Elk bewijs dat mannen beter zijn ontbreekt, maar het vrouwentekort in de politiek blijft

Niet gewoon de helft, maar slechts een derde van de leden van de Provinciale Staten en waterschapsbesturen is vrouw. En de kieslijst die ik kreeg, belooft niet snel verandering. De lijst van JA21 hier in Noord-Brabant telt veertien mannen en één vrouw. De BBB-lijst telt vijfentwintig kandidaten waarvan vier vrouw. Op de andere kieslijsten is de verdeling beter, maar alleen bij Volt is de lijst fiftyfifty man-vrouw. Grote uitzondering is de Partij voor de Dieren, waar het juist zoeken is naar een man.

De Atlas of European Values laat ook zien dat het vrouwentekort in de politiek een stug probleem is. Hoewel elk bewijs ontbreekt dat mannen, of vrouwen, betere politici zijn, meent namelijk één op de zeven Nederlanders dat mannen toch echt de betere leiders zijn. Onder Nederlandse mannen gelooft zelfs één op de vijf á zes dat. En dat idee leeft sterker onder jongeren dan ouderen. Nu antwoorden jongeren doorgaans wat ‘stoerder’, maar soms vrees ik dat de emancipatie juist afneemt.

Openlijk seksisme speelt een belangrijke rol

Voor het grootste vertrouwen in vrouwelijke leiders moet je in Scandinavië zijn. IJsland, Finland en Denemarken hebben op dit moment ook een vrouw als minister-president. Dat geldt ook voor Italië en Estland waar beduidend meer twijfel heerst over hun leiderschap. In Italië ziet een kwart van de mannen liever een man aan de top; in Estland geldt dat zelfs voor twee van de drie mannen. Frankrijk is overigens bijzonder omdat dit het enige Europese land is waar mannen net wat meer vertrouwen hebben in vrouwelijke leiders dan de Françaises zelf. Verder geldt: hoe oostelijker in Europa, hoe liever mensen mannelijke leiders zien. Slowakije is het enige EU-land waar een meerderheid vindt dat mannen betere politieke leiders zijn. Die meerderheid is dan wel weer vooral te danken aan de heren Slowaken.

Vrouwen aan de macht blijft voor sommigen ronduit onverteerbaar. Drie weken geleden kondigde de Schotse premier Nicola Sturgeon plotseling haar afscheid aan. “Vrouwen die hun hoofd boven het maaiveld uitsteken, krijgen de verschrikkelijkste haat, seksisme en dreigementen over zich heen”, vertelde ze. Het speelde een belangrijke rol in haar besluit. Die vrouwenhaat treft ook Nederlandse politici. Ze krijgen meer bedreigingen en ook verkrachtingsfantasieën. Één op de tien tweets over vrouwelijke politici is ronduit hatelijk en gericht op de sekse en uiterlijk.

Discriminatie is er niet alleen online en anoniem, maar ook openlijk. Denk aan EU-voorzitter Ursula von der Leyen die geen stoel kreeg aangeboden in Turkije. Of aan Poetin die graag seksistische grappen maakt, ook in het bijzijn van Angela Merkel of Hilary Clinton. En er is subtiele, soms zelfs onbewuste, kleinering. Zo krijgen vrouwelijke politici in interviews nog steeds consequent minder inhoudelijke vragen en worden ze vaker aangesproken met hun voornaam.

Tot een gelijke verdeling vanzelfsprekend is, volg ik de tips van stichting Stem op een Vrouw. Ik geloof zelfs dat zo’n keuze tot beter bestuur kan leiden. Toen ik eens een Engelse hoogleraar computerwetenschappen vroeg wat de onderzoeksgroep zo succesvol maakte, was het prompte antwoord ‘unusual suspects’. De groep was erg divers, want de beste onderzoekers bleken opvallend vaak vrouw, gekleurd of ooit begonnen op de mavo. Logisch, vond ze, want voor hen waren er geen duwtjes in de rug en geen ons-kent-ons-voordelen. Om uit te blinken moesten ze meer talent en inzet hebben. “Vrouwen vallen niet omhoog in dit vak”, vatte ze het bondig samen.