De Griekse treinramp is een politieke nachtmerrie geworden voor premier Mitsotakis

Eerst was er de verslagenheid, toen de woede, en nu is de vraag: wat zijn de politieke gevolgen van het treinongeluk van eind februari bij de Griekse stad Larissa, die aan 57 mensen het leven kostte?

In de eerste plaats een angstdroom voor de slachtoffers en hun nabestaanden, ontwikkelde de ramp zich afgelopen week ook als een politieke nachtmerrie voor premier Kyriakos Mitsotakis. Daags na het ongeluk was hij er als de kippen bij om de botsing van de goederen- en personentrein toe te schrijven aan een menselijke fout. De stationschef van Larissa had immers al toegegeven dat hij een inschattingsfout had gemaakt, waardoor de treinen op hetzelfde spoor terecht waren gekomen.

Een uitbarsting van woede onder de Grieken

Maar diezelfde dag nog zochten spoorwegmedewerkers de media op om te vertellen dat zij al jaren voor een ongeluk als dit hadden gewaarschuwd. Er doken brandbrieven op met verhalen over het Europese spoorveiligheidssysteem dat al twintig jaar geleden formeel in gebruik is genomen, maar nooit heeft gefunctioneerd. En zelfs het verouderde systeem werkt maar deels, met seinen die permanent op rood staan en stationschefs die elkaar per walkietalkie informeren over tegemoetkomende treinen. Vaak zijn ze, net als ander personeel, onvoldoende opgeleid en werken ze op korte contracten.

De onthullingen leidden tot een uitbarsting van woede onder Grieken. Elke dag sinds de ramp wordt er gedemonstreerd, en woensdag culmineerde de boosheid in een staking en protesten van tienduizenden mensen in het hele land. Ze nemen het de regering onder meer kwalijk dat die zich doof hield voor de veiligheidswaarschuwingen, en de treinen intussen wel door liet rijden. En dat ze geen orde op zaken stelde op het spoor, maar toeliet dat de verschillende spelers, deels in handen van de overheid, elkaar voortdurend tegenwerken, met ellenlange vertragingen in vernieuwingsprojecten als gevolg.

‘Wij dragen allemaal schuld’

Onder die druk maakte Mitsotakis een draai. “Wij dragen allemaal schuld”, zei hij donderdag aan het begin van een kabinetszitting. “We nemen verantwoordelijkheid en kunnen, mogen en willen ons niet verschuilen achter een serie menselijke fouten.” Hij kondigde naast het juridische ook een technisch onderzoek aan. De treinen gaan mogelijk eind deze maand weer rijden volgens een uitgekleed schema, en met twee stationschefs bij elke halte. De hulp van het Europese spooragentschap is ingeroepen om daadwerkelijke modernisering gestalte te geven.

De centrumrechtse Mitsotakis zal zich de aanloop naar de verkiezingen heel anders hebben voorgesteld. Hij hoopte zich te laten herkiezen als de premier die Griekenland uit de economische crisis heeft geloodst, daadkrachtig handelde tijdens de covid-epidemie en de publieke dienstverlening heeft gemoderniseerd en gedigitaliseerd. En als degene die het minimumloon verhoogde en Grieken korting gaf op hun boodschappen om de gevolgen van de inflatie te verzachten.

Zijn imago heeft een flinke deuk opgelopen

De partij van de premier stond een maand geleden in de peilingen nog 7,4 procent voor op die van zijn belangrijkste tegenstrever, de linkse ex-premier Alexis Tsipras. Na de treinramp is dat gedaald naar 4,6 procent. Een datum voor de stembusgang was nog niet bekendgemaakt, maar op grond van regeringslekken werd aangenomen dat ze 9 april zouden plaatsvinden. Nu ligt een datum in mei eerder voor de hand.

Mitsotakis moet hopen dat zijn optreden vanaf nu én de tijd ervoor zorgen dat de schade beperkt blijft. Hij kan daarbij hoop putten uit het feit dat zijn verloren aanhang volgens de peiling niet is overgelopen naar Tsipras, maar zegt blanco of op kleine partijen te gaan stemmen. Veel Grieken delen kennelijk Mitsotakis’ visie dat het onterecht is zijn regering de volledige verantwoordelijkheid voor decennia spoorwegdrama in de schoenen te schuiven. Ze geloven niet dat dat onder Tsipras anders geweest zou zijn.

Dergelijk wantrouwen in het politieke systeem als geheel zorgde er al eerder voor dat een groot afluisterschandaal, waarbij telefoons zouden zijn afgetapt van talloze prominente Grieken, onder wie ministers, vooralsnog van Mitsotakis lijkt af te glijden. Wel staat vast dat het door Mitsotakis gewenste imago van hervormer die Griekenland na de traumatische bezuinigingsjaren moderniseerde, een flinke deuk heeft opgelopen.

Lees ook:

Grieken eisen uitleg van overheid over treinramp met tenminste 57 doden

Het dodental van de treinramp in Griekenland is opgelopen tot 57. Grieken eisen uitleg van de overheid, nu blijkt dat al veel langer bekend was dat de veiligheid van hun spoorwegen onder de maat is.