Het kabinet beloofde betere ouderenzorg, maar maakt dat onmogelijk: 1,6 miljard wegbezuinigd

Onder grote publieke druk trok het kabinet in 2017 extra geld uit voor de ouderenzorg. Maar daarvan is door forse bezuinigingen 60 procent geschrapt, en de zorg is per saldo nauwelijks verbeterd.

Dat ontdekte het Centraal Planbureau (CPB), dat deze week met economische berekeningen kwam. Het planbureau doorzocht alle kabinetsmaatregelen voor de ouderenzorg, om deze door te kunnen rekenen. Daarbij stuitte het op bezuinigingen, terwijl het regeerakkoord daarover niets vermeldt.

De zorg is uitgeknepen

Volgens het CPB blijft er door alle maatregelen van de eerder beloofde 2,7 miljard jaarlijks nog maar 1,1 miljard euro over om ouderen betere zorg te bieden. Zo ging er een miljard verloren aan efficiencykortingen, om de verpleeg- en verzorgingshuizen te dwingen tot efficiënter werken. Dat de ouderenzorg inderdaad efficiënter kan werken, vindt het CPB onwaarschijnlijk, zo uitgeknepen is de sector inmiddels.

Aanleiding voor de extra investeringen van het kabinet waren onder meer publieksacties van AD-columnist Hugo Borst en Carin Gaemers. Zij zagen de verwaarlozing van ouderen van nabij, toen hun moeders in een verpleeghuis werden opgenomen. De Tweede Kamerverkiezingen van 2017 gaven de aandacht voor ouderen in verpleeg- en verzorgingshuizen een extra slinger.

Er zijn niet meer, maar minder zorgmedewerkers

Dat er minder geld geïnvesteerd wordt, heeft gevolgen, stelt het CPB: er is minder zorg beschikbaar dan in 2017 is beoogd, de kwaliteit van de zorg ligt lager en er zijn minder zorgmedewerkers. In 2017 was het streven juist 40 procent méér handen aan het bed.

Volgens Actiz, de brancheorganisatie van werkgevers in de ouderenzorg, is er nu misschien minder geld dan destijds beloofd, maar is er flink geïnvesteerd in de kwaliteit van de verpleeg- en verzorgingshuizen. “We hebben extra personeel kunnen aantrekken, zo’n beetje als enige sector in de zorg”, aldus een woordvoerder.

De wachtlijst groeide harder

In 2020 groeide het aantal medewerkers in verpleeghuizen met 11.762. Maar, erkent Actiz, de groei van het personeelsbestand kan de groeiende wachtlijsten voor verpleeghuizen niet bijbenen. Er is meer nodig om de kwaliteit te verbeteren.

Bert de Haas, FNV-bestuurder Ouderenzorg, is niet verrast door de bevindingen van het CPB. “Elke keer is er sluipenderwijs een hapje van die 2,7 miljard euro afgehaald. Het kabinet vindt zorg eigenlijk te duur.”

Twee medewerkers op acht bewoners

FNV Ouderenzorg is ook fel gekant tegen een nieuw voornemen van het kabinet: het loslaten van de norm (uit 2017) van twee medewerkers per acht verpleeghuisbewoners. Volgens het kabinet is die norm onhaalbaar, door de krappe arbeidsmarkt. De Haas: “Dat is alsof je zegt: we gaan de maximumsnelheid niet handhaven, omdat niemand zich eraan houdt.”

De vakbondsbestuurder vindt dat het kabinet juist flink moet investeren om het werk in de ouderenzorg aantrekkelijk te maken. “Minstens een miljard.”

Ook Actiz staat achter deze eis, maar voor de werkgevers is loslaten van de personeelsnorm wel bespreekbaar. Omdat die norm niet reëel is , aldus de woordvoerder. “Je kunt tijdens piekuren wel twee medewerkers per acht bewoners willen, maar als dat twee jonge, onervaren medewerkers zijn voor acht dementerende ouderen, is het vooral een papieren norm en haal je de beoogde kwaliteit niet.”

Lees ook:

Kabinet trekt twee miljard uit voor zorgpersoneel dat er niet is

De ouderenzorg krijgt er ruim twee miljard euro bij voor personeel. Zijn alle vacatures wel te vervullen?

In de meeste verpleeghuizen is nauwelijks iets veranderd. Heeft dat te maken met grootschaligheid?

Een collega mailde: ‘Je zei geloof ik toen: als over twee jaar door de actie en het geld van Borst iets verbeterd is, eet ik mijn hoed op’. Kennelijk zei ik dit bij het verschijnen van het manifest opgesteld door Carin Gaemers en Hugo Borst: ‘Scherp op ouderenzorg’.