Niet alleen op het platteland, ook in de Randstad voelt de kiezer zich vergeten door de politiek

Hoe verder mensen van de Randstad wonen, hoe meer zij zich vergeten voelen door de politiek. Maar deze onvrede speelt niet alleen op het platteland, ze leeft ook sterk in sommige grote steden en plaatselijk ín de Randstad.

Dat concludeert onderzoeksbureau Kieskompas op basis van nieuw onderzoek, gedaan in opdracht van Trouw. In het onderzoek werd een representatieve groep van ruim vijfduizend kiesgerechtigden gevraagd naar hun meningen en gevoelens over de politiek.

Niet gehoord, geen invloed

De resultaten komen in grote lijnen overeen met wat uit eerdere onderzoeken is gebleken: de onvrede is het sterkst in kleine gemeenten op het platteland. Daar geven mensen negatievere antwoorden op stellingen als ‘Ik voel me gehoord’ en ‘Mensen zoals ik hebben invloed op wat de overheid doet’.

“Eerder zagen we ook al dat in het gebied Amsterdam-Utrecht- Gouda mensen meer politiek vertrouwen hebben”, zegt politicoloog André Krouwel van het Kieskompas erover. “Burgers voelen zich daar beter gerepresenteerd en minder economisch achtergesteld.

“Onvrede en gevoelens van statusverlies zien we vooral in de perifere delen van grensprovincies”, aldus Krouwel. Dat de inwoners van de vier grootste steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht, ook wel de G4 genoemd) het meest het gevoel hebben dat ze meetellen, is dan ook niet zo verrassend.

Inwoners van kleine gemeenten in de Randstad en van grote steden daarbuiten vormen gezamenlijk een tussengroep, heeft Kieskompas uitgezocht. Zij voelen zich sterker in de steek gelaten dan de kiezers in de G4, maar hebben meer het idee dat politici voor hen opkomen dan inwoners van kleine dorpen buiten het economisch en politiek centrum.

Kloof tussen stad en platteland

Ook buiten de Randstad voelen dus de stedelingen zich relatief het best vertegenwoordigd. Dat is goed te zien in Groningen. In het onderzoek werd deelnemers onder meer gevraagd op een schaal van nul tot tien aan te geven in welke mate ze het gevoel hebben dat politici geven om mensen zoals zij.

De gemiddelde score voor de hele provincie op die vraag is 3,7. Maar er zit een betekenisvol verschil tussen de score van de inwoners van de stad Groningen en die van de rest van de provincie: 4,75 tegenover 3,16.

Toch speelt dit verschil tussen steden en het omringende platteland niet overal. In onder meer Drenthe, Zeeland, Noord-Brabant en Limburg lijkt er nauwelijks verschil te zijn in gevoelens van verlatenheid tussen stedelingen en mensen in het buitengebied.

In Flevoland is het patroon zelfs omgekeerd. Daar voelen de inwoners van het sterk verstedelijkte Almere zich meer in de steek gelaten door de politiek dan hun provinciegenoten in kleinere plaatsen.

Bovendien: Almere ligt in de Randstad, maar onderzoeksdeelnemers uit die stad zijn gemiddeld genomen negatiever over de politiek dan respondenten in steden buiten de Randstad, zoals Groningen, Leeuwarden, Nijmegen en Tilburg.

Een betrouwbaar en verklaarbaar patroon

Het aantal respondenten was niet overal in het land even hoog, wat de resultaten plaatselijk kan vertekenen. Toch is er volgens Krouwel een betrouwbaar en verklaarbaar patroon te zien: als het gaat om het gevoel vergeten te worden, tellen niet alleen locatie en afstand. “Negatieve sentimenten worden ook sterk gedreven door persoonlijke omstandigheden, opleidingsniveau en politieke oriëntatie”, zegt hij.

Jonge mensen voelen zich over het algemeen minder sterk in de steek gelaten door de politiek dan ouderen. Praktisch opgeleiden hebben vaker het gevoel dat ze vergeten zijn dan theoretisch geschoolden. Deze verschillen kwamen eerder al naar voren, onder meer uit de Atlas van afgehaakt Nederland, waarin René Cuperus en Josse de Voogd verkennen hoe maatschappelijke verschillen tussen mensen neerslaan op de ‘electorale kaart’ van Nederland.

De onderzoeken van Kieskompas bevestigen dit. Krouwel: “Je waargenomen plaats in de samenleving is belangrijker dan alleen je woonplaats. Het gaat er ook om hoe je jezelf vergelijkt met anderen. Heb je het idee dat zij het beter hebben dan jij? Daardoor zijn verschillen binnen stedelijke gebieden soms groter dan tussen stad en platteland.”

Lees ook:

De onvrede in Philipsdorp komt door de landelijke politiek

Speels aangelegde straatjes, veel groen, speelplaatsen voor kinderen en fraai opgeknapte arbeiderswoningen: het Eindhovense Philipsdorp ligt er na de renovatie mooi bij. Toch valt de politieke waardering er tegen.

Leven we in een sociale noodtoestand? ‘Burgers verliezen vertrouwen, en terecht’

In de Atlas van Afgehaakt Nederland voorspelden onderzoekers Josse de Voogd en René Cuperus een jaar geleden al een sociale noodtoestand. De energiecrisis verbaast hen niet. Wéér reageert de regering te laat, zien ze.