Weet u wat pas echt erg is, zegt columnist Patrick Jansen? Veel ski-ondernemers proberen hun industrie te redden door hem de bergen op te schuiven. Ze bouwen nieuwe pistes en skiresorts op zeer grote hoogte, waar (nog) wel natuursneeuw valt. Dit gaat gepaard met ongenadige natuurvernietiging.