Is stoppen met slikken van die dagelijkse medicijnen even moeilijk als stoppen met roken of drinken?

Is een jaarlijkse apk voor medicijngebruik echt nodig?

Dat stoppen met roken moeilijk is, weten we. Net als stoppen met alcohol. Maar ook stoppen met medicijngebruik blijkt lastig te zijn. Al was het maar omdat – anders dan bij sigaretten of drank – medicijnen juist de gezondheid bevorderen. En ook als dat aantoonbaar niet of niet meer het geval is, kunnen ze toch het gevoel geven dat het helpt om die pillen te blijven slikken.

Het heilzame effect van medicijnen is niet eindeloos. Daarnaast zijn er bijwerkingen, zowel bij het gebruik als bij het stoppen. Abrupt stoppen, zoals bij roken of drinken, is soms juist heel onverstandig of zelfs riskant als het om medicatie gaat. De weg van de geleidelijkheid kan dan hard nodig zijn.

Vorige week was er media-aandacht voor het gegeven dat te veel mensen medicijnen slikken terwijl ze die niet nodig hebben, of niet meer nodig hebben. Vooral bij ouderen zijn er in de loop der tijd in het dagelijks gebruik zoveel nieuwe pillen bijgekomen dat die elkaar in de weg kunnen zitten. Dan is het nodig om fors te snoeien in het gebruik. Er klonk een pleidooi voor een ‘medicijnen-apk’, een jaarlijks overleg met de huisarts om te bezien of sommige pillen misschien achterwege kunnen blijven.

Uitgekiend traject

Bij dat stoppen met slikken komt bij sommige medicijnen meer kijken dan een ferm besluit en het radicaal afschaffen. Dat geldt bijvoorbeeld voor slaappillen, en zeker ook voor anti-depressiva. Om met die laatste te stoppen is een uitgekiend traject nodig, van stapje-voor-stapje steeds iets minder. Soms per milligram per dag. Dat dit op grote praktische bezwaren stuit, bleek begin vorig jaar uit een serie artikelen in Trouw. Daarin kwam naar voren dat bij het langzamerhand stoppen met medicijnen, ‘afbouwen’, er een probleem is met de vergoeding via de zorgverzekeraar. Die hebben een systeem waarbij per week de dosering wordt aangepast. Als dat per dag gaat, hapert dat.

Dat geldt voor sommige medicatie, voor andere medicijnen is de aanpak hetzelfde als voor alcohol of sigaretten: meteen helemaal stoppen kan prima. Dat geldt bijvoorbeeld voor hormoontabletten bij behandeling van borstkanker, als die te veel bijwerkingen geven. Stoppen met bloedverdunners of cholesterolverlagers kan ook in één keer, wel in overleg met de arts. Al is het misschien wennen en kan dat een gevoel geven van ongerustheid of onzekerheid. Het kan ook zijn dat de gebruiker beter weet dan de verzekeraar hoe nodig het is om dat medicijn te blijven gebruiken.

Immers, alleen al een kwart slaaptablet kan een geruststellend effect hebben en daardoor wellicht een gunstige invloed op de gezondheid. Het is dan de uitdaging om dat gezonde gevoel ook te hebben zonder die pil, als blijkt dat die eigenlijk niet echt nodig is.

Vandaar mijn vraag: is een jaarlijkse controle op medicijngebruik nodig, of moet iedereen daar vooral zelf over beslissen?