InterviewCristel van de Ven
‘Zzp’ers zijn een blijvertje en verdienen vertegenwoordiging’
Werkgevers en vakbonden zijn sterk vertegenwoordigd in de Sociaal-Economische Raad (Ser). Maar de positie van zelfstandig ondernemers kan er nog wel wat sterker. Daar moet Cristel van de Ven van het Netwerk Zelfstandig Ondernemers voor gaan zorgen.
Toen de coronacrisis twee jaar geleden losbarstte, lag er snel een miljardenpakket om de economie voor veel onheil te behoeden. Met een NOW-regeling waarmee bedrijven de salarissen van werknemers konden doorbetalen. En met een Tegemoetkoming Vaste Lasten voor de doorlopende bedrijfskosten.
Maar de zelfstandig ondernemers? Die vielen een beetje tussen de wal en het schip. Regelingen bleken voor hen niet altijd op maat. En de Tozo, de tegemoetkoming voor zelfstandigen kreeg een ‘partnertoets’. Wie samenwoonde met iemand die wel geld verdiende, kwam vaak niet voor steun in aanmerking. Sommige zzp’ers teerden zwaar in op hun spaargeld. Als ze dat al hadden.
Zo werd een al langer bestaand probleem extra duidelijk. De zelfstandig ondernemer zit te ver van het Haagse vuur. Terwijl werkgevers en werknemers traditioneel touwtrekken én meepraten in de Nederlandse polder, is de positie van zzp’ers minder sterk verankerd.
Daar wil het nieuw opgerichte Netwerk Zelfstandig Ondernemers verandering in brengen. Het netwerk is een samenwerkingsverband van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO) en de bredere werkgeversclubs VNO-NCW en MKB Nederland. Zij krijgen vanaf nu een gezamenlijke vertegenwoordiger in de Sociaal-Economische Raad (Ser), het belangrijkste adviesorgaan van de regering op het brede speelveld van de arbeidsmarkt.
Stem en gezicht voor zelfstandigen
Die taak gaat Cristel van de Ven (49), voorzitter van de Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN), op zich nemen. “Het aantal zzp’ers is de laatste jaren sterk gegroeid”, schetst zij. “Veel van die ondernemers zijn sterk gericht op hun eigen beroepsgroep. Zo kwamen er clubs voor kappers of voor ondernemers in de bouw. Maar het ontbrak aan een stem en een gezicht voor zelfstandigen over de hele breedte.”
De voorbije jaren kwamen de belangrijke thema's voor zelfstandigen bovendrijven, constateert zij. “Maar die bleven wél liggen. Er kwam wel een pensioenakkoord tussen werkgevers en werknemers, maar in de discussie over de sociale risico's van zzp’ers zit minder schot.”
Of neem de bedrijfsgegevens van zelfstandigen, die nog altijd via de Kamer van Koophandel op te vragen zijn. “Als er op zondagochtend een malloot naast de deur van je bedrijfspand staat, is dat vervelend. Als dat bedrijfspand je huisadres is en je ligt in je eigen bed, dan is dat nog veel vervelender.”
Zelfstandigen zijn here to stay
De sterkere vertegenwoordiging in de Ser is de volgende stap in de emancipatie van zzp’ers, constateert zij. “In het begin dacht men misschien dat de zzp’er een tijdelijk fenomeen was. Maar zelfstandigen zijn here to stay: een grote groep kiest bewust voor een bestaan als zzp’er. Daar hoort een goede vertegenwoordiging bij.”
En de mensen die tegen wil en dank zzp’er zijn? Bijvoorbeeld omdat werkgevers hen liever goedkoop inhuren dan in dienst houden? “Dat varkentje moeten we samen wassen”, vindt Van de Ven. “Het is schrijnend dat er nu mensen in zo'n positie worden gedwongen. Maar het leidt vaak ten onechte tot het beeld dat iedere zzp’er zielig is. Zelfstandig ondernemers vormen een belangrijke groep die een flinke bijdrage levert aan de economie.”
Ser: Geef werknemer meer zeggenschap over thuiswerken
Een recht op thuiswerken? Dat komt er niet. Maar werknemers zouden wel meer zeggenschap moeten krijgen over waar ze hun werk willen doen. Daarvoor zou de wet moeten worden aangepast.
Dat staat in een advies van de Sociaal-Economische Raad (Ser) dat donderdagavond verscheen. Omdat werkgevers en vakbonden het daarover in de Ser eens zijn geworden is de kans groot dat het kabinet de aanbevelingen overneemt.
In de wet staat nu nog dat werknemers die 26 weken of langer in dienst zijn een ‘verzoek om aanpassing van de arbeidsplaats’ in kunnen dienen. Een werkgever mag dat altijd afwijzen.
Aan dat automatisme komt wat de Ser betreft een eind. Een thuiswerkverzoek moet, vindt de Ser, voortaan ‘op grond van de maatstaf van redelijkheid en billijkheid’ worden getoetst. Dat klinkt officieel en ingewikkeld, maar komt er op neer dat er voortaan argumenten nodig zijn op basis waarvan iemand níet zou mogen thuiswerken.
Correctie: in een eerdere versie van dit verhaal stond dat Van de Ven als eerste zzp’er plaatsneemt in de Ser. Dat klopt niet: het PZO had al een vertegenwoordiger. Wel is het mandaat van Van de Ven door de samenwerking tussen de zzp-clubs breder dan voorheen.
Lees ook:
Déjà vu bij de kapper: weer dicht in wat een topweek had moeten zijn
‘Jullie krijgen toch compensatie?’, horen kappers vaak als het over steunmaatregelen in de coronacrisis gaat. Maar in de praktijk valt dat nogal eens tegen, zeker bij de vele zzp’ers die de branche rijk is.
